ปรีดี พนมยงค์

วิเคราะห์ท่าทีของอังกฤษต่อประเทศไทยช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเน้นความขัดแย้งระหว่างผลประโยชน์เชิงยุทธศาสตร์กับหลักเอกราชของชาติไทย เปิดเผยเบื้องหลังทางการทูตและการเจรจาลับระหว่างอังกฤษ สหรัฐฯ และไทย ที่หล่อหลอมอนาคตประเทศไทยหลังสงคราม

ไดอารี่ปี 2485 ของพุทธทาสภิกขุสะท้อนบทบาทของพระสงฆ์หัวก้าวหน้าในยุคสงครามและการเมืองแปรผัน โดยเอกสารนี้เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่แสดงให้เห็นถึงความพยายามประสานพุทธธรรมเข้ากับโครงสร้างรัฐในห้วงเวลาสำคัญของชาติไทย

ภายหลังการเข้ามาของกองทัพญี่ปุ่นทำให้เกิดการรวมตัวของกลุ่มบุคคลเพื่อจัดตั้งขบวนการต่อต้านญี่ปุ่น ขนานนาม "เสรีไทย"ภายใต้การนำของนายปรีดี พนมยงค์ ซึ่งการดำเนินงานได้ส่งสมาชิกเสรีไทยในประเทศไปต่างแดน รวมไปถึงการส่งสมาชิกขบวนการเสรีไทยในต่างประเทศและทหารฝ่ายสัมพันธมิตรเริ่มเข้ามาในประเทศไทย

นิสิตจุฬาฯ กว่า 298 คนสมัครเป็นพลพรรคในขบวนการเสรีไทยโดยสมัครใจเพื่อสู้กับญี่ปุ่นในสงครามโลกครั้งที่ 2 ต่อมาจึงสร้างอนุสรณ์สถาน นร. สห. 2488 ขึ้นเพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งการเสียสละและกุญแจไขความจริงทางประวัติศาสตร์ที่ถูกลบเลือน

เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2484 กองทัพญี่ปุ่นได้เข้ารุกรานประเทศไทยทำให้รัฐบาลภายใต้การนำของจอมพลป.พิบูลสงครามตัดสินใจ เข้าเป็นส่วนหนึ่งของฝ่ายอักษะ แต่การกระทำของรัฐบาลได้นำมาสู่การรวมตัวกันของกลุ่มบุคคลที่รักชาติเพื่อหาวิธีการติดต่อฝ่ายสัมพันธมิตร และการจัดตั้งขบวนการต่อต้านกองทัพญี่ปุ่น

เราต้องยอมรับความจริงว่า ฝ่ายเผด็จการซึ่งแม้เป็นบุคคลจํานวนส่วนข้างน้อยของสังคม แต่พวกเขาก็มีพลังทางเศรษฐกิจ การเมือง และอิทธิพลทางทรรศนะเผด็จการอยู่มาก ดังนั้น ... ฝ่ายต่อต้านเผด็จการ... ขอให้คํานึงคติ 'กําหนดตัวศัตรูให้น้อย หาเพื่อนให้ได้มาก'

สุโข สุวรรณศิริ เสนอว่า นายปรีดี พนมยงค์ เป็นบุคคลต้นแบบที่ควรยึดถือ ด้วยคุณลักษณะ 3 ประการ ได้แก่ ความซื่อสัตย์สุจริต ความรู้ความสามารถ และวิสัยทัศน์กว้างไกล ซึ่งล้วนเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติอย่างแท้จริง

รวมคำถาม ข้อเสนอ และมุมมอง เพื่อถอดบทเรียน ปัญหาสันติภาพและนำไปสู่การแก้ไขปัญหาในอนาคต

บันทึกที่มาและรายละเอียดความสัมพันธ์ระหว่าง นายปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส และ โฮจิมินห์ ผู้นำการต่อสู้เพื่อเอกราชแห่งเวียดนาม รวมไปถึงมิตรภาพอันดีกับผู้นำระดับสูงของสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม

โฮจิมินห์เป็นผู้นำเวียดนามที่เปี่ยมด้วยอุดมการณ์ เสียสละเพื่อชาติ ไม่ยึดติดอำนาจ ยศศักดิ์ ทำให้ชาวเวียดนามยกย่องสูงสุด โดยเขาเดินทางทั่วโลก เพื่อเรียนรู้แนวคิดเพื่อการปลดปล่อยอินโดจีน ใช้ชีวิตสมถะ ทั้งยังไม่สนับสนุนลัทธิบูชาตัวบุคคล