ปรีดี พนมยงค์

ในช่วงท้ายของชีวิตนายปรีดี พนมยงค์ เสนอสิ่งที่สนใจอย่างลึกซึ้ง ประกอบด้วย "สงคราม สันติภาพ และ อาวุธนิวเคลียร์" ผ่านการวิเคราะห์การเมืองระหว่างประเทศยุคสงครามเย็นและข้อเสนออย่างแหลมคม ซึ่งในศตวรรษที่ 21 คำเตือนของนายปรีดียังคงทันสมัยและสะท้อนความจริงที่ไม่อาจปฏิเสธได้

รำลึกถึงบทบาทของหม่อมหลวงจิรายุ นพวงศ์ ในฐานะนักเรียนไทยในอังกฤษผู้ร่วมก่อตั้งขบวนการเสรีไทยสายอังกฤษ โดยชีวิตและภารกิจของท่านสะท้อนความยึดมั่นในอุดมการณ์เสรีภาพ ที่กลายเป็นรากฐานของบทบาททางวิชาการและสาธารณะในเวลาต่อมา

รัฐบาลไทยภายใต้การนำของผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ได้ประกาศสันติภาพ ยกเลิกการประกาศสงครามของจอมพล ป. พิบูลสงคราม โดยถือว่าเป็นโมฆะและไม่ผูกพันประชาชนชาวไทย เพื่อแสดงเจตจำนงของชาติที่แท้จริงที่ต้องการสันติภาพ และฟื้นฟูความสัมพันธ์กับสหประชาชาติ

นายปรีดี พนมยงค์ อธิบายว่าความคิด "ไม่มีชาติ" เกิดจาก 3 สาเหตุหลัก คือ จิตสำนึกทางสังคมของผู้ถูกถอนสัญชาติ ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับคำสอนของมาร์กซ์ที่ว่า "กรรมกรไม่มีชาติ" และอิทธิพลจากลัทธิอนาธิปไตยและอนาร์โค-ซินดิคาลิสม์ โดยยังสรุปว่าความรักชาติเกิดจากความเห็นแก่ส่วนรวมไม่ใช่ส่วนตัว

วิเคราะห์ช่วงอวสานของสงครามแปซิฟิก โดยเจาะลึกยุทธศาสตร์ของฝ่ายสัมพันธมิตรและการยอมแพ้ของญี่ปุ่น พร้อมทั้งชี้ให้เห็นบทบาทของไทยในฉากเปลี่ยนผ่านสู่โลกหลังสงครามภายใต้แรงกดดันของอำนาจโลก

รัฐบุรุษอาวุโส ปรีดี พนมยงค์ มีแนวคิดเศรษฐกิจที่เน้นความเป็นธรรม เสมอภาค และเอกราชของชาติ โดยสนับสนุนสหกรณ์สังคมนิยม การจัดสวัสดิการถ้วนหน้า และการใช้เทคโนโลยีพัฒนาเศรษฐกิจ ช่วงดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง

ขบวนการเสรีไทยที่ร่วมมือกับ OSS และ SOE เพื่อต่อต้านญี่ปุ่น โดยทำงานลับผ่านการสื่อสาร ข่าวกรอง และฝึกพลพรรคทั่วประเทศ ขณะที่ท่านปรีดีวางแผนจัดตั้งรัฐบาลนิยมสัมพันธมิตรในเวลาที่เหมาะสม

เรื่องราวของ “กรณีสวรรคต” และ ผลกระทบต่อครอบครัว ชิต-ชูเชื้อ สิงหเสนี ผ่านมุมมองและความรู้สึกของพยานประวัติศาสตร์อันได้แก่ทายาทสายตรงของนายชิต เพื่อแสวงหาความยุติธรรมให้กับผู้มีบาดแผลจากประวัติศาสตร์แห่ง “คำสาป”

บทบาทสำคัญและความสัมพันธ์ของปรีดี พนมยงค์ ต่อสถาบันกษัตริย์ ในการอัญเชิญพระองค์เจ้าอานันทมหิดลขึ้นเป็นรัชกาลที่ 8 ตามกฎมณเฑียรบาล เพื่อแสดงถึงความจงรักภักดีและสร้างความปรองดองต่อทุกฝ่ายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

ปรีดี พนมยงค์ ชี้แจงเหตุผลการถอนตัวจากการเป็นคนกลางเจรจาระหว่างไทยกับเวียดนามเหนือเรื่องการส่งตัวผู้ลี้ภัยเวียดนามกลับประเทศ หลังพบว่ามีการแอบอ้างชื่อเพื่อตักตวงผลประโยชน์ส่วนตน กรณีนี้สะท้อนจริยธรรมทางการเมืองของปรีดี และเรียกร้องให้ยุติสถานะสงครามโดยไม่ประกาศระหว่างไทยกับเวียดนามอย่างมีหลักการ