งบประมาณแผ่นดิน

วิเคราะห์และวิพากษ์ให้เห็นถึงปัญหาของการจัดทำงบฯ สส. นี้ นับตั้งแต่แนวคิดที่ขัดกับหลักการงบประมาณแผ่นดินอย่างไร ผลเสีย ไปจนถึงเสนอแนวทางแก้ไขโดยมิจำเป็นต้องพึ่งพางบประมาณส่วนนี้ในการจัดสรรให้กับท้องถิ่น

“การคลังของประเทศ” ว่าด้วยเรื่องลักษณะ ขอบเขต และกิจของการคลังในประเทศที่พึงดูแลเป็นหลักคือ งบประมาณ รายได้ และรายจ่ายของประเทศ การกำหนดรายได้และรายจ่ายของประเทศในรอบหนึ่งปี ตามพรบ. งบประมาณ พ.ศ. 2456 ที่แต่ละกระทรวงต้องจัดเตรียมตามข้อบังคับของกระทรวงการคลังเพื่อเสนอขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต และปฏิบัติตามพระบรมราชานุญาต

เขมภัทร ทฤษฎิคุณ เขียนถึงการทำงานของ 'ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ' ในด้านกฎหมายงบประมาณและการคลัง โดยนำเสนอผ่านผลงาน ศ.ดร.อิสสระ ที่ได้สร้างไว้เมื่อครั้งมีชีวิตอยู่ ซึ่งสะท้อนการวิพากษ์วิจารณ์และการคานอำนาจของการเมืองในระบอบประชาธิปไตย

'เขมภัทร ทฤษฎิคุณ' นำเสนอเรื่องราวเกร็ดประวัติศาสตร์ที่มาของ "วันขึ้นปีใหม่" ในอดีต ไม่ว่าจะเป็น 1 เมษายน 13 เมษายน จนถึงกาลปรับเปลี่ยนในปัจจุบันเป็น วันที่ 1 มกราคม โดยประเด็นสำคัญที่ผู้เขียนนำเสนอนั้น วันที่ 1 เมษายน นอกจากจะเป็นวันปีใหม่แล้ว ยังถูกกำหนดให้เป็น "วันเริ่มต้นปีงบประมาณ" อีกด้วย

สถานการณ์การระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 สะท้อนภาพของระบบสวัสดิการโดยรวมของสังคมไทยว่าอยู่ในขั้นวิกฤตโดยเฉพาะด้านสาธารณสุข

ความสำคัญของการพิจารณางบประมาณประจำปีภายใต้การปกครองในระบอบประชาธิปไตยก็คือ การเปิดให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้งหลายสามารถปรึกษาโดยทั่วๆ ไป โดยอาจตั้งคำถามถึงความจำเป็นและที่มาของการใช้จ่าย รวมถึงการตัดลดรายจ่ายในงบประมาณแผ่นดินนั้นๆ ซึ่งสิ่งนี้ไม่ได้เกิดขึ้นในการจัดทำงบประมาณประจำปีในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์

ความสำคัญในการจัดทำงบประมาณครั้งแรก ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองก็คือ การเปลี่ยนแปลงในเชิงหลักการของผู้ทรงอำนาจสูงสุดในทางงบประมาณจากพระมหากษัตริย์มาเป็นสภาผู้แทนราษฎรในฐานะผู้แทนของประชาชนในระบอบประชาธิปไตย

ในบทความนี้ สุโข สุวรรณศิริ นำเสนอวิสัยทัศน์ 6 ด้านของนายปรีดี พนมยงค์ คือ ในการสร้างประชาธิปไตย ในทางเศรษฐกิจ ในด้านการศึกษา ในด้านธรรมะ ในเรื่องการคุ้มครองสิทธิของพลเมืองพลเมือง และในด้านการต่างประเทศและสันติภาพ

ในบทความนี้ 'เขมภัทร ทฤษฎิคุณ' นำเสนอข้อมูลทางประวัติศาสตร์เศรษฐกิจได้อย่างน่าสนใจใน ตั้งแต่สาเหตุ ความท้าท้าย และความพยายามแก้ไขปัญหาเงินเฟ้อในช่วงหลังสงคราม

คำนำ ผลงานของท่านปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส ที่เป็นรูปธรรมและเป็นประโยชน์ต่อชาติบ้านเมืองนั้นมีมากมาย และมีผู้เขียนเผยแพร่ไว้มาก แต่ผลงานของท่านเกี่ยวกับการริเริ่มเสริมสร้างอำนาจทางการคลังของรัฐสภา ซึ่งเป็นผลดีต่อการพัฒนาระบอบประชาธิปไตยของไทย ยังไม่มีใครเขียนมาก่อน เนื่องจากเป็นผลงานที่อยู่ในมุมอับ คือเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับเทคนิคการคลังและกฎหมายการคลัง ซึ่งโดยธรรมชาติเป็นเรื่องที่คนทั่วไปเข้าใจยากและเข้าไม่ถึง