เกร็ดประวัติศาสตร์

สาส์นของนายปรีดี พนมยงค์ ถึงนายสุกิจ นิมมานเหมินท์ รองนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ 15 ธันวาคม 2516 อภิปรายเรื่องการเลือกตั้ง พ.ศ. 2489-2500 โดยเน้นการวิเคราะห์ไปที่การเลือกตั้ง 15 ธันวาคม 2500 โดยใช้สถิติจากหนังสือรายงานการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของกระทรวงมหาดไทยเล่ม 2 ประกอบการวิเคราะห์ดังกล่าว

หลังจากการอภิวัฒน์สยาม ในระหว่างทางนี้ความเป็นประชาธิปไตยในแผ่นดินยังไม่คงมากนัก แต่กลับก่อให้เกิดนายกรัฐมนตรีที่มาจากการเลือกของประชาชนและผู้แทนที่มาจากพื้นที่นอกเมืองหลวงได้มีพื้นที่ทางการเมืองในรัฐสภา

คณะกรรมาธิการส่งรายงานการสอบสวนกรณีหลวงประดิษฐ์มนูธรรมเป็นคอมมิวนิสต์หรือไม่ ไปยังผู้ที่เกี่ยวข้อง

การประชุมกรรมาธิการสอบสวนว่าหลวงประดิษฐมนูธรรม เปนคอมมิวนิสต์หรือไม่ รายงานการประชุมครั้งที่ 2 นี้ทางคณะกรรมาธิการฯ ได้ทำการสอบสวนความคิดของหลวงประดิษฐมนูธรรมในด้านต่าง ๆ อาทิ การเมือง การคลัง และการโภคกิจ

การประชุมคณะกรรมาธิการฯ ครั้งที่ 1 เป็นการสอบสวนว่าหลวงประดิษฐมนูธรรมหรือนายปรีดี พนมยงค์ ได้มีแนวความคิดทางการเมืองอันเป็นคอมมิวนิสม์หรือไม่ โดยได้มีการถกเถียงถึงวิธีการสอบสวนและกำหนดความหมายของแนวทางคอมมิวนิสม์

ในทศวรรษ 2470 นายปรีดี พนมยงค์ ได้ถูกกล่าวหาและตั้งข้อสังเกตว่าเป็นคอมมิวนิสต์ โดยต่อมาพระยาพหลพลพยุหเสนาได้เสนอนามเป็นผู้เชี่ยวชาญที่ปรึกษาทำการสอบสวน นายปรีดี พนมยงค์ ว่าเป็นคอมมูนิสต์หรือไม่ แล้วให้กรรมาธิการเสนอผลการสอบสวนต่อสภาฯ เพื่อพิจารณาต่อไป

อัตชีวประวัติของนายเล้ง ศรีสมวงศ์ ในการทำงานด้านการคลัง และการธนาคาร โดยเฉพาะในช่วงที่ดำรงตำแหน่งผู้ว่าการธนาตารแห่งประเทศไทย กับการดำเนินงานด้านธนาคารพาณิชย์ของเอกชน และความสัมพันธ์กับนายปรีดี พนมยงค์

ดร.เดือน บุนนาค บันทึก จุดเริ่มต้นเหตุการณ์ที่ นายปรีดี พนมยงค์ และดร.เดือน บุนนาค รู้จักกัน ความพิเศษของบทความผนวกหลักฐานชั้นต้น ทำให้ทราบถึงความสัมพันธ์และเหตุการณ์

บันทึกประกอบคำประท้วงกรณีหนังสือชีวิต 5 แผ่นดิน เรื่องข้อเท็จจริงของการอภิวัฒน์ 2475 (ตอนที่ 12) ของนายปรีดี พนมยงค์ วิเคราะห์เรื่องหลักการเกี่ยวกับการอภิวัฒน์ 2475 3 ประการ และหลักการยึดอํานาจฯ 3 ประการ โดยนายปรีดีได้อธิบายข้อเท็จจริงจากหลักฐานประวัติศาสตร์ และบันทึกของพระยาทรงสุรเดช

การข่าวและการต่างประเทศไทยก่อนเกิดสงครามโลก ครั้งที่ 2 วันที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2482 จากหลักฐานชั้นต้นสำคัญคือ รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี (พิเศษ) วันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2482 เรื่อง สงคราม และบันทึกการประชุมกรรมการพิจารณาประมวลข่าวในยามฉุกเฉิน วันที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2482