ขบวนการเสรีไทย

กำพล จำปาพันธ์ ได้นำเกร็ดประวัติศาสตร์ของวัดสุวรรณดาราราม ว่าด้วยประวัติความเป็นมา ความเกี่ยวข้องกับนายปรีดี พนมยงค์ การเชื่อมโยงฝ่ายเจ้านายเข้าร่วมขบวนการเสรีไทย และข้อสรุปว่าด้วยแนวคิดเกี่ยวกับ “วัด” ที่เปลี่ยนไปภายหลังเหตุการณ์การอภิวัฒน์สยาม 2475

ดร.จริย์วัฒน์ สันตะบุตร อดีตเอกอัครราชทูต ณ กรุงเบอร์ลิน ได้ย้อนภาพการได้มาซึ่งสันติภาพ เอกราช และอธิปไตยที่สมบูรณ์ของประวัติศาสตร์การทูตไทย ด้วยแรงสมองและสองแขนของชาวไทยผู้รักชาติ

รศ. ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ได้ชี้ให้เห็นถึงสงครามในฐานะ “ภัยคุกคามต่อสันติภาพ“ ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าสงครามนั้นไม่ได้เป็นอะไรมากไปกว่า “เครื่องมือ“ ของชนชั้นนำในการต่อสู้เพื่อรักษาและปกป้องผลประโยชน์ของตนเอง และต้องใช้หลัก “สันติธรรมประชาธิปไตย“ เพื่อยุติสงคราม และสร้างสันติภาพขึ้นในภูมิภาคต่อไปในระยะยาว

วันใหม่ นิยม ได้ร้อยเรียงเรื่องราวของพันโท หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ นับตั้งแต่การจัดตั้งเสรีไทยสายอังกฤษ ข้อกล่าวหาว่าท่านจะทำการฟื้นฟูระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ การร่วมงานกับนายปรีดี พนมยงค์ ตลอดจนแผนการที่เตรียมเอาไว้เมื่อถึงคราวจำเป็นต้องต่อกรกับญี่ปุ่นขั้นแตกหัก

รศ. ดร. มารค ตามไท นำเสนอแนวคิดสันติภาพที่ยั่งยืนผ่านประสบการณ์ส่วนตัวและมุมมองต่อความขัดแย้งระดับโลก โดยเน้นการไม่ใช้ความรุนแรงและการเข้าใจความเป็นมนุษย์ร่วมกัน (Common Humanity) เพื่อแก้ปัญหาความรุนแรงทางวัฒนธรรม พร้อมทั้งวิพากษ์ระบบประชาธิปไตยในอาเซียนเปรียบเทียบกับปรัชญาการปกครองของเพลโต

รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ได้ชี้ให้เราเห็นว่าสันติภาพต้องเป็นทั้งเป้าหมายและวิธีการ และเราไม่สามารถสร้างสันติภาพได้ด้วยกำลังกดขี่ ด้วยความรุนแรง รวมถึงยังชี้ให้เห็นว่าแนวคิดสันติภาพของนายปรีดี พนมยงค์ ก็ยังคงทันสมัยอยู่ตราบจนถึงปัจจุบัน

ตำบลหนองม่วงไข่ ตำบลขนาดเล็กในจังหวัดแพร่ซึ่งเป็นฐานที่มั่นสำคัญของเสรีไทยสายเหนือ บทบาทของชาวบ้านทั้งตำบลที่ช่วยเหลือกิจการของเสรีไทยด้วยแรงกายแรงใจ และรักษาความลับเพื่อต่อต้านการเข้ามาของทหารญี่ปุ่น

ทวี บุณยเกตุ ได้เปิดเผยข้อเท็จจริงที่น่าสนใจเพิ่มเติมจากตอนก่อนหน้า นับตั้งแต่ข้อเสนอในการย้ายเมืองหลวงไปยังเพชรบูรณ์ บทบาทของนายควง อภัยวงศ์ ตลอดจนคุณูปการของพลโทนากามูระที่มีต่อไทยในสงครามโลกครั้งที่ 2

ภายหลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ประเทศไทยประสบกับความผันผวนทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองอย่างรุนแรง อีกทั้งยังต้องเผชิญกับข้อกล่าวหาเกี่ยวกับบทบาทของขบวนการเสรีไทย ตลอดจนการถูกตั้งข้อครหาว่าเป็นอาชญากรสงครามของนักการเมืองบางกลุ่ม

ศักดิชัย บำรุงพงศ์ เจ้าของนามปากกา "เสนีย์ เสาวพงศ์" เขียนรำลึกคราวหลังครั้งเป็น "เสรีไทย" ที่ทำงานกับนายทหารสัมพันธมิตรอังกฤษ และ "ท่านชิ้น" ม.จ.ศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน