มนุษย์ไม่ได้กินแกลบ

กุหลาบ สายประดิษฐ์ ชี้ให้เห็นว่า ไม่มีความอยุติธรรมใดที่จะแยกจิตวิญญาณนั้นออกไปจากตัวของนักศึกษา ม.ธ.ก. ได้ อันเนื่องมาจากมรสุมทางการเมืองในมหาวิทยาลัยแห่งนี้

กุหลาบ สายประดิษฐ์ วิพากษ์การโฆษณาชวนเชื่อและการใช้ความกลัวเป็นเครื่องมือของรัฐบาลอเมริกันในยุคสงครามเย็น ซึ่งบ่อนทำลายจิตใจประชาชนและกดปราบผู้เรียกร้องสันติภาพ

ข้อเขียนนี้ชี้ให้เห็นว่าสงครามคือผลจากคนกลุ่มน้อยที่หิวอำนาจและผลประโยชน์ ขณะที่ประชาชนโลกซึ่งรักสันติสามารถร่วมมือกันต้านทานภัยสงครามได้ โดยกุหลาบ เสนอว่า “สันติภาพ” ที่ไม่ใช่เรื่องเพ้อฝัน หากแต่เป็นพลังจริงที่ประชาชนร่วมกันสร้างได้ด้วยความรู้และความตื่นรู้ทางการเมือง

กุหลาบ สายประดิษฐ์ เรียกร้องให้ประชาชนมีสิทธิ์ตัดสินเรื่องสงครามผ่านประชามติ เพื่อป้องกันการผูกขาดอำนาจของชนชั้นนำ โดยขอให้ประชาชนไทยร่วมลงนามสนับสนุนสันติภาพ เป็นการแสดงออกถึงเจตจำนงอันทรงเกียรติในการต่อต้านสงคราม

กุหลาบ สายประดิษฐ์ วิจารณ์การระบาดของโรคหวาดกลัวคอมมิวนิสต์ในอเมริกาหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งนำไปสู่การตรวจสอบประชาชนจำนวนมากอย่างไม่มีเหตุผลชัดเจน และนักการเมืองบางกลุ่มใช้กระแสนี้เพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว

กุหลาบ สายประดิษฐ์ เขียนถึงการตื่นกลัวคอมมิวนิสต์ในช่วงต้นสงครามเย็น อย่างการกล่าวหาเลขาธิการสหประชาชาติเป็นว่าคอมมิวนิสต์ กุหลาบชี้ให้ผู้คนตระหนักถึงภัยของสงคราม และเสนอแนวทางสันติภาพที่ไม่ตกเป็นเครื่องมือของฝ่ายใด

กุหลาบ สายประดิษฐ์ เสนอให้รัฐบาลรับฟังเสียงจากประชาชนที่วิพากษ์วิจารณ์นโยบายทางการทูต แต่เสียงของประชาชนที่รัฐบาลรับฟังกลับกลายเป็นโฆษณาชวนเชื่อ การสนับสนุนจากประชาชนจึงไม่เกิดขึ้น

กุหลาบ สายประดิษฐ์ ได้เล่าเรื่องอุปมาว่าด้วยความไม่สมเหตุสมผลของระบบศักดินา ที่มนุษย์กลุ่มนึงสมอ้างว่าตัวเองเป็นเทพยดา แล้วควบคุม กดขี่ มนุษย์กลุ่มอื่นๆ เสมือนว่าพวกเขา “กินแกลบ”

กุหลาบ สายประดิษฐ์ เสนอให้เห็นการไม่ชอบธรรมและคอร์รัปชันในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม กรณีไม่ปราบปรามการค้าฝิ่นสะท้อนว่าแม้จะมีการเลือกตั้งไม่มีความเป็นประชาธิปและประชาชนได้แต่เพียง “ชเง้อดู” ความอยุติธรรมที่เกิดขึ้น

กุหลาบ สายประดิษฐ์ วิเคราะห์ข่าวของรัฐจากหนังสือพิมพ์และลักษณะความสงเคราะห์ที่ทางราชการไทยให้แก่เด็กไทยในปี 2492 โดยชี้ให้เห็นว่าจิตใจที่สงเคราะห์สำคัญโดยเตือนเจ้าหน้าที่รัฐที่ปฏิบัติงานด้านสังคมสงเคราะห์