นริศ จรัสจรรยาวงศ์

ชีวิตของหลวงทัศไนยนิยมศึก (ทัศนัย มิตรภักดี) นายทหารม้าที่มีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ในฐานะ "ทัพหน้าทหารม้าและรถรบ" ของคณะราษฎร และเป็นหนึ่งในมิตรสนิทของ ปรีดี พนมยงค์

ในวาระ 120 ปีแห่งชาตกาลของกุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือศรีบูรพา นักคิดนักเขียนผู้ยิ่งใหญ่ บทความนี้ได้นำเสนองานเขียนด้านพุทธศาสนาของศรีบูรพาคือ อุดมธรรม มีการจัดพิมพ์ในช่วงที่ผู้ประพันธ์ยังมีชีวิตอยู่เพียงเล่มเดียว

สมเด็จพระสังฆราช (ปลด กิตฺติโสภโณ) ผู้เป็นพระอาจารย์ของพระยาพหลพลพยุหเสนา ผู้นำคณะราษฎร และอภิวัฒน์สยาม 2475 ที่ไม่เพียงเปลี่ยนแปลงการเมืองเพียงเท่านั้น แต่รวมถึงการเปลี่ยนแปลงพุทธศาสนาตามหลักประชาธิปไตย

ในวาระ 76 ปี ขบวนการประชาธิปไตย 26 กุมภาพันธ์ 2492 เสนอเรื่องหนังสืออนุสรณ์งานศพของหลวงสังวรยุทธกิจซึ่งเป็นหลักฐานประวัติศาสตร์สำคัญที่สะท้อนบทบาทของทหารเรือในการอภิวัฒน์ ขบวนการเสรีไทยจนถึงหลังสงครามโลก ครั้งที่ 2

ชีวประวัติและบทบาททางสังคมการเมืองของแช่ม พรหมยงค์ สมาชิกคณะราษฎร เป็นจุฬาราชมนตรีสายซุนนีคนแรกของไทย เป็นสมาชิกเสรีไทย และส่งเสริมความสมานฉันท์ระหว่างศาสนา และสะท้อนความสัมพันธ์อันดีกับนายปรีดี พนมยงค์

การฟ้องร้องคดีความครั้งแรกของนายปรีดี พนมยงค์ ช่วงที่ลี้ภัยทางการเมืองในจีนคือ คดีความเกี่ยวกับงานเขียนสารคดีเรื่องเก้าปีในปักกิ่งของ น. ประภาสถิตในหนังสือพิมพ์สยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช

ม.ร.ว.สายสวัสดี สวัสดิวัตน เล่าเรื่องชีวิตและความสัมพันธ์ระหว่างคุณพ่อคือ ม.จ.ศุภสวัสดิ์วงสนิท สวัสดิวัตน กับนายปรีดี พนมนงค์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ร่วมกันปฏิบัติภารกิจในขบวนการเสรีไทยเพื่อสันติภาพของประเทศ

การแต่งตั้งผู้นำทางการรบของผู้ก่อการในเหตุการณ์กบฏบวรเดช นำไปสู่ข้อถกเถียงทางประวัติศาสตร์ โดยใช้หลักฐานผลงานที่บันทึกเกี่ยวกับเหตุการณ์กบฏบวรเดช

วันชาติ พ.ศ. 2484 กรมโฆษณาการโดยรัฐบาลได้ริเริ่มจัดพิมพ์หนังสือรายเดือนหัวสำคัญชื่อว่า “เมืองไทย หนังสือภาพ” จำหน่ายในราคาเล่มละ 1 บาท ตัวเล่มจัดพิมพ์โดยโรงพิมพ์ไทยเขษม แล้ววางตลาดต่อเนื่องนับจากวันชาติ พ.ศ. 2484 จนถึงฉบับสุดท้ายเพื่อเฉลิมฉลอง “งานรัฐธรรมนูญ” บทความนี้จะนำเสนอเกร็ดประวัติศาสตร์จาก “เมืองไทย หนังสือภาพ” จำนวน 5 เล่ม