อาเซียน

จักรภพ เพ็ญแข อธิบายภาพความสัมพันธ์ไทยและอาเซียนภายใต้ความผันผวนของระเบียบโลก พร้อมกันนั้นได้เสนอแนวทางของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เพื่อลดปัญหาความขัดแย้งที่มี อันจะนำไปสู่การพัฒนาด้านความร่วมมือในระยะยาว

รศ. ดร. มารค ตามไท นำเสนอแนวคิดสันติภาพที่ยั่งยืนผ่านประสบการณ์ส่วนตัวและมุมมองต่อความขัดแย้งระดับโลก โดยเน้นการไม่ใช้ความรุนแรงและการเข้าใจความเป็นมนุษย์ร่วมกัน (Common Humanity) เพื่อแก้ปัญหาความรุนแรงทางวัฒนธรรม พร้อมทั้งวิพากษ์ระบบประชาธิปไตยในอาเซียนเปรียบเทียบกับปรัชญาการปกครองของเพลโต

บทความวิเคราะห์บทเรียนจาก “สถานะสงครามโดยไม่ประกาศ” ระหว่างไทยกับเวียดนามเหนือในยุคสงครามเย็น โดยใช้ข้อเขียนของปรีดี พนมยงค์ เป็นแกนกลางสะท้อนหลักการเอกราช สันติวิธี และไม่ตกเป็นเครื่องมือของมหาอำนาจ ผ่านแนวคิด “สันติภาพเชิงรุก”

การตอบโต้ภาษีการค้าและเปลี่ยนแปลงของระบบการค้าโลก อาเซียนต้องผนึกกำลังเจรจาระดับภูมิภาค เพื่อก่อตั้ง North Asia and AEC New Free Trade Zone พร้อมกระจายตลาดส่งออก ลดการพึ่งพาสหรัฐอเมริกา

การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจไทยที่ยั่งยินจะเกิดขึ้นได้ ด้วยการมีการกระจายรายได้ ลดความเหลื่อมล้ำ ซึ่งจุดเริ่มต้นสำคัญ คือ ระบบประกันสังคมที่เข้มแข็ง ปราศจากคอร์รัปชั่น และบริหารด้วยผู้ที่มีความเชี่ยวชาญอย่างแท้จริง

บทบาทของนายปรีดีด้านการต่างประเทศ ในทศวรรษ 2480-2510 ชี้ให้เห็นว่านายปรีดีมีบทบาทในการต่างประเทศมาตั้งแต่ก่อนสงครามโลก ครั้งที่ 2 และในการประชุมเรื่ององค์การความร่วมมือส่วนภูมิภาค โดยเป็นจุดก่อร่างแนวคิดการก่อตั้งองค์การสันนิบาตเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในไทยต่อมา

บทความชิ้นนี้ ผู้เขียนนอกจากจะวิเคราะห์กลุ่มพรรคการเมืองทั้งสองกลุ่มว่า นำเสนอนโยบายต่างประเทศที่มีจุดเน้นแตกต่างกันแล้ว ยังย้อนรำลึกถึงนโยบายของรัฐบาลบางชุดในอดีต

ข้อเสนอ ข้อสังเกต และบทบาทอาเซียนในการเสริมสร้างสันติภาพในเมียนมา รวมไปถึงบทบาทของรัฐบาลไทย จากคำถามของผู้ฟังและผู้รับชมการถ่ายทอดสด และตอบโดยวิทยากรร่วมเสวนา

อาเซียนยังไม่ได้สิ้นไรไม้ตอก อาเซียนยังคงมีแต้มต่ออย่างที่เคยใช้ในกรณีของความขัดแย้งในประเทศกัมพูชา เรื่องสมาชิกภาพในการขู่ เช่นเดียวกัน สามารถนำเรื่องแต้มต่อนี้ในการขับพม่าออกจากสมาชิกภาพอาเซียนนี้จากการประเทศพม่าไม่รักษาคำสัญญาที่ให้ไว้กับอาเซียนในหลายๆ กรณีที่เกิดขึ้น

ความสัมพันธ์ระหว่างพม่าและอาเซียนมีนัยของความเปลี่ยนแปลงในประเทศพม่า และเป็นเหตุให้อาเซียนจำเป็นต้องปรับตัวพอสมควรตลอดมา โดยเฉพาะในหลักการเรื่อง “การไม่แทรกแซงกิจการภายในของประเทศสมาชิก” และด้วยภูมิรัฐศาสตร์สำคัญของพม่า ยังคงให้รัฐบาลเผด็จการทหารสามารถรักษาสถานภาพของตนได้