พระเจ้าช้างเผือก

ความรุนแรงมีทั้งทางตรง เชิงโครงสร้าง และเชิงวัฒนธรรม ซึ่งต้องถูกขจัดทั้งหมดจึงจะสร้างสันติภาพอย่างยั่งยืนได้ และท่ามกลางโลกที่ระเบียบที่กำลังล่มสลาย อ.ดร.ฟูอาดี้ชวนคิดถึงสันติภาพผ่าน “สงครามที่ชอบธรรม” ผ่านภาพยนตร์ “พระเจ้าช้างเผือก”

สรุปประเด็นจากงานเสวนา PRIDI Talks #30 “ประชาธิปไตยที่ไร้สันติภาพ : เมื่อความรุนแรงไม่ได้อยู่แค่ในสงคราม” พร้อมทั้งภาพกิจกรรม โดยแสดงให้เห็นถึงการถกเถียงกันเรื่องความรุนแรงและพัฒนาการประชาธิปไตยไทย ในช่วงเวลาความขัดแย้ง

เมื่อ “ความรุนแรงไม่ได้อยู่ไม่ได้อยู่แค่ในสงคราม” จึงขอชวนทำความเข้าใจมิติความรุนแรงที่ซับซ้อน ผ่านบทสนทนาระหว่าง สุรัยยา (เบ็ญโส๊ะ) สุไลมาน และ ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ ถึงมิติความรุนแรงเชิงโครงสร้าง เพื่อการแสวงหาสันติภาพอย่างแท้จริง

ในวาระที่องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ขึ้นทะเบียน “ภาพยนตร์พระเจ้าช้างเผือก” เป็นมรดกความทรงจำแห่งโลก ภาพยนตร์อันทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ และสะท้อนแนวคิดเรื่องสันติภาพในบริบทก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่นายปรีดีผลักดันผ่านการนำเสนอภาพ “อยุธยาใหม่”

กำเนิดหลักการ นโยบาย และปฏิบัติการเพื่อสันติภาพของนายปรีดี พนมยงค์ ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเสนอหลักการ และแนวทางสันติภาพเชิงนโยบายผ่านเอกสารทางการ ข้อเขียน และประกาศสันติภาพ ขณะที่ปฏิบัติการสันติภาพผ่านขบวนการเสรีไทย

ช่วงชีวิตหนึ่งเจ้าวงศ์ แสนศิริพันธุ์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดแพร่คนแรก กับบทบาทและความสัมพันธ์ระหว่างนายปรีดี พนมยงค์และเจ้าวงศ์ ตั้งแต่ช่วงเวลาการถ่ายภาพยนตร์พระเจ้าช้างเผือก ภาพยนตร์ถ่ายทำที่จังหวัดแพร่ และบทบาทสมาชิกขบวนการเสรีไทยจังหวัดแพร่ กับการมีส่วนร่วมในการจัดตั้งและดำเนินงานของขบวนการเสรีไทย

PRIDI Interview สรรเสริญ และกฤต ไกรจิตติ เสนอประวัติชีวิต บทบาท และผลงานของนายปรีดี พนมยงค์ และพระยามโนปกรณ์นิติธาดา ผ่านหลักฐานชั้นต้นหนังสืออนุสรณ์งานศพและประสบการณ์ส่วนบุคคลของทั้งสองท่าน

เกร็ดประวัติศาสตร์ จากหลักฐานทางเอกสาร ในช่วงเวลาภายหลังเหตุการณ์ทางการเมืองทำให้นายปรีดี พนมยงค์ มีความคิดที่อยากจะลี้ภัยไปประเทศสวีเดน และ เหตุการณ์การจัดฉายภาพยนตร์พระเจ้าช้างเผือก เมื่อครั้งนายปรีดี พนมยงค์และคณะเดินทางไปเจริญสันถวไมตรี กับหลายประเทศหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

บทบาทและผลงานของนายปรีดี พนมยงค์ ในด้านการต่างประเทศนับได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสมัยแรกในรัฐบาลพระยาพหลฯ จนสิ้นทศวรรษ 2480

ข้อเขียนที่เน้นเรื่องแนวคิดของนายปรีดี พนมยงค์ต่อสงครามโลก ครั้งที่ 2 จากงานเสวนาภาพยนตร์ เรื่องพระเจ้าช้างเผือก โดยสุรัยยา สุไลมาน และโดม สุขวงศ์ ที่จัดขึ้นในวาระ 70 ปี วันสันติภาพไทย เมื่อวันอาทิตย์ที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2559 ณ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์