พูนศุข พนมยงค์

ชีวประวัติย่อของสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ตลอดจนช่วงชีวิตในอังกฤษระหว่างที่สงครามโลกครั้งที่ 2 พร้อมทั้งบทบาทของพระองค์ในฐานะผู้สนับสนุนกิจการเสรีไทยสายอังกฤษในด้านต่างๆ อีกทั้งชีวิตในบั้นปลายของสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี ในช่วงทศวรรษที่ 2490 รวมไปถึงความสัมพันธ์ที่แนบแน่นระหว่างพระองค์ กับ ครอบครัวปรีดี - พูนศุข พนมยงค์

ปลายจำต้องออกเดินทางอีกครั้ง แต่สำหรับการเดินทางครั้งนั้น มีหลายสิ่งที่อยู่นอกเหนือไปจากความคาดหมายของเธอ และเมื่อถึงจุดหมายปลายทาง ปลายก็ได้พบกับคนที่คิดถึงมานาน

ปลายได้มาใช้ชีวิตอยู่ในฝรั่งเศส จึงจำเป็นที่จะต้องปรับตัวอย่างไม่อาจเลี่ยงได้ อย่างไรก็ตาม สภาพแวดล้อมและวัฒนธรรมที่แปลกใหม่ ได้สร้างความตื่นตาตื่นใจให้กับปลายมิใช่น้อย

วันหนึ่ง มีเหตุการณ์ไม่คาดฝันเกิดขึ้น แม่ของปลายถูกตำรวจควบคุมตัวไป ดังเช่นที่พี่ชายของปลายถูกจับกุมเมื่อหลายวันก่อน ปลายจึงต้องตามแม่ไปด้วย คืนวันผ่านไปอย่างไร้อิสระ ปลายได้แต่ตั้งคำถามว่าทำไมแม่และพี่ชายจึงต้องมาถูกจับเช่นนี้

เสมือนว่าสถานการณ์ต่างๆ จะคลี่คลายและสงบลง แต่แล้วกลุ่มรัฐประหาร 2490 กลับต้องการล้มรัฐบาล จึงบุกมาที่บ้าน หวังจับพ่อของปลาย แต่ไม่สำเร็จ พ่อของปลายหลบหนีไปได้และลี้ภัยไปอยู่ต่างประเทศ ครอบครัวของปลายก็ต้องโยกย้ายถิ่นฐานด้วยเช่นกัน

ย้อนกลับไปวันนี้เมื่อ 109 ปีที่แล้ว วันที่ 30 มิถุนายน ในปี ค.ศ. 1914 ‘โมฮันดาส กรามจันทร์ คานธี’ หรือที่มักเป็นที่รู้จักในชื่อว่า ‘มหาตมะ คานธี’ ได้ถูกจับกุมคุมขังครั้งแรกหลังจากพยายามรณรงค์ต่อสู้เรียกร้องสิทธิของชาวอินเดียในแอฟริกาใต้

ความผันผวนในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 คนไทยรวมถึงครอบครัวของปลาย ต่างก็ได้รับผลกระทบจากมหาสงครามนี้เช่นกัน จักรวรรดิญี่ปุ่นกระทำการรุกรานประเทศไทย ‘บิดา’ ของปลาย จึงได้ตั้ง “ขบวนการเสรีไทย” เพื่อต่อต้านยับยั้งการกระทำของจักรวรรดิญี่ปุ่น

เรื่องราวจุดเริ่มต้นชีวิตของ 'ปลาย' ทารกน้อยที่ถือกำเนิดขึ้น ณ บ้านย่านสีลม การมาถึงของชีวิตใหม่ทำให้บ้านหลังนี้ไม่เงียบเสียงของความสุขและเต็มไปด้วยความอบอุ่นจากทั้งผู้เป็นพ่อ ผู้เป็นแม่ และบรรดาลูกๆ ของครอบครัว

โฮจิมินห์ เชิญ นายปรีดี พนมยงค์ พร้อมด้วยคณะติดตามเดินทางไปยังเวียดนาม การเยี่ยมเยือนในครั้งนั้นเป็นไปอย่างด้วยความชื่นมื่นระหว่างสองผู้อภิวัฒน์ ถึงแม้คราวนี้จะเป็นครั้งแรกที่บุรุษทั้งสองได้พบปะกัน ทว่ากลับอบอวลไปด้วยบทสนทนาที่ลื่นไหลและถูกคอ ส่งผลความสัมพันธ์อันดีของทั้งสองประเทศดำเนินมาจนกระทั่งปัจจุบัน

ในวันที่ 11 พฤษภาคม 2566 เป็นวาระ 123 ปี ชาตกาล ปรีดี พนมยงค์ ในช่วงเช้า สถาบันปรีดี พนมยงค์ ได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จัดพิธีทำบุญอุทิศส่วนกุศล และพิธีวางพานพุ่ม อนุสาวรีย์ปรีดี พนมยงค์ เพื่อรำลึกคุณูปการต่างๆ ของ ‘ศาสตราจารย์ ดร.ปรีดี พนมยงค์’ ในฐานะผู้ริเริ่มวางรากฐานระบอบประชาธิปไตยในสังคมไทย โดยในเวลา 08.00 น. ได้เริ่มพิธีทำบุญแด่นายปรีดี พนมยงค์