โครงสร้างอำนาจ

เสน่ห์ จามริก ได้ชี้ว่าเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 นับว่าเป็น “การปฏิวัติทางวัฒนธรรม” ที่สะท้อนการตื่นรู้ของประชาชนต่อสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคในสังคมไทย ดังนั้น การสร้างประชาธิปไตยแท้จริงต้องมีการเปลี่ยนแปลง “โครงสร้างอำนาจ ค่านิยม และจิตสำนึกของคนในสังคม” และทั้งหมดนี้จะสำเร็จได้ก็ต่อเมื่อมี “ปัญญา ขันติธรรม และความร่วมมือ” เพื่อสร้างสังคมที่เป็นธรรมและเท่าเทียมกันอย่างแท้จริง

บทเรียนจากกรณีของนายปรีดี พนมยงค์ และนายทักษิณ ชินวัตร ได้ชี้ให้เห็นว่าการเล่นตามกติกาของชนชั้นนำนั้นก็อาจไม่ใช่วิธีที่จะนำไปสู่ความเปลี่ยนแปลงได้จริงดังที่คาดหวัง และยังมีข้อควรคำนึงอีกมากเช่นเดียวกันในการสร้างความเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นจริง