หลัก 6 ประการ

ศาลากลางจังหวัดพระนครศรีอยุธยาหลังเก่า เป็นศูนย์กลางราชการแห่งใหม่หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ที่แฝงหลัก 6 ประการของคณะราษฎรทั้งผ่านสถาปัตยกรรมและการพัฒนาเมืองร่วมสมัย โดยประยุกต์เข้ากับประวัติศาสตร์จังหวัดอยุธยา

เมื่อวาทกรรม “ราชาธิปไตยตามรัฐธรรมนูญ” ถูกใช้เพื่อลดทอนความชอบธรรมของคณะราษฎร บทความนี้จึงชวนทบทวนว่า ประชาธิปไตยไทยบิดเบี้ยวเพราะอภิวัฒน์ หรือเพราะการบิดเบือนประวัติศาสตร์กันแน่

บทกล่าวนำ โดย รศ. ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ใน PRIDI Talks #30 “ประชาธิปไตยที่ไร้สันติภาพ : เมื่อความรุนแรงไม่ได้อยู่แค่ในสงคราม” วันอาทิตย์ที่ 11 พฤษภาคม 2568 ณ หอประชุมศรีบูรพา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์

นายปรีดี พนมยงค์ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในปี 2489 และแถลงนโยบายต่อสภา นายปรีดีมุ่งฟื้นฟูประเทศจากวิกฤตเศรษฐกิจและสังคมซึ่งบอบช้ำมาจากสงครามโลกครั้งที่ 2 คำแถลงนี้สะท้อนวิสัยทัศน์ผู้นำและการวางรากฐานประชาธิปไตย

ปรีดี พนมยงค์ ชี้ให้เห็นข้อบิดเบือนในหนังสือชีวิต 5 แผ่นดินฯ ในประเด็นเรื่องการก่อตั้งคณะราษฎรกับคณะของพล.ท.ประยูร ภมรมนตรีคือ ปีที่มีการประชุม เรื่องที่ปรึกษาตกลงในที่ประชุม ตําแหน่งหัวหน้าคณะฯ และประธานในที่ประชุมฯ

การเลือกตั้งทั่วไปครั้งแรกของสยามใน พ.ศ. 2476 มีขึ้นระหว่างวันที่ 15-28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2475 และข้อที่ 4 ของหลัก 6 ประการในเรื่องจะต้องให้ราษฎรมีสิทธิเสมอภาคกันอันเป็นการมอบสิทธิเสมอภาคทางการเมืองให้แก่พลเมืองครั้งแรก

ปรีดี พนมยงค์ เสนอประเด็นเรื่องหลัก 6 ประการที่หนังสือชีวิต 5 แผ่นดินของข้าพเจ้าโดยนายประยูร ภมรมนตรี โดยชี้ว่าข้อเท็จจริงที่แท้นั้น นายประยูรได้ปฏิเสธการดำเนินนโยบายตามหลัก 6 ประการของคณะราษฎร

นโยบายสันติภาพระหว่าง 3 เดือนแรกของรัฐบาลซึ่งนายพันเอกหลวงพิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรีโดยมีนายปรีดี พนมยงค์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังซึ่งรัฐบาลยังยึดหลัก 6 ประการในการดำเนินนโยบาย

นโยบายและแนวคิดเศรษฐกิจสวัสดิการสังคมของปรีดี พนมยงค์ ปรากฏทันทีภายหลังการอภิวัฒน์ 2475 ในหลัก 6 ประการ ตามประกาศคณะราษฎร และนำมาสู่การปฏิญาณในรัฐสภา วิชิตวงศ์ ณ ป้อมเพชรเสนอว่า นายปรีดีเป็นบุคคลแรกในประวัติศาสตร์สังคมไทยที่มีแนวคิดในด้านสวัสดิการสังคม

ตึกโดมเป็นอาคารหลังแรกของมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง และเป็นสัญลักษณ์สำคัญของมหาวิทยาลัยโดยมีการสันนิษฐานว่าหลักการในการออกแบบมาจากหลัก 6 ประการ และสะท้อนรูปแบบของศิลปะสมัยคณะราษฎร