วันใหม่ นิยม

บทสัมภาษณ์ถึงผู้เป็นบิดา ชาญ บุนนาค เสรีไทยผู้เสียสละ และผู้บันทึกเสียงภาพยนตร์ประวัติศาสตร์อย่าง พระเจ้าช้างเผือก ที่ประพันธ์โดยนายปรีดี พนมยงค์ ร่วมรำลึกเหตุการณ์การเสียสละของนายชาญ และความสัมพันธ์กับนายปรีดี ท่านผู้หญิงพูนศุข และครอบครัวพนมยงค์

บทความนี้ถอดความการเสวนา “เสรีไทย กับนักต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยแห่งสกลนคร” โดยผู้ทรงคุณวุฒิ 4 ท่าน ร่วมอภิปรายบทบาทของขบวนการเสรีไทยในพื้นที่อีสาน และวิเคราะห์ความหมายของการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยจากหลากหลายมิติ ทั้งประวัติศาสตร์ การเมือง และสังคมวัฒนธรรม เพื่อเปิดมุมมองใหม่ต่อความสำคัญของจังหวัดสกลนครในห้วงประวัติศาสตร์ไทยสมัยใหม่

ในวาระครบรอบวาระ 111 ปี ชาตกาล จำกัด พลางกูร ปัญญาชนสังคมนิยมหนุ่มแห่งยุค ทูตเสรีไทยรายแรก ผู้บุกเบิกโลกภายนอกในดินแดนจีน วันใหม่ นิยม ขอนำเสนอเรื่องราว “คณะกู้ชาติ” ของจำกัด พลางกูร และมิตรสหาย ก่อนจะรวมกับขบวนการเสรีไทยภายในประเทศ ภายใต้นายปรีดี พนมยงค์

วันใหม่ นิยม ได้เขียนเล่าเรื่องราวของนักสู้ผู้พิทักษ์รัฐธรรมนูญในระดับรองและระดับผู้น้อย ซึ่งอาจไม่ใช่ผู้นำคณะราษฎรโดยตรง หากเป็นนักสู้ที่มีหลากหลายทั้งทหาร ข้าราชการ ประชาชน พวกเขาเหล่านั้นคือใคร มีบทบาทอย่างไรบ้างในการช่วยเหลือฝ่ายรัฐบาลในการต่อสู้กับคณะกู้บ้านกู้เมือง

วันใหม่ นิยม ได้เสนอแนวทางในการรำลึกและเรียนรู้ประวัติศาสตร์ให้ครอบคลุมบทบาทคนไทยหลากหลายหมู่เหล่า อันจะนำไปสู่การทำให้ประวัติศาสตร์ของขบวนการเสรีไทยเป็น “ประวัติศาสตร์ร่วม” ของคนไทยทุกคนทุกระดับชั้นต่อไปในอนาคต

วันใหม่ นิยม ได้ร้อยเรียงเรื่องราวของพันโท หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ นับตั้งแต่การจัดตั้งเสรีไทยสายอังกฤษ ข้อกล่าวหาว่าท่านจะทำการฟื้นฟูระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ การร่วมงานกับนายปรีดี พนมยงค์ ตลอดจนแผนการที่เตรียมเอาไว้เมื่อถึงคราวจำเป็นต้องต่อกรกับญี่ปุ่นขั้นแตกหัก

พลตรี สมบูรณ์ ศรานุชิต โดยเป็นผู้วางแผนยุทธการร่วมกับขบวนการเสรีไทยในภาคเหนือ ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยภายหลังกลับมีบทบาทในการก่อกบฏเสนาธิการปี 2491 เพื่อต่อต้านคณะรัฐประหาร เพื่อยึดมั่นในอุดมการณ์ "ทหารอาชีพ" จนถึงวาระสุดท้าย.

พันโท หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัฒน มีบทบาทสำคัญทางการทหารในขบวนการเสรีไทยสายอังกฤษ สะท้อนถึงบทบาทของฝ่ายทหารในขบวนเสรีไทยตั้งแต่ยุทธศาสตร์การจัดตั้งเสรีไทย และ การจัดตั้งพลพรรคทหารในจังหวัดต่าง ๆ

การแทรกซึมของโผน อินทรทัต เป็นวิธีการทางทหารที่ขบวนการเสรีไทยจะพอที่จะทำได้ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ประเทศไทยอยู่ภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น การแทรกซึมจึงต้องใช้ความกล้าหาญและยุทธศาสตร์ในการฝ่าฟันอุปสรรคเพื่อต่อต้านกองทัพญี่ปุ่น

บทความนี้ศึกษาบทบาทของสตรี ุ6 ท่านในขบวนการเสรีไทย ซึ่งมีส่วนสำคัญที่ได้ช่วยเหลือการเคลื่อนไหวภายในขบวนการฯ ในช่วงสงครามมหาเอเชียบูรพาเพื่อรักษาเอกราชของชาติไทยจากการครอบงำของญี่ปุ่นและนำไปสู๋สันติภาพในที่สุด