กบฏสันติภาพ

บันทึกความทรงจำของครอบครัว “ครอง จันดาวงศ์” ผู้นำการเมืองท้องถิ่นสายอีสานผู้ยืนหยัดต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมให้ประชาชน ผ่านเรื่องราวตั้งแต่วัยเด็กในอำเภอสว่างแดนดิน ชีวิตเรียบง่ายในชนบท ความผันผวนจากการเมืองแห่งยุคเผด็จการ ไปจนถึงผลกระทบอันยาวนานต่อครอบครัว การถูกจับกุม ประหารชีวิต และความยากลำบากที่มารดาและลูก ๆ ต้องเผชิญ บทความสะท้อนให้เห็นถึงต้นทุนชีวิตของผู้ต่อสู้ทางการเมืองในภาคอีสาน และความเข้มแข็งของครอบครัวที่ยืนหยัดแบกรับผลของอุดมการณ์อย่างไม่ย่อท้อ

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต) ได้กล่าวถึงหลักธรรมนี้ที่ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ ได้ยึดมั่นถือมั่น จนสามารถผ่านพ้นทุกวิกฤตทางการเมืองไปได้อย่างไม่หวั่นเกรง แม้ว่าจะถูกกลั่นแกล้งรังแกเพียงใดก็ตาม ซึ่งก็คือพุทธภาษิตที่ว่า “ธรรมนั้นแล ย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม“

“ศรีบูรพา” จะนำพาทุกท่านไปพบกับ “โทษ” ที่จะเกิดขึ้นต่อรัฐบาลเมื่อมีการจำกัดสิทธิและเสรีภาพของ “สื่อ” โดยยกเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่เกิดขึ้นในขณะนั้นมาประกอบ และได้ชี้ให้เห็นถึง “คุณ” ต่อรัฐบาลเมื่อมีการคืนสิทธิและเสรีภาพให้กับสื่อ

 กุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือศรีบูรพา ถือชะลอมออกจากคุกเมื่อวันพุธที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2500 หลังจากได้ประกันตัวและหลุดพ้นคดีกบฏสันติภาพ จากปกนิตยสาร ปิยมิตรวันจันทร์ ในชะลอมมีแมว ชื่อ ‘ไอ้เสือ’ที่มา: มติชน 

ในวาระ 120 ปีแห่งชาตกาลของกุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือศรีบูรพา นักคิดนักเขียนผู้ยิ่งใหญ่ บทความนี้ได้นำเสนองานเขียนด้านพุทธศาสนาของศรีบูรพาคือ อุดมธรรม มีการจัดพิมพ์ในช่วงที่ผู้ประพันธ์ยังมีชีวิตอยู่เพียงเล่มเดียว

31 มีนาคม 2568 ในวาระ 120 ปี ชาตกาลของกุหลาบ สายประดิษฐ์ ขอรำลึกประวัติ ชีวิตผ่านผลงานวรรณกรรมในนามปลายปากกา “ศรีบูรพา“ นับตั้งแต่วัยเยาว์ ความรัก การเมือง อุดมคติ และพุทธศาสนา จนถึงยุคต่อต้านเผด็จการทหาร 2490

แตงอ่อน จินดาวงศ์ เขียนถึงประวัติชีวิต และการต่อสู้ของครูครอง จันดาวงศ์ สามี และครอบครัว สะท้อนความอยุติธรรมโดยรัฐในยุคสงครามเย็นที่ปราบปรามขั้วความคิดที่เห็นต่างทางการเมืองว่าเป็นกบฏแบ่งแยกดินแดนและคอมมิวนิสต์

บุญชู โรจนเสถียร เขียนถึงมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในวาระครบรอบการก่อตั้ง 50 ปี โดยลำดับเวลาและเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์นับตั้งแต่ก่อตั้งทั้งจิตวิญญาณธรรมศาสตร์จนมาถึงการเคลื่อนไหวทางการเมืองในทุกยุคสมัย

ในวาระรำลึกชาตกาลของชนิด สายประดิษฐ์ ผู้ก่อตั้งสำนักพิมพ์สุภาพบุรุษ ร่วมกับกุหลาบ สายประดิษฐ์ และผลงานการแปลในนามปากกา “จูเลียต” ที่ทำงานภายใต้อุดมการณ์เพื่อสังคม

พลวัตและโครงการเกี่ยวกับสันติภาพตั้งแต่ตั้งแต่การประกาศวันสันติภาพปี 2488 จนถึงกิจกรรมสันติภาพปี 2529 ที่สะท้อนถึงกระแส ความเข้าใจ และโครงการสันติภาพในไทย