นริศ จรัสจรรยาวงศ์

“ข้าพเจ้าใคร่ที่จะกล่าวด้วยความรู้สึกอันแท้จริงอีกอย่างหนึ่งว่า พร้อมกับที่เราชื่นชมยินดีในรัฐธรรมนูญอันเปนที่รักของเรานี้ เราควรมีความรู้สึกขอบคุณ ‘คณะราษฎร’ ผู้พลีชีพเข้าทำการเปลี่ยนแปลงการปกครองจนได้รัฐธรรมนูญอันนี้มาสมตามความประสงค์ ด้วย.” พุทธทาสภิกขุ

หลัก 6 ประการ ในงานฉลองรัฐธรรมนูญ ทศวรรษ 2480  

  ในวาระ 122 ปีชาตกาลของศาสตราจารย์ ดร.ปรีดี พนมยงค์ ยังคงมีเรื่องราวสืบเนื่องจากคุณูปการให้รำลึกถึงท่าน อาทิเช่น ถนนประดิษฐ์มนูธรรม ย่านลาดพร้าว และถนนปรีดี พนมยงค์ ย่านสุขุมวิท ที่จะเล่าถึงในบทความชิ้นนี้[1]

บ่ายวันพุธ ๑๒ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๖ ณ ท่าเรือ บี.ไอ. ถึงแม้เป็นคิมหันตฤดูอันร้อนผ่าว กระนั้นฝูงชนนับพันยังคงมารอส่ง “ดร.ปรีดี พนมยงค์” มันสมองคณะราษฎรในวัย ๓๓ ปี ผู้จำต้องนิราศออกนอกประเทศหลังเหตุการณ์นายกรัฐมนตรีที่เจ้าตัวเลือกเฟ้นมากับมือชิงรัฐประหารปิดสภาเมื่อวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ.๒๔๗๖ จากเหตุปัจจัยการนำเสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจสู่สภาที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์

แม้เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า หลวงประดิษฐ์มนูธรรมเป็นผู้ร่างปฐมรัฐธรรมนูญนี้ แต่หลายคนคงยังไม่ทราบว่า หลวงประดิษฐ์ฯ ใช้ให้ นายชุบ ศาลยาชีวิน เป็นผู้พิมพ์ดีดร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ขึ้นมา

88 ปีนับจาก พ.ศ. 2475 จนถึง 2563 สามัญชนอยู่ตรงไหนในประชาธิปไตยไทย? คำถามข้างต้นหาคำตอบได้จากหลายแง่มุม ตั้งแต่กฎหมายสูงสุดของประเทศซึ่งแสดงที่ทางของผู้ปกครองและผู้ใต้ปกครอง วิถีชีวิตและวัฒนธรรมที่สะท้อนแนวคิดการอยู่ร่วมกัน ไปจนถึงสิ่งปลูกสร้าง

ตอน ๖ ปรีดีอสัญกรรม พ.ศ.๒๕๒๖ ถึง งาน ๑๐๐ ปีชาตกาลท่านรัฐบุรุษอาวุโส บุคคลสำคัญองค์กร UNESCO   ณ บ้านอองโตนี ชานกรุงปารีส เวลา ๑๑ นาฬิกาเศษ ของวันจันทร์ที่ ๒ พ.ค.๒๕๒๖ นายปรีดีสิ้นใจอย่างสงบด้วยอาการหัวใจวายขณะกำลังเขียนหนังสืออยู่ที่โต๊ะทำงาน สรีระของท่านได้รับการประกอบพิธีฌาปนกิจศพอย่างสมเกียรติและเรียบง่ายตามเจตนารมณ์ของผู้วายชนม์เมื่อเที่ยงของวันจันทร์ที่ ๙ พ.ค.๒๕๒๖ ณ บริเวณสุสาน Père Lachaise สถานที่สำหรับ ฝังศพบุคคลสำคัญของประเทศ เช่น Chopin, Molière, Hugo, Delacroix ฯลฯ

เนื่องในวาระครบรอบ 88 ปี อภิวัฒน์สยาม 2475 สถาบันปรีดี พนมยงค์ ร่วมกับคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และมูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ขอเชิญทุกท่านเข้าร่วมงานเสวนาออนไลน์ ในหัวข้อ 88 ปี 2475: ความทรงจำของสามัญชน กำหนดการจัดเสวนาออนไลน์ ในวันพุธที่ 24 มิถุนายน 2563 ตั้งแต่เวลา 13.00-17.30 น. ถ่ายทอดสด (Live) ผ่านทาง Facebook Fanpage สถาบันปรีดี พนมยงค์ https://www.facebook.com/pridibanomyonginstitute

“แม้กระทั่งสมณะผู้ทรงศีล ๒๒๗ นับแต่องค์สังฆปรินายกสมเด็จพระสังฆราชองค์ปัจจุบัน ลงไปถึงพระราชาคณะชั้นผู้ใหญ่ ที่ได้มีโอกาสเยือนกรุงปารีส ก็ได้พบปะสนทนากับท่านปรีดีฯ” สุพจน์ ด่านตระกูล