ปฐมรัฐธรรมนูญ

Infographic ปฐมบทประชาธิปไตยในสยาม พ.ศ. 2427-2478 เสนอให้เห็นถึงลำดับเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ไทยที่สำคัญในระยะเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตย

บันทึกประกอบคำประท้วงกรณีหนังสือชีวิต 5 แผ่นดิน เรื่องข้อเท็จจริงของการอภิวัฒน์ 2475 (ตอนที่ 12) ของนายปรีดี พนมยงค์ วิเคราะห์เรื่องหลักการเกี่ยวกับการอภิวัฒน์ 2475 3 ประการ และหลักการยึดอํานาจฯ 3 ประการ โดยนายปรีดีได้อธิบายข้อเท็จจริงจากหลักฐานประวัติศาสตร์ และบันทึกของพระยาทรงสุรเดช

บันทึกประกอบคำประท้วง กรณีหนังสือชีวิต 5 แผ่นดิน เรื่องข้อเท็จจริงในการอภิวัฒน์ 2475 ตอนที่ 9 เสนอว่าข้อมูลทางประวัติศาสตร์ในหนังสือชีวิต 5 แผ่นดินของข้าพเจ้าโดยประยูร ภมรมนตรี นั้นบิดเบือนในประเด็นสำคัญคือ เรื่องปฐมรัฐธรรมนูญ, พระยาทรงสุรเดช และพระยามโนปกรณ์นิติธาดา

บันทึกประกอบคำประท้วงฯ ตอนที่ 8 ของนายปรีดี พนมยงค์เสนอว่าข้อมูลทางประวัติศาสตร์ในหนังสือชีวิต 5 แผ่นดินของข้าพเจ้าโดยประยูร ภมรมนตรีเล่มนี้บิดเบือนในประเด็นสำคัญคือ แต่งเรื่องขึ้นว่าในหลวงทรงรับสั่งถึงการไม่มีพระราชโอรส ฯลฯ ในวันที่ผู้แทนคณะราษฎรเข้าเฝ้า

ข้อ 7. ของบันทึกประกอบคำประท้วงของปรีดี พนมยงค์ มี 3 ประเด็นที่นายปรีดี โต้แย้งหนังสือของนายประยูร ภมรมนตรี ได้แก่ 1. ธรรมนูญการปกครองแผ่นดินซึ่งผู้แทนคณะราษฎรได้ทูลเกล้าฯ ถวายเพื่อขอพระราชทานนั้นยังคงมี “เสนาบดี” หรือไม่? ประเด็น 2. พระยาทรงสุรเดชได้กำชับปรีดีให้ร่างรัฐธรรมนูญตามแบบอังกฤษหรือไม่ ประเด็น 3. พล.ท.ประยูรฯ ปฏิเสธว่าไม่ได้รู้เห็นด้วยในการร่างรัฐธรรมนูญนั้นฟังว่าเอาเป็นจริงได้หรือ

คณะราษฎรเปลี่ยนแปลงทั้งระบอบการปกครองจากสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบกษัตริย์ใต้รัฐธรรมนูญโดยมีธรรมนูญการปกครองฉบับแรกที่ประกาศใช้ในวันที่ 27 มิถุนายน 2475 เป็นปฐมรัฐธรรมนูญที่แสดงถึงหลักการสำคัญของคณะราษฎร ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงทางด้านกฎหมายสำคัญของคณะราษฎรจึงตั้งต้นมาจากธรรมนูญการปกครองฉบับนี้

นายปรีดิวิชญ์ พนมยงค์ ทายาทศาสตราจารย์ ดร.ปรีดี พนมยงค์ กล่าวปาฐกถาถึงความสำคัญของวันรัฐธรรมนูญ บทบาทของนายปรีดี พนมยงค์ ต่อการร่างรัฐธรรมนูญฉบับแรก และความมุ่งหมายของรัฐธรรมนูญ ในงานวันฉลองรัฐธรรมนูญ ประจำปี 2566 ณ อาคารรัฐสภา

นำเสนอเรื่องราวตลอดชีวิตของปรีดี พนมยงค์ ที่ได้รับการหล่อหลอมและการก่อร่างความคิดทางการเมืองของปรีดี พนมยงค์ที่ถ่ายทอดออกมาในรัฐธรรมนูญที่ปรีดี พนมยงค์มีส่วนสำคัญในการร่างออกมาทั้ง 3 ฉบับตั้งแต่อภิวัฒน์ 2475

ประมวลฐานความคิดของนายปรีดี พนมยงค์ ที่มีต่อการเลือกตั้งผู้แทนราษฎร นับตั้งแต่วัยเยาว์ ไปจนถึงการอภิวัฒน์สยาม 2475 ก่อร่างสร้างประชาธิปไตยและรัฐธรรมนูญ อีกทั้งรัฐธรรมนูญฉบับ 2489 ซึ่งกำหนดหลักการผู้เกี่ยวข้องทางการเมืองไว้อย่างเป็นธรรม รวมไปถึงวิธีส่งเสริมให้ราษฎรสนใจประชาธิปไตย ซึ่งปรากฏในจดหมายถึง ฯพณฯ สัญญา ธรรมศักดิ์ นายกรัฐมนตรี

รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ กล่าวถึงความสำคัญของการปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตยและรัฐธรรมนูญ อันมีหัวใจสำคัญคือการยึดโยงต่อประชาชน เพื่อการสถาปนารัฐและระบอบการเมืองที่มั่นคง พร้อมกันนี้ยังได้นำเสนอทางออกของวิกฤติที่ไทยกำลังเผชิญหน้ารวมทั้งสิ้น 6 ประการ เพื่อยุติความขัดแย้งและหาจุดร่วมให้แก่ความคิดเห็นที่แตกต่างกันของคนในสังคม