เกร็ดประวัติศาสตร์

บทสัมภาษณ์ของ พันตรี วิลาศ โอสถานนท์ ว่าด้วยที่มาและบทบาทของ พ.ต.วิลาศ ที่ได้เข้ามามีส่วนสำคัญในการก่อตั้ง “กรมโฆษณาการ” ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ก่อนจะยกระดับเป็น “กรมโฆษณาการ” และได้เปลี่ยนชื่อเป็น “กรมประชาสัมพันธ์” มาจวบจนถึงปัจจุบัน

วิสุทธิ์ บุษยกุล อดีตสมาชิกขบวนการเสรีไทยได้ร้อยเรียงเรื่องราวชีวิตและผลงานของเตียง ศิริขันธ์ "ขุนพลภูพาน" โดยได้สอดแทรกเกร็ดประวัติศาสตร์ว่าด้วยชีวิตส่วนตัวของเตียง ขบวนการเสรีไทยสกลนคร ชีวิตทางการเมือง ตราบจนวาระสุดท้ายที่ต้องพลีชีพให้กับความอยุติธรรม

ย้อนรอยไปสำรวจการก่อตั้งขบวนการเสรีไทยในจังหวัดสกลนคร และการรวบรวมสมาชิก ซึ่งทุกท่านจะได้เห็นถึงบทบาทของเตียง ศิริขันธ์ และความร่วมแรงร่วมใจของผู้นำท้องถิ่น ครู และประชาชนการจัดตั้งขบวนการเสรีไทยในจังหวัดสกลนคร

ในวาระครบรอบวาระ 111 ปี ชาตกาล จำกัด พลางกูร ปัญญาชนสังคมนิยมหนุ่มแห่งยุค ทูตเสรีไทยรายแรก ผู้บุกเบิกโลกภายนอกในดินแดนจีน วันใหม่ นิยม ขอนำเสนอเรื่องราว “คณะกู้ชาติ” ของจำกัด พลางกูร และมิตรสหาย ก่อนจะรวมกับขบวนการเสรีไทยภายในประเทศ ภายใต้นายปรีดี พนมยงค์

สุพจน์ ด่านตระกูล ได้ร้อยเรียงเรื่องราวของปรีดี พนมยงค์ เมื่อครั้งเยือนอังกฤษตามคำเชิญของลอร์ดหลุยส์ เมานท์แบตเตน เพื่อเป็นการรับขวัญและเป็นการประกาศให้โลกรับรู้ถึงความบริสุทธิ์ของปรีดี พนมยงค์ โดยมีเกียรติยศและความจงรักภักดีต่อราชบัลลังก์อังกฤษของลอร์ดหลุยส์ เมานท์แบตเตนเองเป็นประกัน

ข้อความเบื้องต้นพระราชบัญญัติเงินคงคลัง พ.ศ. 2491 เป็นกฎหมายจัดระเบียบการเงินของแผ่นดินโดยทั่วไป ซึ่งในหลักใหญ่เป็นเรืองที่เกี่ยวกับการเก็บรักษาเงินแผ่นดิน การจัดการคลังแผ่นดิน และการสั่งจ่ายเงินจากคลังแผ่นดิน ดังนั้น พระราชบัญญัติฉบับนี้จึงมีความสำคัญเป็นอย่างมากต่อการบริหารการเงินของแผ่นดินบทความนี้มีความมุ่งหมายที่จะศึกษาความเป็นมาในการตราพระราชบัญญัติดังกล่าว ซึ่งจะช่วยให้เราเข้าใจเหตุผลในการตราพระราชบัญญัติฉบับนี้อย่างถ่องแท้ อันจะเป็นประโยชน์ในการแปลกฎหมายให้ถูกต้องตามเจตนารมณ์ขององค์กรนิติบัญญัติ

วันใหม่ นิยม ได้เขียนเล่าเรื่องราวของนักสู้ผู้พิทักษ์รัฐธรรมนูญในระดับรองและระดับผู้น้อย ซึ่งอาจไม่ใช่ผู้นำคณะราษฎรโดยตรง หากเป็นนักสู้ที่มีหลากหลายทั้งทหาร ข้าราชการ ประชาชน พวกเขาเหล่านั้นคือใคร มีบทบาทอย่างไรบ้างในการช่วยเหลือฝ่ายรัฐบาลในการต่อสู้กับคณะกู้บ้านกู้เมือง

ฉลบชลัยย์ พลางกูร ได้เล่าเรื่องราวความสนิทสนมกับนักศึกษาในเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 โดยมีพื้นฐานมาจากความเข้าอกเข้าใจในความยากลำบากที่เหล่านักศึกษาต้องเผชิญจากการปราบปรามอย่างรุนแรงของรัฐบาลเผด็จการ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงอุดมการณ์เพื่อชาติและประชาชนของจำกัด พลางกูร ที่ยังคงอยู่ในเนื้อในตัวของฉลบชลัยย์ แม้ตัวจะจากไปแล้วก็ตาม

อรุณ เวชสุวรรณ ได้ชี้ให้เห็นว่า ท่ามกลาง “นักกินเมือง” ที่จ้องจะกอบโกยอำนาจและผลประโยชน์ที่มีอยู่มากในสังคมการเมืองไทย ยังมีท่านปรีดี พนมยงค์ ผู้ซึ่งเปี่ยมล้นไปด้วยอุดมการณ์ และอุทิศตนเพื่อชาติและราษฎรอย่างแท้จริง ซึ่งเป็นเหตุผลที่ทำให้อรุณมีความศรัทธาเลื่อมใสในตัวท่านปรีดีตลอดมา

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ ได้นำเสนอที่มาและความสำคัญของประเพณี "สารทเดือนสิบ" ในช่วงกันยายนถึงเดือนตุลาคม โดยได้ร้อยเรียงประวัติศาสตร์ของประเพณีสารทเดือนสิบในสมัยรัฐบาลคณะราษฎรมาให้ทุกท่านได้ติดตาม และสัมผัสบรรยากาศดั้งเดิมของประเพณีสารทเดือนสิบไปพร้อมกัน