เตียง ศิริขันธ์

รัฐประหารในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 พลโทผิน ชุณหะวัณ ได้รัฐประหารรัฐบาลของ พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ถูกเรียกให้ไปรายงานตัว ส่วนมากไม่ปฏิบัติตามจึงถูกประกาศจับ โดยให้สินบนเป็นรายบุคคล โดยเฉพาะนายเตียง ศิริขันธ์ มีสินบนนำจับ 5,000 บาท

เส้นทางชีวิตทางการเมืองของครูเตียง ศิริขันธ์ ตั้งแต่การถูกกล่าวหาในคดีกบฏ การเอาชีวิตรอดจากระบอบรัฐประหาร การกลับคืนสู่สนามเลือกตั้ง จนถึงมูลเหตุทางการเมืองที่นำไปสู่การวิสามัญฆาตกรรมอย่างโหดร้ายในปี พ.ศ. 2495 อันสะท้อนความรุนแรงของรัฐต่อฝ่ายตรงข้ามทางการเมืองในทศวรรษ 2490

ก่อนที่ครูเตียง ศิริขันธ์ จะก้าวเข้าสู่เส้นทางการเมืองในฐานะผู้แทนราษฎรและรัฐมนตรี ชีวิตของท่านได้ผ่านประสบการณ์ในโลกของการศึกษา งานเขียน และความตื่นตัวทางความคิดทางการเมืองภายใต้บริบทหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 มาอย่างเข้มข้น บทความนี้ย้อนสำรวจเส้นทางชีวิตของครูหนุ่มจากสกลนคร ผู้ใช้การศึกษาและงานหนังสือเป็นพื้นที่เพาะบ่มอุดมการณ์ ก่อนจะก้าวสู่บทบาท “นักการเมืองประชาธิปไตย” อย่างเต็มตัว

บทความความคุณวันใหม่ นิยม ที่นำเสนอภาพรวมของขบวนการเสรีไทยสายอีสาน ทั้งในด้านการจัดตั้ง เครือข่ายบุคคลสำคัญ และบทบาทของผู้นำท้องถิ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง โดยเนื้อหาได้ร้อยเรียงพัฒนาการของขบวนการ ตั้งแต่การเริ่มต้นรวมตัว ไปจนถึงการขยายตัวของเครือข่ายในหลายจังหวัดภาคอีสาน

บทความนี้นำเสนอพัฒนาการทางการเมืองของกลุ่มเสรีไทยสกลนคร ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ โดยชูในบทบาทของนายเตียง ศิริขันธ์ และสมาชิกสำคัญในพื้นที่ ที่มีส่วนเกี่ยวข้องต่อการสนับสนุนและช่วยเหลือขบวนการกู้ชาติของลาวและเวียดนาม จนเกิดเป็นความร่วมมือทางยุทธศาสตร์ในภูมิภาคอินโดจีนช่วงทศวรรษ 2480–2490

บทความนี้วิเคราะห์บทบาททางการเมืองของนายเตียง ศิริขันธ์ ต่อประชาชนจังหวัดสกลนคร ผ่านการทำงานทั้งในสภาผู้แทนราษฎรและนอกสภา ที่สะท้อนให้เห็นถึงความพยายามปกป้องผลประโยชน์ของราษฎรในยุคต้นรัฐธรรมนูญ แม้จะมีระยะเวลาปฏิบัติหน้าที่ไม่นาน แต่ความเข้มแข็งบนเวทีสภา การยืนหยัดต่อสู้กับอำนาจรัฐ และความรับผิดชอบต่อปัญหาปากท้องของประชาชน ได้ส่งผลให้เตียง ศิริขันธ์ ได้รับการยอมรับทั้งในพื้นที่สกลนครและสื่อระดับชาติ

บทความนี้กล่าวถึงบทบาทและความเคลื่อนไหวของถวิล อุดล ในขบวนการเสรีไทย ซุึ่งแม้ว่าภารกิจของนายถวิลจะปฏิบัติงานไม่ประสบผลสำเร็จมากนัก แต่สิ่งหนึ่งที่ปรากฏคือการแสดงออกถึงความจริงใจในการต่อสู้เพื่อเอกราชของชาติ และส่งผลให้กลุ่มแกนนำสายอีสานได้รับการยอมรับและถูกกล่าวถึงในเวลาต่อมา

สวัสดิ์ ตราชู ได้ร้อยเรียงชีวิตที่พลิกผันจาก “พ่อค้าพริก“ มาเป็น ”เสรีไทย“ ร่วมกับเตียง ศิริขันธ์ หรือ ”ขุนพลภูพาน“ แม้ว่าจะต้องละทิ้งอาชีพการงานและต้องฝ่าฟันอุปสรรคนานัปการก็ตาม

บทความนี้ได้นำคำพิพากษาคดี “ย่างสด” นายเตียง ศิริขันธ์ กับพวก ซึ่งได้ประกาศในปี พ.ศ. 2502 มาตีแผ่และนำเสนอแก่ผู้อ่านทุกท่าน เพื่อเปิดเผยข้อเท็จจริง เหตุการณ์ และบริบททางการเมืองในยุคนั้นอย่างละเอียด และชวนคิดต่อไปว่า “ใคร” คือผู้อยู่เบื้องหลังเหตุการณ์สังหารโหดในครั้งนี้

วิสุทธิ์ บุษยกุล อดีตสมาชิกขบวนการเสรีไทยได้ร้อยเรียงเรื่องราวชีวิตและผลงานของเตียง ศิริขันธ์ "ขุนพลภูพาน" โดยได้สอดแทรกเกร็ดประวัติศาสตร์ว่าด้วยชีวิตส่วนตัวของเตียง ขบวนการเสรีไทยสกลนคร ชีวิตทางการเมือง ตราบจนวาระสุดท้ายที่ต้องพลีชีพให้กับความอยุติธรรม