รัฐธรรมนูญ 2560

ระบบการเลือกสมาชิกวุฒิสภา (สว.) ตามรัฐธรรมนูญ 2560 เป็นนวัตกรรมใหม่ที่ออกแบบมาเพื่อให้ได้ สว. ที่ไม่ยึดโยงกับประชาชน แต่ง่ายต่อการควบคุมและล็อบบี้จากผู้มีอำนาจ โดยมีวัตถุประสงค์ให้ชนชั้นนำสามารถครองอำนาจได้

'รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ' กล่าวเปิดเสวนาด้วยการวิพากษ์วิจารณ์ที่มาและอำนาจวุฒิสมาชิกในรัฐธรรมนูญ 2560 ว่ามีเจตนาสืบทอดอำนาจแนวอภิชนาธิปไตย ระบบซับซ้อนผิดกฎหมาย วุฒิสภามีอำนาจเกินไป เสนอให้ใช้ระบบสภาเดียวจากเลือกตั้ง และผลักดันรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน

‘สถาบันปรีดี พนมยงค์’ ได้ร่วมกับ ‘มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์’ จัดงานเสวนาทางวิชาการ PRIDI Talks #25 เก่าไปใหม่มา : สว. ชุดใหม่ อนาคตประชาธิปไตย อนาคตประเทศไทย ณ หอประชุมศรีบูรพา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ วันเสาร์ที่ 11 พฤษภาคม 2567

“รัฏฐาธิปัตย์” ที่มาจากการรัฐประหารโดยแยกช่วงเวลาออกเป็นสองช่วงคือ ช่วงเวลาที่คณะรัฐประหารใช้อำนาจ รัฏฐาธิปัตย์โดยตรง และ ช่วงเวลาที่ใช้อำนาจรัฏฐาธิปัตย์ในฐานะขององค์กรหรือสถาบันหนึ่งตามรัฐธรรมนูญชั่วคราวของตนเอง

บทความชิ้นนี้ต้องการนำเสนอถึงปฏิสัมพันธ์ระหว่างรัฐธรรมนูญฉบับที่เป็นตัวกฎหมายกับฉบับวัฒนธรรม และการยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ผ่านมโนทัศน์ ‘รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรม’

ข้อสังเกต 3 ประการถึงเหตุผลว่าเป็นเช่นไรที่การมองด้วยทฤษฎีภาวะทันสมัยหรือ “สองนคราธิปไตย” อาจต้องกลับมาศึกษาใหม่อีกครั้ง

นับตั้งแต่รัฐประหารเมื่อ 2557 หรือเกือบทศวรรษที่ผ่านมานี้ชี้ให้เห็นว่ายิ่งผู้มีอำนาจหรือรัฐบาลพยายามกดปราบข้อเรียกร้องของประชาชนมากเท่าใด แนวโน้มข้อเรียกร้องเหล่านั้นก็จะมีความแหลมคมมากขึ้นเท่านั้น

จากหัวข้อการเสวนา PRIDI Talks #18 × SDID : “หนทางสู่รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน” นำไปสู่การร่วมหาคำตอบผ่านทัศนะของผู้ร่วมเสวนาทุกท่าน

ตลอดชีวิตของอาจารย์ปรีดี พนมยงค์ ได้ทำมาตลอดชีวิตของท่าน คือการสร้างประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ให้กับชาติ “ประชาธิปไตยสมบูรณ์” นั้น หมายถึง ทั้งเรื่องของการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม

การสร้าง “ประชาธิปไตยสมบูรณ์” ตามแนวคิดของอาจารย์ปรีดี จึงจำเป็นต้องมีการออกแบบโครงสร้างและสถาบันทางการเมืองที่สอดคล้องเหมาะสมกับบริบทของสังคมไทย โดยมีรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศทั้งในทางนิตินัยและพฤตินัย และคุณค่าของรัฐธรรมนูญนั้นจะต้องมุ่งสถาปนาความเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตย สิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาคของประชาชน