ปรีดี พนมยงค์

เมื่อพระเจ้าจักราทรงทราบข่าวว่ากษัตริย์โมกุลผู้ยิ่งใหญ่ได้เข้าร่วมเป็นพันธมิตรกับพระเจ้าหงสา พระเจ้าจักราจึงมิอาจทรงนิ่งดูดายได้อีกต่อไป จึงมีพระราชดำริให้เหล่าเสนาอำมาตย์และเหล่าพหลพลโยธาหาญเข้าคล้องช้างเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับภัยคุกคามต่อสันติภาพที่อาจเกิดขึ้นเมื่อใดก็ได้

สุพจน์ ด่านตระกูล ได้ร้อยเรียงเรื่องราวของปรีดี พนมยงค์ เมื่อครั้งเยือนอังกฤษตามคำเชิญของลอร์ดหลุยส์ เมานท์แบตเตน เพื่อเป็นการรับขวัญและเป็นการประกาศให้โลกรับรู้ถึงความบริสุทธิ์ของปรีดี พนมยงค์ โดยมีเกียรติยศและความจงรักภักดีต่อราชบัลลังก์อังกฤษของลอร์ดหลุยส์ เมานท์แบตเตนเองเป็นประกัน

นริศ จรัสจรรยาวงศ์ ขอเชิญทุกท่านไปสำรวจชีวประวัติของ ดร.ตั้ว ลพานุกรม และเรื่องราวความสมัครสมานครั้งสุดท้ายของคณะราษฎรผ่าน "หนังสืองานศพ" ของ ดร.ตั้ว ลพานุกรม ทั้งสามเล่ม ซึ่งนับเป็นหนึ่งในอนุสรณ์งานศพที่ทรงคุณค่าที่สุดเล่มหนึ่งของคณะผู้ก่อการ

ในตอนที่ 4 ของ “พระเจ้าช้างเผือก“ ผู้อ่านจะได้เห็นถึงลักษณะนิสัยส่วนพระองค์ของพระเจ้าจักราที่ทรงยึดมั่นถือมั่นในหลักพระพุทธศาสนาและหลักสันติภาพเหนือสิ่งอื่นใด อีกทั้งผู้อ่านจะได้เห็นเหตุการณ์สำคัญที่ทำให้พระเจ้าจักราทรงได้รับความสุขอย่างที่ “ไม่เคยมีมาก่อน“ ในตอนนี้

ในวันฉัตรมงคล พระเจ้าจักราทรงเสด็จมายังที่ประทับพร้อมด้วยเสนาอำมาตย์และเหล่าพหลพลโยธาหาญ หากพระองค์ไม่ได้สนพระทัยในบรรยากาศโออ่าภายในท้องพระโรง รวมถึงการแสดงของเหล่านางรำผู้ล้วนแต่อ่อนช้อยงดงามแต่อย่างใด เนื่องด้วยทรงทราบข่าวว่ากษัตริย์โมกุลได้เข้าร่วมเป็นพันธมิตรกับกษัตริย์หงสา ทำให้กรุงอโยธยาเปรียบเสมือนลูกไก่ในกำมือที่จะถูกบดขยี้ได้ทุกเมื่อ

ภายใต้บริบทที่โลกไร้สันติภาพและเต็มไปด้วยการแย่งชิงอำนาจและอิทธิพล ยุวกษัตริย์จักราทรงมีพระบัญชาให้มีการปฏิรูปขนบธรรมเนียมประเพณีหลายๆ อย่างที่เหมาะสม โดยพระเจ้าแผ่นดินทรงเป็นผู้นําในเวลาเดียวกันกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในตะวันตก

วาณี พนมยงค์ สายประดิษฐ์ ได้ร้อยเรียงบทสนทนาของอัญชนา โอบอ้อม และอุดร รักษมณี อันมาจากประสบการณ์และความทรงจำสุดระทึกใจเมื่อครั้งที่ได้ให้ความอนุเคราะห์ที่พักแก่นายปรีดี พนมยงค์ เมื่อครั้งที่ต้องหลบหนีหลังจาก "ขบวนการประชาธิปไตย" 26 กุมภาพันธ์ 2492 ประสบความล้มเหลวถึง 5 เดือน ก่อนที่นายปรีดีจะหลบหนีลี้ภัยออกนอกประเทศไปได้โดยสวัสดิภาพ

อรุณ เวชสุวรรณ ได้ชี้ให้เห็นว่า ท่ามกลาง “นักกินเมือง” ที่จ้องจะกอบโกยอำนาจและผลประโยชน์ที่มีอยู่มากในสังคมการเมืองไทย ยังมีท่านปรีดี พนมยงค์ ผู้ซึ่งเปี่ยมล้นไปด้วยอุดมการณ์ และอุทิศตนเพื่อชาติและราษฎรอย่างแท้จริง ซึ่งเป็นเหตุผลที่ทำให้อรุณมีความศรัทธาเลื่อมใสในตัวท่านปรีดีตลอดมา

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ ได้นำเสนอที่มาและความสำคัญของประเพณี "สารทเดือนสิบ" ในช่วงกันยายนถึงเดือนตุลาคม โดยได้ร้อยเรียงประวัติศาสตร์ของประเพณีสารทเดือนสิบในสมัยรัฐบาลคณะราษฎรมาให้ทุกท่านได้ติดตาม และสัมผัสบรรยากาศดั้งเดิมของประเพณีสารทเดือนสิบไปพร้อมกัน

ในตอนแรกของนวนิยาย “พระเจ้าช้างเผือก“ ปรีดี พนมยงค์ ได้พรรณนาถึงความเจริญรุ่งเรืองของ “อาณาจักรอโยธยา” ภายใต้การปกครองของยุวกษัตริย์ “จักรา“ อย่างวิจิตรพิสดารชวนให้ทุกท่านติดตามเรื่องราวต่อไปอยู่ไม่น้อย