วันรัฐธรรมนูญ

“รัฐสวัสดิการ” หรือ “สวัสดิการสังคม” นั้น เป็นประเด็นที่ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดถึงเป็นจำนวนมาก และเป็นโจทย์สำคัญของประเทศไทยท่ามกลางการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19 ที่ได้สะท้อนปัญหาการเข้าถึงสวัสดิการต่างๆ ทั้งการเข้าถึงสวัสดิการในการรักษาพยาบาล การว่างงาน เบี้ยยังชีพของคนชรา และการศึกษา และทำให้เกิดการตั้งคำถามถึง ระบบสวัสดิการของประเทศไทยนั้นมีอยู่อย่างไร และรัฐได้รับรองสิทธิในสวัสดิการไทยเอาไว้อย่างไร

“การประกวดการแต่งเรือในคลองหลอด” ระบุวันประกวดตรงกับวันอังคารที่ 9 และวันพุธที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2484 แต่ถ้ามีเรือส่งเข้าร่วมประกวดจำนวนมากก็จะขยายวันเพิ่มเติมอีก 1 วันคือ 11 ธันวาคม จะเริ่มประกวดตั้งแต่เวลา 14.00 น.

ดร.วรวิทย์ กนิษฐะเสน ตั้งข้อสังเกตถึงการศึกษาทางรัฐธรรมนูญที่จะช่วยสนับสนุนระบอบประชาธิปไตย พร้อมทั้งให้แง่คิดบทเรียนจากชีวิตของนายปรีดี พนมยงค์

อย่าสร้างสังคมเกินจริงโดยไม่สอดคล้องกับวัฒนธรรมการเมืองไทย และทำอย่างไรให้พลังทางการเมืองที่มีอยู่หลากหลายดำรงอยู่ด้วยกันได้โดยที่ไม่ทำลายสังคมไทย

คุณค่าของรัฐธรรมนูญทั้ง 3 ฉบับนั้นควรค่าแก่การศึกษา แต่อย่างไรก็ดี เวลาเราศึกษารัฐธรรมนูญในเชิงประวัติศาสตร์ เราต้องไม่ลืมว่า บริบททางสังคมประวัติศาสตร์ไม่เหมือนกัน

เป็นที่ทราบกันดีว่า นายปรีดี พนมยงค์ ได้เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในรัชกาลที่ 8 ด้วยเหตุผลทางการเมืองที่ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อญี่ปุ่นบุกไทยแล้ว ไม่ต้องการให้นายปรีดีมีบทบาททางการเมือง แต่ก็ไม่อยากให้ประชาชนไม่พอใจ จึงผลักดันรัฐบาลไทยให้นายปรีดีเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

ผมเองอยากเสนอว่าให้เรียกยุคสมัย 2476 ถึง 2490 ว่าเป็น 'Regency Era' หรือยุคสมัยแห่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ 15 ปี หลาย ๆ คนอาจจะนึกถึงเรื่องราวต่าง ๆ แต่สำหรับผมแล้วก็จะมีตัวละครที่โดดเด่น ก็คือ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์หลาย ๆ ท่าน

ปฐมรัฐธรรมนูญฉบับนี้นั้นเป็นรัฐธรรมนูญที่อาจารย์ปรีดีได้ร่างขึ้นด้วยตนเอง รัฐธรรมนูญได้บรรจุไว้ซึ่งความคิดและความใฝ่ฝันของนักกฎหมายหนุ่มคนหนึ่งในขณะนั้น

อนุสรณ์ ธรรมใจ กล่าวถึงข้อค้นพบในงานวิจัย (Key Finding) ที่น่าสนใจ 12 ประการ จากการศึกษาจากงานวิจัยเรื่อง พัฒนาการของระบบทุนนิยม กลุ่มทุนและผู้ใช้แรงงานในสมัยรัชกาลที่ 7 ซึ่งทำร่วมกับ ธำรงศักดิ์ เพ็ชรเลิศอนันต์