จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ในประกาศคณะราษฎร ลงวันที่ 24 มิถุนายน พุทธศักราช 2475 มีหลัก 6 ประการ ที่คณะราษฎรวางไว้ให้เป็นหัวใจของการดำเนินนโยบายภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองเพื่อบำรุงชีวิตของราษฎรให้ดียิ่งขึ้น ซึ่งหลักข้อ 6. คือ “จะต้องให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ราษฎร”

คุณูปการสำคัญยิ่งของทรรศนะปรีดี พนมยงค์ เรื่องสงครามและสันติภาพ คือการส่งต่อความรู้สู่คนรุ่นใหม่ให้ฉุกคิดถึงความสำคัญของทุกชีวิตที่ไม่ควรจากไปเพราะสงครามอันเป็นผลประโยชน์ระหว่างประเทศมหาอำนาจ ที่มิใช่เพื่อประโยชน์ของประชาชน

สงครามโลกครั้งที่ ๒ เริ่มเกิดขึ้นในทวีปยุโรปเมื่อวันที่ ๑ กันยายน ๒๔๘๒ โดยกองทัพเยอรมันได้บุกเข้าโจมตีโปแลนด์ และได้รับชัยชนะในประเทศภาคพื้นยุโรปอย่างรวดเร็ว จากนั้นได้โจมตีประเทศอังกฤษทางอากาศ เมื่อวันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๔๘๓ และบุกเข้าสหภาพโซเวียตเมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๔๘๔ ขณะนั้นสหรัฐอเมริกายังเป็นกลางอยู่

ต.ม.ธ.ก. คือ โรงเรียนและนักเรียนระดับมัธยมบริบูรณ์ (๒ ชั้นปี เตรียมปีที่ ๑ และ เตรียมปีที่ ๒) ที่เป็นปรากฏการณ์สำคัญของ ต.ม.ธ.ก. อยู่ ๘ ปี มีนักเรียน ๘ รุ่น ระหว่างปี ๒๔๘๑-๒๔๙๐

เสี้ยววินาทีจากนั้น โทรศัพท์ดังขึ้น เป็นเสียงของน้องวาณี แจ้งข่าวร้ายว่า “คุณพ่อสิ้นใจอย่างสงบที่โต๊ะทำงาน ณ บ้านอองโตนี ประเทศฝรั่งเศส”

คุณหมอบอกกับเราว่า สิ่งที่ท่านเก็บไว้เพื่อระลึกถึงคุณตาปรีดีของท่านคือเก้าอี้ตัวที่คุณตาใช้นั่งเป็นประจำ จนถึงวาระสุดท้าย คุณตาก็สิ้นใจบนเก้าอี้ตัวนี้ เพราะเก้าอี้ตัวนี้คือประวัติศาสตร์ คือตัวแทนแห่งความภาคภูมิใจที่นึกย้อนเรื่องราวเมื่อไหร่ ก็จะทำให้ระลึกนึกถึงความสามารถของคุณตาปรีดีเสมอ