ปรีดี พนมยงค์

หลังเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 นายปรีดี พนมยงค์ เขียนบทความที่พิจารณาถึงเจตนารมณ์ของวีรชน 14 ตุลาฯ พร้อมทั้งการตั้งข้อสังเกตเบื้องต้นถึงการพิทักษ์เจตนารมณ์ของเหล่าวีรชนไว้

นายปรีดี พนมยงค์ อธิบายความเป็นมา ความหมายของประชาธิปไตยและรัฐธรรมนูญ รวมไปถึงองค์ประกอบทางสังคมของมนุษย์ซึ่งสัมพันธ์ต่อการก่อร่างระบอบประชาธิปไตย นอกจากนี้นายปรีดียังได้ขยายความการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชน อีกทั้งพิจารณาความสำคัญของหลักการการปกครองของระบอบประชาธิปไตยในระบบรัฐสภา

ใครบ้างจะนึกฝันว่าเพื่อนร่วมห้องของข้าพเจ้าในคืนวันนั้นจะเปนผู้ให้กำเนิดรัฐธรรมนูญฉะบับแรกของเมืองไทย จะเปนคนสำคัญที่สุดคนหนึ่งของประเทศสยาม และถือทุกข์ สุข ของคนตั้ง ๑๑ ล้านคนไว้ในกำมือ?

เหตุใดหลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) จึงไม่ได้เป็นประธานสภาผู้แทนราษฎรนั้น อ่านต่อได้ในบทความของ 'อุดม เจริญรัตน์' เรื่องนี้

ชวนหาคำตอบจากบทความของ วิเชียร เพ่งพิศ ที่สำรวจความคิดและทัศนะของนายปรีดี พนมยงค์ เรื่องระบบรัฐสภาของไทย และการได้มาซึ่งสมาชิกรัฐสภา

28 มิถุนายน 2475 ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม นายปรีดี พนมยงค์ เป็นเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร ได้กล่าวถ้อยคำที่แสดงถึงความศักดิ์สิทธิ์ของสภาผู้แทนราษฎรด้วยความเข้มขลัง ไว้ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎรครั้งแรก

ปรัชญาทางการเมืองของข้าพเจ้า คือ สังคมนิยมวิทยาศาสตร์ประชาธิปไตย (Scientific Democratic Socialism) เพราะว่าประชาธิปไตยและสังคมนิยมควรมีพื้นฐานเป็นวิทยาศาสตร์

หลังจากนายปรีดี พนมยงค์ ถึงแก่อสัญกรรมที่ประเทศฝรั่งเทศ ในวันที่ 2 พฤษภาคม 2526 ม.จ.มารยาตรกัญญา ดิศกุล ได้มีลายพระหัตถ์ถึงท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ แสดงความเสียพระทัย

25 กันยายน 2488 ภายหลังการสวนสนามของพลพรรคเสรีไทย ได้มีงานสโมสรที่มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง ซึ่งนายปรีดี พนมยงค์ ในฐานะหัวหน้าขบวนการเสรีไทย ได้กล่าวสุนทรพจน์สำคัญชิ้นหนึ่งถึงการปฏิบัติงานของเสรีไทย

เอกราชในความใฝ่ฝันของปรีดี พนมยงค์ ก็เป็นความใฝ่ฝันร่วมกับผู้นํายุคใหม่ หลังปี พ.ศ. 2475 คนอื่น ๆ ที่ต้องการให้สยามมีเอกราชบริบูรณ์ปราศจากอํานาจสิทธิพิเศษใด ๆ บนแผ่นดินสยาม