พระยาพหลพลพยุหเสนา

โครงการอนุสาวรีย์พระยาพหลพลพยุหเสนากลางถนนราชดำเนิน ถูกเสนอให้สร้างขึ้นในรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม เมื่อปี 2498 เพื่อรำลึกถึง “เชษฐบุรุษ” พระยาพหลพลพยุหเสนา หัวหน้าคณะราษฎรสายทหารหากโครงการฯ นี้มิได้เกิดขึ้น

ปรีดี พนมยงค์ ได้เข้ารับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยและได้วางรากฐานการปกครองส่วนท้องถิ่นเอาไว้อย่างดี ต่อมายังได้เดินทางไปเจรจาสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรมของประเทศมหาอำนาจต่าง ๆ จนเกิดผลดีต่อประเทศสยาม

12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2478 นายปรีดี พนมยงค์ เข้ารับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศครั้งแรก ในสมัยรัฐบาลของพระยาพหลพลพยุหเสนา เป็นนายกรัฐมนตรี และดำเนินวิเทโศบายเพื่อประโยชน์แก่ชาติอย่างเต็มกำลัง

นายปรีดี พนมยงค์ ได้นำเสนอแนวคิดและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการขุดคลองคอคอดกระในอดีต โดยเน้นถึงความสำคัญของการรักษาอธิปไตยของชาติและความเป็น “เอกราชทางเศรษฐกิจ” ควบคู่ไปกับการพิจารณาถึงผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจและสังคมที่จะเกิดขึ้นจากการพัฒนาพื้นที่โดยรอบคลอง

เกร็ดประวัติศาสตร์และข่าวลือเรื่องนายปรีดี พนมยงค์ ลี้ภัยในลาว และความสัมพันธ์ระหว่างนายปรีดี ท้าวกระต่าย โดนสโสฤทธิ์ รองนายกรัฐมนตรีของลาว และพลจัตวาสมัย แววประเสริฐ เอกอัครราชทูตไทยประจำประเทศลาว

ในวาระรำลึกชาตกาลของชนิด สายประดิษฐ์ ผู้ก่อตั้งสำนักพิมพ์สุภาพบุรุษ ร่วมกับกุหลาบ สายประดิษฐ์ และผลงานการแปลในนามปากกา “จูเลียต” ที่ทำงานภายใต้อุดมการณ์เพื่อสังคม

รายการชีวิตกับงานสัมภาษณ์ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ เผยแพร่ในวาระการอภิวัฒน์สยามเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2538 โดยสัมภาษณ์ทั้งประวัติชีวิตส่วนตัวของท่านผู้หญิงพูนศุขและส่วนที่เกี่ยวข้องกับนายปรีดี พนมยงค์ และการเมืองไทย

สัมผัส พึ่งประดิษฐ์ เขียนถึงบทบาทและผลงานสำคัญทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของปรีดี พนมยงค์ ตั้งแต่การอภิวัฒน์ 24 มิถุนายน 2475 จนถึงวาระสุดท้ายของชีวิตในปี 2526

นายปรีดี พนมยงค์ เสนอข้อเท็จจริงเรื่องการร่วมกับสายนายทหารผู้ใหญ่และเชิญพระยาพหลพลพยุหเสนาเป็นหัวหน้าคณะราษฎร และวิจารณ์กรณีที่ ร.ท.ประยูรฯ เล่าว่าได้ “ชักจูง” ปรีดีให้คิดอภิวัฒน์เพื่อตอบโต้การบิดเบือนทั้ง 2 กรณีในหนังสือชีวิต 5 แผ่นดินฯ

บทบาทและผลงานของนายปรีดี พนมยงค์ ในด้านการต่างประเทศนับได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสมัยแรกในรัฐบาลพระยาพหลฯ จนสิ้นทศวรรษ 2480