ป๋วย อึ๊งภากรณ์

ภายหลังการเข้ามาของกองทัพญี่ปุ่นทำให้เกิดการรวมตัวของกลุ่มบุคคลเพื่อจัดตั้งขบวนการต่อต้านญี่ปุ่น ขนานนาม "เสรีไทย"ภายใต้การนำของนายปรีดี พนมยงค์ ซึ่งการดำเนินงานได้ส่งสมาชิกเสรีไทยในประเทศไปต่างแดน รวมไปถึงการส่งสมาชิกขบวนการเสรีไทยในต่างประเทศและทหารฝ่ายสัมพันธมิตรเริ่มเข้ามาในประเทศไทย

พันโท หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัฒน มีบทบาทสำคัญทางการทหารในขบวนการเสรีไทยสายอังกฤษ สะท้อนถึงบทบาทของฝ่ายทหารในขบวนเสรีไทยตั้งแต่ยุทธศาสตร์การจัดตั้งเสรีไทย และ การจัดตั้งพลพรรคทหารในจังหวัดต่าง ๆ

อาจารย์ดิเรก ชัยนาม ตัดสินใจลาออกจากตำแหน่งทูตหลังรัฐประหารปี 2490 เพราะยึดหลัก "เกียรติ" เหนือผลประโยชน์ส่วนตัว และเลือกความถูกต้องทางจริยธรรม การกระทำนี้สะท้อนความกล้าหาญและคุณธรรมของผู้นำที่แท้จริง

บทสุดท้ายของบันทึกและบทขยายความของป๋วย อึ๊งภากรณ์ เกี่ยวกับปฏิบัติการสำคัญในขบวนการเสรีไทย อาทิ เป็นผู้ติดต่อกับขบวนการเสรีไทยในประเทศกับอังกฤษ การทำงานร่วมกับบุคคลสำคัญ และภารกิจทางการเมืองภายหลังสงคราม

บันทึกปฏิบัติการเสรีไทยของป๋วย อึ๊งภากรณ์ ขณะฝึกในอินเดีย และมีภารกิจสำคัญคือ ติดตั้งสถานีวิทยุเพื่อติดต่อกับสหประชาชาติในไทย ท้ายที่สุดได้เดินทางจากอินเดียเข้าสู่ไทยแล้วถูกจับกุมได้ภายหลังการโดดร่มลงสู่แผ่นดิน

ป๋วย อึ๊งภากรณ์ บันทึกถึงเสรีไทยสายอังกฤษที่ยึดมั่นในสันติภาพ และได้เข้าร่วมกับกองทัพอังกฤษเพื่อกู้ชาติโดยเป็นพลทหารในหน่วย Pioneer Corps (หน่วยเสรีไทยสายอังกฤษ)จนได้รับความไว้วางใจจากกองทัพอังกฤษและพันธกิจสำเร็จ

ป๋วย อึ๊งภากรณ์ เล่าประสบการณ์และการก่อตั้งเสรีไทยสายอังกฤษในสมัยสงครามโลก ครั้งที่ 2 รวมทั้งเสนอให้เห็นอุดมคติเพื่อชาติและราษฎรของเสรีไทย นอกจากนี้ยังระบุชื่อบุคคลสำคัญในขบวนการเสรีไทยในห้วงเวลานั้น

ในวาระครบรอบ 109 ปี ชาตกาล ศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ นักเศรษฐศาสตร์เสรีไทยคนสำคัญ สถาบันปรีดี พนมยงค์ โดยกล้า สมุทวณิช ได้รับเกียรติให้พูดคุยกับ ดร.โอฬาร ไชยประวัติ ซึ่งมีโอกาสทำงานใกล้ชิดกับ ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์

ทศ พันธุมเสน เป็นสมาชิกขบวนการเสรีไทยสายอังกฤษ ที่มีบทบาทสำคัญในการต่อต้านญี่ปุ่นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ภายหลังสงครามได้รับยศร้อยเอกประจำกองทัพอังกฤษ และกลับมาทำงานด้านอุตสาหกรรมและการเงินในประเทศไทย

ทศ พันธุมเสน บันทึกเรื่องการก่อตั้งและปฏิบัติการของขบวนการเสรีไทยในอังกฤษที่ก่อตั้งภายใต้หลักการเพื่อชาติและราษฎรไทยและมีอุดมการณ์รวมทั้งการปฏิบัติงานร่วมกับขบวนการเสรีไทยในประเทศซึ่งนำโดยนายปรีดี พนมยงค์