ขบวนการเสรีไทย

บทความเตือนว่าการปลุกกระแสคลั่งชาติอาจทำให้ไทยใช้กำลังยึดดินแดนเพื่อนบ้านอาจเป็นความสำเร็จที่ไม่ยั่งยืน เช่นกรณีสงครามอินโดจีนซึ่งไทยต้องคืนดินแดนภายหลัง โดยนายปรีดี เตือนว่าเป็นเพียงผลประโยชน์ชั่วคราวและเป็นภาพลักษณ์ที่ไม่ดีของประเทศ

แม้นายปรีดี พนมยงค์ จะลี้ภัยไปต่างประเทศอันเนื่องมาจากเหตุการณ์ทางการเมือง หลวงบรรณกรโกวิท (เปา จักกะพาก) ผู้ใกล้ชิดนายปรีดีมายาวนานก็ยังเป็นมิตรแท้ที่สำคัญต่อครอบครัวปรีดีพูนศุขตราบจนวาระสุดท้ายของชีวิต

ไทยเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่หนึ่งในฝ่ายสัมพันธมิตรเพื่อเรียกคืนอธิปไตยจากชาติตะวันตก ซึ่งส่งกองทหารอาสาไปร่วมรบและฝึกในยุโรป แม้บางหน่วยจะไม่ได้ร่วมรบจริง ส่งผลให้ไทยได้ยกเลิกสนธิสัญญาไม่เสมอภาค และฟื้นฟูเอกราชทางกฎหมายและเศรษฐกิจ

กำเนิดหลักการ นโยบาย และปฏิบัติการเพื่อสันติภาพของนายปรีดี พนมยงค์ ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเสนอหลักการ และแนวทางสันติภาพเชิงนโยบายผ่านเอกสารทางการ ข้อเขียน และประกาศสันติภาพ ขณะที่ปฏิบัติการสันติภาพผ่านขบวนการเสรีไทย

ช่วงชีวิตหนึ่งเจ้าวงศ์ แสนศิริพันธุ์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดแพร่คนแรก กับบทบาทและความสัมพันธ์ระหว่างนายปรีดี พนมยงค์และเจ้าวงศ์ ตั้งแต่ช่วงเวลาการถ่ายภาพยนตร์พระเจ้าช้างเผือก ภาพยนตร์ถ่ายทำที่จังหวัดแพร่ และบทบาทสมาชิกขบวนการเสรีไทยจังหวัดแพร่ กับการมีส่วนร่วมในการจัดตั้งและดำเนินงานของขบวนการเสรีไทย

ดิเรก ชัยนาม มีทั้งความสุภาพเรียบร้อย ความรู้ความสามารถ และความเสียสละเพื่อชาติ โดยเฉพาะบทบาทในช่วงเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 กับคณะราษฎรและสงครามโลกครั้งที่ 2 กับขบวนการเสรีไทย ที่คุณดิเรกเข้าร่วมอย่างกล้าหาญ เสี่ยงชีวิตเพื่อประเทศชาติ

บทความนี้มุ่งเสนอชีวิตและบทบาทของผู้แทนทอง กันทาธรรม สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดแพร่ ที่ในสมัยสงครามมหาเอเชียบูรพา ผู้แทนทอง บุคคลที่มีบทบาทสำคัญในฐานะหัวหน้าขบวนการเสรีไทยแพร่ที่มีบทบาทส่งข้อมูลทางทหารให้กับฝ่ายสัมพันธมิตร และรวบรวมประชาชนในพื้นที่เพื่อเตรียมฝึกอาวุธหากเกิดการต่อสู้

บทสุดท้ายของบันทึกและบทขยายความของป๋วย อึ๊งภากรณ์ เกี่ยวกับปฏิบัติการสำคัญในขบวนการเสรีไทย อาทิ เป็นผู้ติดต่อกับขบวนการเสรีไทยในประเทศกับอังกฤษ การทำงานร่วมกับบุคคลสำคัญ และภารกิจทางการเมืองภายหลังสงคราม

บันทึกปฏิบัติการเสรีไทยของป๋วย อึ๊งภากรณ์ ขณะฝึกในอินเดีย และมีภารกิจสำคัญคือ ติดตั้งสถานีวิทยุเพื่อติดต่อกับสหประชาชาติในไทย ท้ายที่สุดได้เดินทางจากอินเดียเข้าสู่ไทยแล้วถูกจับกุมได้ภายหลังการโดดร่มลงสู่แผ่นดิน

ป๋วย อึ๊งภากรณ์ บันทึกถึงเสรีไทยสายอังกฤษที่ยึดมั่นในสันติภาพ และได้เข้าร่วมกับกองทัพอังกฤษเพื่อกู้ชาติโดยเป็นพลทหารในหน่วย Pioneer Corps (หน่วยเสรีไทยสายอังกฤษ)จนได้รับความไว้วางใจจากกองทัพอังกฤษและพันธกิจสำเร็จ