อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ

เขมภัทร ทฤษฎิคุณ เขียนถึงการทำงานของ 'ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ' ในด้านกฎหมายงบประมาณและการคลัง โดยนำเสนอผ่านผลงาน ศ.ดร.อิสสระ ที่ได้สร้างไว้เมื่อครั้งมีชีวิตอยู่ ซึ่งสะท้อนการวิพากษ์วิจารณ์และการคานอำนาจของการเมืองในระบอบประชาธิปไตย

เรื่องราวเบื้องหลังการทำงานของ 'ศาสตราจารย์พิเศษ อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ' อันเป็นแนวทางที่ได้รับอิทธิพลจาก 'นายปรีดี พนมยงค์' ผู้เป็นลุง โดยยึดถือนายปรีดีเป็นต้นแบบในการปฏิบัติงานและดำเนินชีวิตส่วนตัว นับตั้งแต่เรื่องการศึกษา การสร้างครอบครัว ตลอดจนการทำงานเพื่อผลประโยชน์ของชาติ

การพัฒนาความรู้กฎหมายมหาชนในประเทศไทย (พ.ศ. 2515 - 2550) ดร.อิสสระมุ่งมั่นที่จะให้ความรู้แก่นิสิต นักศึกษา เพื่อพัฒนากฎหมายมหาชนในประเทศไทย แม้ว่าภารกิจราชการที่สำนักงบประมาณจะหนัก แต่ ดร.อิสสระก็ได้สละเวลาพักผ่อนส่วนตัวไปเป็นอาจารย์พิเศษและอาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ที่มหาวิทยาลัยหลายแห่ง ตั้งแต่ปี 2515 จนกระทั่งในปี 2550 ที่ร่างกายไม่เอื้ออำนวยให้ทำงานได้ ทั้งนี้ ในปี 2515 กฎหมายมหาชนยังเป็นเรื่องใหม่มาก และการเรียนการสอนสาขากฎหมายมหาชนยังมีจำกัดในประเทศไทย  

สำหรับตอนที่ 2 นั้น ผู้เขียนได้นำเสนอถึงช่วงเวลาภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ที่ได้มีการนำเสนอ "ร่างประมวลรัษฎากรฉบับแรกของสยามประเทศ" ในที่ประชุมสภานั้น 'หลวงประดิษฐ์มนูธรรม' ได้มอบหมายให้ 'ดิเรก ชัยนาม' เป็นผู้อ่านหลักการและเหตุผลของร่างพระราชบัญญัติฯ แห่งประมวลรัษฎากร จำนวน 16 ข้อ

บทความชิ้นนี้มีหมุดหมายเพื่อนำเสนอพัฒนาการแนวคิดความเป็นธรรมทางเศรษฐกิจ และการปรับปรุงระบบภาษีอากรเพื่อราษฎรของหลวงประดิษฐ์มนูธรรม[1] ก่อนการร่างพระราชบัญญัติให้ใช้บทบัญญัติแห่งประมวลรัษฎากรพุทธศักราช 2481 ผ่านหลักฐานทางประวัติศาสตร์สำคัญได้แก่ นิติสาส์น ฉบับปฐมฤกษ์ บันทึกการประชุมคณะกรรมการราษฎร และเค้าโครงการเศรษฐกิจ 

ต้นแบบการทำงานของอิสสระ  อิสสระ มีนายปรีดี พนมยงค์ (คุณลุง) เป็นต้นแบบในการทำงาน ในการเป็นผู้ประพฤติธรรม เป็นหัวหน้าครอบครัวที่ดี เป็นนักประชาธิปไตย เป็นนักวิชาการด้านกฎหมายมหาชนที่มองการณ์ไกล มีความสามารถ รอบรู้ มีความซื่อสัตย์สุจริต อุทิศตนและทำประโยชน์ให้แก่ประเทศ

ชีวิตอิสสระ เกร็ดประวัติศาสตร์ ผ่านชีวิตและงานของ ศาสตราจารย์พิเศษ อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ

ศาสตราจารย์ ดร.อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ ซึ่งเพิ่งจากโลกนี้ไปเมื่อวันที่ 16 มกราคม ที่ผ่านมานั้น นอกจากเป็นหลานลุงของนายปรีดี พนมยงค์ และเป็นอดีตประธานศาลรัฐธรรมนูญแล้ว ยังเป็นนักกฎหมายมหาชนคนสำคัญอีกคนหนึ่งของประเทศไทย

มูลนิธิปรีดี พนมยงค์ เป็นเจ้าภาพร่วมพิธีสวดพระอภิธรรมศพ ศ.ดร.อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ วันพุธที่ 20 มกราคม 2564

สถาบันปรีดี พนมยงค์ ขอแสดงความเสียใจต่อการจากไปของศาสตราจารย์ ดร.อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ ในวันที่ 16 มกราคม 2564 ด้วยวัย 88 ปี (4 ตุลาคม 2475 - 16 มกราคม 2564) นายอิสสระเป็นบุตรชายของพระนิติทัณฑ์ประภาศ (สนอง สุจริต) กับนางชวนชื่น นิติทัณฑ์ประภาศ ผู้เป็นน้องสาวร่วมบิดา-มารดาของนายปรีดี พนมยงค์ นายอิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ สำเร็จการศึกษานิติศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จากนั้นไปศึกษาต่อที่ประเทศฝรั่งเศส โดยได้ Diplome d'Etudes Superieures de Droit Public และ Docteur ed droit จากมหาวิทยาลัยกอง (Universite de Caen)