ปรีดี พนมยงค์ ได้ถึงแก่มรณกรรม เมื่อเวลา 11.45 น. ของวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2526 ด้วยอาการหัวใจวาย ที่บ้านพักชานกรุงปารีส ขณะมีอายุ 83 ปี ซึ่งในอีกไม่กี่วันก็จะถึงวันครบรอบวันเกิดของเขา คือ วันที่ 11 พฤษภาคม
เกี่ยวกับมรณกรรมของปรีดี ทางสำนักข่าว เอ.พี. ได้เผยแพร่ข่าวไปทั่วโลก และสำนักข่าวต่าง ๆ ได้รายงานว่า ในตอนเช้าก่อนมรณกรรม นายปรีดี ยังมีสุขภาพแข็งแรง ยังแต่งหนังสือ และทำกิจวัตรประจำวันต่าง ๆ อยู่ จนเวลาดังกล่าวรู้สึกไม่สบายขึ้น และมรณกรรมอย่างสงบ ท่ามกลางการปฐมพยาบาลของท่านผู้หญิงพูนศุขฯ และญาติ ๆ อย่างเต็มที่ แต่ก็ไม่สามารถช่วยเหลืออะไรได้ เพราะนายปรีดีได้สิ้นใจเสียแล้ว
นายสุภา ศิริมานนท์ นักหนังสือพิมพ์อาวุโส กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า ตนเองเพิ่งเดินทางกลับจากปารีสเมื่อวันที่ 28 เมษายน และได้พูดคุยกับนายปรีดี ก่อนจะมรณกรรมไม่กี่วัน ท่านได้แสดงความห่วงใยประเทศไทย และประชาธิปไตยของไทยเป็นอย่างมาก ตัวท่านเองนั้นเคยสั่งเสียไว้ว่า เมื่อท่านมรณกรรม ให้เผาศพท่านที่ปารีส แล้วเก็บอัฐิกลับมาบรรจุไว้ที่วัดพนมยงค์ อยุธยา ซึ่งเป็นวัดต้นตระกูลของท่าน
พิธีฌาปนกิจนายปรีดี พนมยงค์ มีขึ้นเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2526 ที่ฌาปนสถาน แปร์ ลาแชส หรือที่รู้จักกันทั่วไปว่า “คอมมูนปารีส” ซึ่งเป็นสถานที่ประวัติศาสตร์ของชนชั้นกรรมาชีพทั่วโลก
ปรีดี พนมยงค์ ถึงแก่มรณกรรมอย่างสงบ หลังจากนั่งทำงานอยู่ที่โต๊ะทำงานนี้ เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2526 ขณะมีอายุ 83 ปี ภาพนี้ถ่ายก่อนมรณกรรมประมาณ 1 สัปดาห์
ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ นั่งพิจารณาศพนายปรีดี ซึ่งนอนอยู่บนเตียงของตัวเอง หลังจากมรณกรรม 5 วัน
ฯพณฯ ปีแยร์ โมรัว นายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส ส่งหรีดคารวะศพรัฐบุรุษอาวุโสของไทย
ท่านปัญญานันทภิกขุ พร้อมกับภิกษุจำนวนหนึ่ง ที่ไปร่วมงานฌาปนกิจศพนายปรีดี ที่ฌาปนสถาน แปร์ ลาแชส กรุงปารีส
ท่านผู้หญิงพูนศุขฯ เคารพศพนายปรีดี ก่อนจะเคลื่อนศพเข้าเตาเผา
หนังสือเนื่องในมรณกรรมของนายปรีดี พนมยงค์ สามารถอ่านได้ที่นี่
