สหรัฐอเมริกา

หลังจากประเทศไทยได้เข้าเป็นสมาชิกสหประชาชาติ คณะผู้แทนจากประเทศไทยนำโดยท่านรัฐบุรุษอาวุโสปรีดี พนมยงค์ ได้เดินทางเยือนประเทศต่าง ๆ เพื่อเจริญสันถวไมตรี

ประเทศไทยแสดงความจำนงขอเข้าเป็นสมาชิกสหประชาชาติในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง หากแต่ตราบใดที่ยังไม่สามารถทำความตกลงเรื่องดินแดนฝรั่งเศสได้ ก็ย่อมเป็นอุปสรรคต่อการขอเข้าเป็นสมาชิกสหประชาชาติของประเทศไทย

ช่วงหลังสงคราม ฝรั่งเศสถือว่ายังมีสถานะสงครามกับไทย และได้เรียกร้องเอาดินแดนที่เสียให้กับประเทศไทยคืน พร้อมทั้งให้ส่งมอบพระแก้วมรกตคืนให้แก่ลาว ทำให้คณะผู้แทนไทยต่างไม่พอใจการกระทำของฝรั่งเศส แต่ก็ต้องเดินหน้าเจรจาหาทางออกกับฝรั่งเศสไปพร้อมๆ กัน

“เอกราช” และ “อธิปไตย” เป็นคำที่ถูกใช้เป็นเครื่องมือทางการเมืองและการต่อสู้เชิงอุดมการณ์ สะท้อนพลวัตของชนชั้นและอำนาจนับตั้งแต่ 2475 โดยเฉพาะในกระบวนการร่างรัฐธรรมนูญที่ยังไม่อาจสถาปนา “อำนาจของราษฎร” ได้อย่างแท้จริง.

วิเคราะห์ช่วงอวสานของสงครามแปซิฟิก โดยเจาะลึกยุทธศาสตร์ของฝ่ายสัมพันธมิตรและการยอมแพ้ของญี่ปุ่น พร้อมทั้งชี้ให้เห็นบทบาทของไทยในฉากเปลี่ยนผ่านสู่โลกหลังสงครามภายใต้แรงกดดันของอำนาจโลก

กุหลาบ สายประดิษฐ์ วิพากษ์การโฆษณาชวนเชื่อและการใช้ความกลัวเป็นเครื่องมือของรัฐบาลอเมริกันในยุคสงครามเย็น ซึ่งบ่อนทำลายจิตใจประชาชนและกดปราบผู้เรียกร้องสันติภาพ

บทความวิเคราะห์บทเรียนจาก “สถานะสงครามโดยไม่ประกาศ” ระหว่างไทยกับเวียดนามเหนือในยุคสงครามเย็น โดยใช้ข้อเขียนของปรีดี พนมยงค์ เป็นแกนกลางสะท้อนหลักการเอกราช สันติวิธี และไม่ตกเป็นเครื่องมือของมหาอำนาจ ผ่านแนวคิด “สันติภาพเชิงรุก”

บทความนี้กล่าวถึงความพยายามของไทยภายใต้การนำของปรีดี พนมยงค์ในการติดต่อกับอังกฤษผ่านคณะผู้แทนต่าง ๆ เช่น คณะของถวิล อุดล และดิเรก ชัยนาม เพื่อแสดงเจตนารมณ์ต่อต้านญี่ปุ่น แม้อังกฤษยังคงถือไทยเป็นศัตรู แต่การเจรจาเหล่านี้เป็นหมุดหมายสำคัญ

บทบาทของคณะทูตไทยประจำญี่ปุ่นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งมีเป้าหมายซ่อนเร้นในการติดต่อฝ่ายสัมพันธมิตร ขณะเดียวกันต้องรักษาความสัมพันธ์กับญี่ปุ่นในฐานะพันธมิตรทางการทูต

ปรีดี พนมยงค์ วิเคราะห์สถานการณ์ประเทศเพื่อนบ้านที่เปลี่ยนผ่านสู่ระบบใหม่หลังสงครามอินโดจีน โดยเตือนว่าไทยต้องปฏิรูปภายใน สร้างความเป็นธรรม ลดความเหลื่อมล้ำ และไม่ตกเป็นเครื่องมือของมหาอำนาจ