วันที่ 10 สิงหาคม 2568 - สถาบันปรีดี พนมยงค์ ร่วมกับกรุงเทพมหานคร และภาคีจักรยานเมือง กรุงเทพฯ (BUCA) จัดกิจกรรม “Bicycle Tour ตามรอยเสรีไทย” มี
วัตถุประสงค์เพื่อรำลึกและเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 80 ปี วันสันติภาพไทย
ส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจ และจิตสำนึกในคุณค่าทางประวัติศาสตร์และประชาธิปไตย โดยการเปลี่ยนรูปแบบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ให้สามารถเข้าใจง่าย เข้าถึงได้ ผ่านกิจกรรมปั่นจักรยานเชิงอนุรักษ์ที่เชื่อมโยงกับสถานที่สำคัญต่าง ๆ ตลอดจนเพื่อการสนับสนุนการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ในรูปแบบการมีส่วนร่วมเชิงสร้างสรรค์ระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ภาคประชาสังคม และภาคประชาชน
กิจกรรมดังกล่าวได้มีการเปิดให้ผู้สนใจได้เข้าร่วมลงทะเบียนผ่านเว็บไซต์ของสถาบันฯ ตั้งแต่วันที่ 5 สิงหาคม 2568 โดยมีการประชาสัมพันธ์รายละเอียดกิจกรรม เว็บไซต์และ QR Code สำหรับลงทะเบียนเข้าร่วมกิจกรรม รวมถึงแผนที่ปั่นจักรยานและแนะนำวิทยากรผ่าน Facebook page: สถาบันปรีดี พนมยงค์ Pridi Banomyong Institute โดยกิจกรรมในครั้งนี้ได้รับความสนใจและมีผู้เข้าร่วมเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นเครือข่ายนักปั่นจักรยานในพื้นที่ ผู้สนใจประวัติศาสตร์ สื่อภาคพลเมือง ประชาชนทั่วไป รวมถึงทายาทปรีดี - พูนศุข พนมยงค์, ทายาทสมาชิกขบวนการเสรีไทย, คุณรสนา โตสิตระกูล เป็นต้น
กิจกรรมในครั้งนี้มีกำหนดการลงทะเบียนและนัดรวมพลตั้งแต่เวลา 08.00–08.30 น. ณ ลานปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ โดยในจุดลงทะเบียน ทางผู้จัดได้มีการบริการน้ำดื่มและแก้วน้ำให้กับผู้เข้าร่วมกิจกรรม
กิจกรรม “Bicycle Tour ตามรอยเสรีไทย” ในครั้งนี้ ทางผู้จัดกิจกรรมได้มีการวางเส้นทางปั่นจักรยานครอบคลุมสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ 5 แห่ง โดยได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีจากภาคีจักรยานเมืองกรุงเทพฯ (BUCA) และเจ้าหน้าที่เทศกิจกรุงเทพมหานคร ในการช่วยนำทางและอำนวยความสะดวกให้กับขบวนจักรยานและผู้เข้าร่วม และได้รับเกียรติจากรองศาสตราจารย์ ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ประธานกรรมการสถาบันปรีดี พนมยงค์ ในการกล่าวเปิดงาน โดยผู้เข้าร่วมจะได้เยี่ยมชม 5 สถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ พร้อมทั้งรับฟังการบรรยายเกร็ดประวัติศาสตร์จากผู้เชี่ยวชาญทางประวัติศาสตร์ ไม่ว่าจะเป็น ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ, คุณวันใหม่ นิยม, คุณสุดา พนมยงค์, คุณสันติสุข โสภณสิริ และรองศาสตราจารย์ ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ดังกำหนดการกิจกรรมดังต่อไปนี้
จุดที่ 1 ลานปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์
เวลาบรรยาย : 08.30–09.00 น.
หัวข้อบรรยาย : เสรีไทยกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ผู้บรรยาย : ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และ คุณวันใหม่ นิยม
เมื่อผู้เข้าร่วมได้ลงทะเบียนและรับฟังการกล่าวเปิดงานเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ก็ได้เข้าสู่กิจกรรมการบรรยายในจุดแรกบริเวณลานปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ โดยศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ ได้ทำการบรรยายในช่วงแรกในหัวข้อ “เสรีไทยกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์” โดยมีการกล่าวถึงประวัติความเป็นมาของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ความเป็นตลาดวิชาของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รวมถึงนายปรีดี พนมยงค์ ผู้ซึ่งถือเป็นบุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์ของไทย ผู้มีบทบาทในการก่อตั้งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้ประศาสน์การคนแรกและคนเดียวของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ตลอดจนผู้นำขบวนการเสรีไทย ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการต่อสู้เพื่อธำรงรักษาไว้ซึ่งเอกราชของชาติในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง และนำไปสู่การที่ประเทศไทยไม่ตกเป็นผู้แพ้สงครามในที่สุด
ในลำดับถัดไป คุณวันใหม่ นิยม ได้เสริมเกร็ดความรู้เพิ่มเติมต่อจากศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ เกี่ยวกับชีวประวัติของนายปรีดี พนมยงค์ และขบวนการเสรีไทย ตลอดจนบทบาทของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองในฐานะฐานปฏิบัติการลับ คลังอาวุธ ตลอดจนเป็นสถานที่กักกันเชลยสัมพันธมิตรไม่ให้ตกอยู่ในมือของกองทัพญี่ปุ่น เพื่อสร้างความตระหนักรู้ในบทบาททางประวัติศาสตร์ของนายปรีดี พนมยงค์ และขบวนการเสรีไทย
จุดที่ 2 สนามหลวง
เวลาบรรยาย : 09.10–09.20 น.
หัวข้อบรรยาย : สนามหลวงกับปฏิบัติการของเสรีไทย
ผู้บรรยาย : คุณวันใหม่ นิยม
หลังจากเริ่มปั่นจักรยานออกจากจุดแรกที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ ก็ได้มีการแวะบรรยายเกร็ดประวัติศาสตร์สั้นๆ ในหัวข้อ “สนามหลวงกับปฏิบัติการของเสรีไทย” บริเวณหน้าหอประชุมศรีบูรพา ตรงข้ามสนามหลวง โดย คุณวันใหม่ นิยม โดยได้กล่าวถึงสนามหลวงในฐานะสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ เนื่องจากเป็นสถานที่ที่เครื่องบินของฝ่ายสัมพันธมิตรได้ทิ้งสิ่งของจำเป็นต่อภารกิจของขบวนการเสรีไทย เช่น ยารักษาโรค และสิ่งของจำเป็นอื่นๆ ลงมาบริเวณสนามหลวง เพื่อเป็นการสนับสนุนภารกิจต่อต้านญี่ปุ่นของขบวนการเสรีไทย จนทำให้กองทัพญี่ปุ่นต้องนำกำลังทหารมาเฝ้าจับตาขบวนการเสรีไทยบริเวณรอบพื้นที่สนามหลวง
การบรรยายดังกล่าวมีเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างความเข้าใจในบทบาทของพื้นที่สาธารณะใจกลางเมืองแห่งนี้ ที่มิได้เป็นเพียงสถานที่จัดกิจกรรมทางศาสนาและราชพิธีเท่านั้น แต่ยังเป็นพื้นที่ที่มีความเกี่ยวโยงกับการเคลื่อนไหวทางการเมืองและการต่อสู้เพื่ออธิปไตยของชาติในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของประวัติศาสตร์ไทย
ภายหลังการรับฟังบรรยาย ณ บริเวณสนามหลวง ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้เคลื่อนขบวนไปยังทำเนียบท่าช้าง และสวนสันติชัยปราการ เพื่อศึกษาสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ขบวนการเสรีไทย และพัฒนาการของระบอบประชาธิปไตยต่อไป
จุดที่ 3 ทำเนียบท่าช้าง
เวลาบรรยาย : 09.40–10.10 น.
หัวข้อบรรยาย : การประชุมลับและปฏิบัติการต่อต้านญี่ปุ่นโดยนายปรีดี ณ ทำเนียบท่าช้าง
ผู้บรรยาย : คุณสุดา พนมยงค์ และ คุณสันติสุข โสภณสิริ
ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ปั่นจักรยานแวะบริเวณทำเนียบท่าช้าง ซึ่งเคยเป็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ โดยเคยเป็นที่พักของนายปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส ก่อนจะมาร่วมรับฟังการบรรยาย ณ สวนสันติชัยปราการในหัวข้อ “การประชุมลับและปฏิบัติการต่อต้านญี่ปุ่นโดยนายปรีดี ณ ทำเนียบท่าช้าง” โดยคุณสุดา พนมยงค์ และ คุณสันติสุข โสภณสิริ เพื่อเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเหตุการณ์และบุคคลสำคัญในขบวนการเสรีไทย โดยคุณสุดา พนมยงค์ ได้ร่วมแบ่งปันเรื่องราวความทรงจำในช่วงวัยเด็กท่ามกลางสถานการณ์ความตึงเครียดในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเฉพาะประสบการณ์ส่วนตัวเกี่ยวกับการใช้ชีวิตภายใต้ภาวะสงคราม อาทิ การต้องหลบภัยในหลุมหลบระเบิดเพื่อความปลอดภัยจากการโจมตีทางอากาศ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความยากลำบากของประชาชนทั่วไป และบรรยากาศของสังคมไทยในช่วงเวลานั้น
ในลำดับต่อไป คุณสันติสุข โสภณสิริ ได้กล่าวเสริมในมิติทางประวัติศาสตร์ โดยได้ให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับบริบทของสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่มีผลกระทบต่อประเทศไทยในหลากหลายด้าน ทั้งสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง พร้อมทั้งเชื่อมโยงเหตุการณ์ดังกล่าวเข้ากับบทบาทของขบวนการเสรีไทย ซึ่งเป็นกำลังสำคัญในการรักษาเอกราชของชาติ และเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้ประเทศไทยสามารถดำรงสถานะทางการเมืองได้อย่างมั่นคงภายหลังสงคราม
นอกจากนี้ ยังได้มีการกล่าวถึงป้อมพระสุเมรุ ซึ่งตั้งอยู่บริเวณสวนสันติชัยปราการ โดยเน้นย้ำถึงคุณค่าทางประวัติศาสตร์และบทบาทในอดีตในฐานะป้อมปราการที่ใช้ในการปกป้องราชธานีในยุคต้นรัตนโกสินทร์ โดยป้อมแห่งนี้ถือเป็นหนึ่งในหลักฐานเชิงกายภาพที่สะท้อนถึงยุทธศาสตร์การป้องกันเมืองในอดีต ขณะเดียวกัน สวนสันติชัยปราการเองก็มีความสำคัญในเชิงสัญลักษณ์ในฐานะพื้นที่สาธารณะริมแม่น้ำเจ้าพระยาที่เชื่อมโยงอดีตเข้ากับปัจจุบัน ทั้งในด้านสถาปัตยกรรม ประวัติศาสตร์การเมือง และจิตวิญญาณประชาธิปไตยของชาติ
ช่วงท้ายของการบรรยาย ได้รับเกียรติจากคุณศานนท์ หวังสร้างบุญ รองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เดินทางมาร่วมกล่าวต้อนรับผู้เข้าร่วมกิจกรรมอีกครั้งหนึ่ง โดยได้แสดงความชื่นชมต่อการจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ควบคู่ไปกับการใช้พื้นที่เมืองอย่างสร้างสรรค์ พร้อมทั้งเน้นย้ำถึงความสำคัญของการมีส่วนร่วมของประชาชนในการธำรงไว้ซึ่งคุณค่าทางสังคม ประวัติศาสตร์ และประชาธิปไตย ก่อนที่จะเคลื่อนขบวนไปยังจุดนัดหมายต่อไป
จุดที่ 4 ธนาคารแห่งประเทศไทย
เวลาบรรยาย : 10.30–11.00 น.
หัวข้อบรรยาย : รักษาเอกราชทางเศรษฐกิจในภาวะสงคราม
ผู้บรรยาย : รศ. ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ
เมื่อเดินทางมาถึงธนาคารแห่งประเทศไทย ขบวนปั่นจักรยานได้แวะพักผ่อน รับชมนิทรรศการ และเข้าห้องน้ำภายในธนาคารแห่งประเทศไทย ก่อนที่จะรับฟังการบรรยายโดย รองศาสตราจารย์ .ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ในหัวข้อ “การรักษาเอกราชทางเศรษฐกิจในภาวะสงคราม” โดยมีการกล่าวถึงการก่อตั้งธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่งนับเป็นหมุดหมายสำคัญในประวัติศาสตร์เศรษฐกิจของชาติ โดยมีเจตนารมณ์อันแน่วแน่ของนายปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส ผู้เล็งเห็นถึงความจำเป็นในการวางรากฐานระบบการเงินการคลังของประเทศให้มีความมั่นคง เป็นอิสระจากอิทธิพลของต่างชาติ และสามารถดำเนินนโยบายการเงินอย่างเป็นระบบภายใต้การกำกับดูแลของรัฐ เพื่อรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจของชาติในระยะยาว
นายปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้มีวิสัยทัศน์กว้างไกลในการผลักดันให้ประเทศไทยมีสถาบันการเงินกลางที่มีหน้าที่หลักในการดูแลนโยบายการเงิน ควบคุมปริมาณเงินตรา เสถียรภาพของค่าเงินบาท และการรักษาระบบธนาคารพาณิชย์ให้อยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ที่เหมาะสม อันจะนำไปสู่การพัฒนาทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน
ธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่งก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อปี พ.ศ. 2485 จึงถือเป็นกลไกสำคัญในการดำเนินนโยบายการเงินและรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในภาพรวม โดยได้มีบทบาทสำคัญในการรับมือกับวิกฤตเศรษฐกิจในหลายช่วงเวลา รวมทั้งสนับสนุนการพัฒนาระบบการเงินที่โปร่งใส มีประสิทธิภาพ และเท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจโลก
คุณูปการของธนาคารแห่งประเทศไทยมิได้จำกัดอยู่เพียงในมิติทางเศรษฐกิจ หากยังสะท้อนถึงเจตนารมณ์อันมุ่งมั่นของนายปรีดี พนมยงค์ ในการสร้างสถาบันที่เป็นรากฐานสำคัญของการพึ่งพาตนเองทางเศรษฐกิจของชาติ ซึ่งยังคงสืบสานบทบาทและภารกิจดังกล่าวมาจนถึงปัจจุบัน
นอกจากนี้ คุณสันติสุข โสภณสิริ และคุณวันใหม่ นิยม ได้มีการบรรยายสั้นๆ เสริมต่อจากรองศาสตราจารย์ ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ และร่วมตอบข้อซักถามของผู้เข้าร่วมกิจกรรมในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับธนาคารแห่งประเทศไทย เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจและแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ในเชิงประวัติศาสตร์ เมื่อการบรรยายเสร็จสิ้นลงแล้ว ได้มีการบริการน้ำดื่มและผ้าเย็นให้กับผู้เข้าร่วมกิจกรรมก่อนที่จะเริ่มออกเดินทางไปยังจุดหมายสุดท้ายของกิจกรรมในครั้งนี้
จุดที่ 5 อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย
เวลาบรรยาย : 11.20–11.50 น.
หัวข้อบรรยาย : กว่าจะถึงวันสันติภาพไทยและการประกาศสันติภาพ
ผู้บรรยาย : ผศ. ดร.ศรัญญู เทพสงเคราะห์ และคุณวันใหม่ นิยม
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ศรัญญู เทพสงเคราะห์ และคุณวันใหม่ นิยม ได้ร่วมกันกล่าวบรรยายในหัวข้อ “กว่าจะถึงวันสันติภาพไทย และการประกาศสันติภาพ” โดยได้กล่าวถึงความเป็นมาและความสำคัญของอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย และบริบททางประวัติศาสตร์และเหตุการณ์ทางการเมืองที่นำไปสู่การก่อสร้างอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยแห่งนี้ ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์ของระบอบประชาธิปไตยในประเทศไทยตราบจนถึงปัจจุบัน
ผู้บรรยายยังได้กล่าวถึงที่มาของถนนประชาธิปไตย ซึ่งเป็นถนนที่มีความเกี่ยวโยงเชิงสัญลักษณ์กับกระบวนการเปลี่ยนผ่านทางการเมืองของไทย ตลอดจนถึงบทบาทของขบวนการเสรีไทยในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการรักษาเอกราชและอธิปไตยของชาติภายหลังการสิ้นสุดสงคราม
ทั้งนี้ ยังได้กล่าวถึงลักษณะทางสถาปัตยกรรมของอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยและอาคารโดยรอบบริเวณ ซึ่งถูกออกแบบในสไตล์ Art Deco ที่สะท้อนถึงความทันสมัยในยุคนั้น รวมถึงแนวคิดเรื่องความก้าวหน้าและความหวังในระบอบประชาธิปไตยที่กำลังเริ่มก่อตัวขึ้นในสังคมไทยช่วงก่อนและหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475
ช่วงท้ายของกิจกรรมเป็นการมอบของที่ระลึกโดย คุณสุดา พนมยงค์ ผู้แทนสถาบันปรีดี พนมยงค์ ให้แก่คุณศานนท์ หวังสร้างบุญ รองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร และวิทยากรรับเชิญทุกท่าน เพื่อแสดงความขอบคุณที่ได้ให้ความร่วมมือและสนับสนุนกิจกรรมด้วยดีตลอดมา จากนั้นได้เชิญผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกท่านร่วมถ่ายภาพหมู่ร่วมกับวิทยากร ณ บริเวณอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย เพื่อเป็นที่ระลึกและบันทึกไว้เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมอันทรงคุณค่าในครั้งนี้
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
