รัฐธรรมนูญ

การก่อตั้งคณะราษฎรที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครองในปีพ.ศ. 2475 เริ่มต้นจากการรวมตัวของเหล่านักเรียนนอกที่มีแนวคิดที่ต้องการพัฒนาประเทศให้นำไปสู่ระบอบประชาธิปไตย

พรรคการเมืองฝ่ายค้าน เป็นสิ่งที่มีประโยชน์อย่างมาก และขาดไม่ได้ เพราะการเมืองของบ้านเราในยุคนี้เต็มไปด้วยความเลอะเทอะ ความไม่สงบของบ้านเมือง ซึ่งจะทำให้การปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตยนั้นเป็นไปด้วยความไม่ราบรื่น

ภัสราวลี ธนกิจวิบูลย์ผล กล่าวถึงประสบการณ์ การทำกิจกรรมในมหาวิทยาลัย ที่ทำให้เจอกับการสบประมาท การด้อยค่า สาเหตุสำคัญมาจากสภาพสังคมไทยที่ถูกกดทับด้วยระบบชายเป็นใหญ่ นอกจากนั้นยังกล่าวถึงการต่อสู้ช่วงในปี 2559 ซึ่งเป็นกรณีของ ‘กรกนก คำตา’ หรือพี่ปั๊ป ที่ถูกจับเข้าไปในเรือนจำ อีกทั้งประเด็นเรื่องรัฐสวัสดิการ และรัฐธรรมนูญอีกด้วย

ภายหลังการอภิวัฒน์สยาม วันที่ 24 มิถุนายน 2475 รัฐธรรมนูญฉบับแรก คือ ธรรมนูญการปกครองที่ขึ้นโดยนายปรีดี พนมยงค์ ประกาศใช้เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน 2475 โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงลงพระนามให้เป็นฉบับชั่วคราว หลังจากนั้นในวันที่ 10 ธันวาคม 2475 จึงมีการประกาศใช้ฉบับถาวรที่สภาผู้เเทนราษฎรได้จัดทำขึ้น

วันที่ 10 ธันวาคม 2566 ที่ผ่านมา เนื่องในวาระวันรัฐธรรมนูญไทย “สถาบันปรีดี พนมยงค์” ร่วมกับ “วิทยาลัยนานาชาติปรีดี พนมยงค์” จัดงานเสวนาวิชาการ PRIDI Talks #23 x PBIC : รื้อ ร่าง สร้าง รัฐธรรมนูญใหม่เพื่อประชาชน ณ หอประชุมศรีบูรพา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์

นายปรีดิวิชญ์ พนมยงค์ ทายาทศาสตราจารย์ ดร.ปรีดี พนมยงค์ กล่าวปาฐกถาถึงความสำคัญของวันรัฐธรรมนูญ บทบาทของนายปรีดี พนมยงค์ ต่อการร่างรัฐธรรมนูญฉบับแรก และความมุ่งหมายของรัฐธรรมนูญ ในงานวันฉลองรัฐธรรมนูญ ประจำปี 2566 ณ อาคารรัฐสภา

นำเสนอเรื่องราวตลอดชีวิตของปรีดี พนมยงค์ ที่ได้รับการหล่อหลอมและการก่อร่างความคิดทางการเมืองของปรีดี พนมยงค์ที่ถ่ายทอดออกมาในรัฐธรรมนูญที่ปรีดี พนมยงค์มีส่วนสำคัญในการร่างออกมาทั้ง 3 ฉบับตั้งแต่อภิวัฒน์ 2475

รัฐธรรมนูญของไทยนั้นมีความเฉพาะหรือพิเศษจากการประกาศยกเลิกและประกาศใช้ฉบับใหม่โดยคณะรัฐประหารที่เข้ามายึดอำนาจการปกครองอยู่บ่อยครั้ง หรืออาจกล่าวได้ว่ารัฐธรรมนูญไทยแต่ละฉบับมีอายุเฉลี่ยได้เพียง 4.5 ปีเท่านั้น เพราะมักจะถูกรัฐประหารทำให้เกิดการแก้ไข เพิ่มเติม และเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ

“ตำนาน.........รัฐธรรมนูญ” แสดงความคิดเห็นและวิพากษ์วิจารณ์ต่อรัฐธรรมนูญ ดังที่ปรากฏในหนังสือเนื่องในวันปรีดี พนมยงค์ 11 พฤษภาคม 2534 อันเป็นการรำลึกถึงคุณูปการที่คณะราษฎรได้สร้างไว้ ในขณะเดียวกัน ก็ชี้ให้เห็นถึงความด่างพร่อยของรัฐธรรมนูญ ณ ขณะนั้น

ปรัชญาของความรู้และความหมายของ “วิทยาศาสตร์ประชาธิปไตย” ข้อควรพึงพิจารณา คำนึงถึง รวมทั้งการวิพากษ์วิจารณ์ถึงเผด็จการและการร่างรัฐธรรมนูญปี 59-60 ที่ไม่เป็นประชาธิปไตย