พระยาพหลพลพยุหเสนา

ในวาระชาตกาลพระยาพหลพลพยุหเสนา ขอเสนอข้อมูลใหม่ของพระยาพหลฯ เรื่องตรวจราชการยังภาคอีสานเมื่อ พ.ศ. 2476 โดยมุ่งทำความเข้าใจสภาพท้องถิ่นและหาแนวทางการแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจของราษฎรตามหลัก 6 ประการ

PRIDI Interview สัมภาษณ์พันตรีพุทธินาถ พหลพลพยุหเสนา บุตรชายพระยาพหลพลพยุหเสนา หนึ่งในผู้นำการอภิวัฒน์สยามในวาระชาตกาล 29 มีนาคม พระยาพหลฯ มีนิสัยซื่อสัตย์ กล้าหาญ และสมถะ และตกทอดมายังบุตรชายจนถึงปัจจุบัน

สมเด็จพระสังฆราช (ปลด กิตฺติโสภโณ) ผู้เป็นพระอาจารย์ของพระยาพหลพลพยุหเสนา ผู้นำคณะราษฎร และอภิวัฒน์สยาม 2475 ที่ไม่เพียงเปลี่ยนแปลงการเมืองเพียงเท่านั้น แต่รวมถึงการเปลี่ยนแปลงพุทธศาสนาตามหลักประชาธิปไตย

ภายหลังที่ปรีดี พนมยงค์ เสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจได้เกิดกรณีขัดแย้งขึ้นจึงมีการผ่อนปรนนโยบายตามที่รัชกาลที่ 7 ทรงวิจารณ์และหลังการยึดอำนาจของรัฐบาลพระยาพหลพลพยุหเสนาได้มีการเสนอเรื่องสภาเศรษฐกิจเพื่อประนีประนอมขึ้น

1 ปี หลังจากที่นายปรีดี พนมยงค์ต้องลี้ภัยจากการถูกกล่าวหาว่ามีแนวคิดคอมมิวนิสต์ ได้มีประชาชนหลายจังหวัด รวมถึงพระนครศรีอยุธยา ได้ร่วมลงชื่อในจดหมายถึงรัฐบาลเพื่อเรียกร้องให้ปรีดีกลับมาดำรงตำแหน่งและรับใช้ชาติอีกครั้ง

1 ปี หลังจากที่นายปรีดี พนมยงค์ เสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจหรือสมุดปกเหลืองต่อรัฐบาล ได้ถูกเกมการเมืองของฝ่ายพระยามโนปกรณ์นิติธาดากล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์จนต้องออกจากสยามแต่มีราษฎรเรียกร้องให้กลับมารับราชการดังเดิม

ชีวประวัติและบทบาททางสังคมการเมืองของแช่ม พรหมยงค์ สมาชิกคณะราษฎร เป็นจุฬาราชมนตรีสายซุนนีคนแรกของไทย เป็นสมาชิกเสรีไทย และส่งเสริมความสมานฉันท์ระหว่างศาสนา และสะท้อนความสัมพันธ์อันดีกับนายปรีดี พนมยงค์

โครงการอนุสาวรีย์พระยาพหลพลพยุหเสนากลางถนนราชดำเนิน ถูกเสนอให้สร้างขึ้นในรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม เมื่อปี 2498 เพื่อรำลึกถึง “เชษฐบุรุษ” พระยาพหลพลพยุหเสนา หัวหน้าคณะราษฎรสายทหารหากโครงการฯ นี้มิได้เกิดขึ้น

ปรีดี พนมยงค์ ได้เข้ารับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยและได้วางรากฐานการปกครองส่วนท้องถิ่นเอาไว้อย่างดี ต่อมายังได้เดินทางไปเจรจาสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรมของประเทศมหาอำนาจต่าง ๆ จนเกิดผลดีต่อประเทศสยาม

12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2478 นายปรีดี พนมยงค์ เข้ารับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศครั้งแรก ในสมัยรัฐบาลของพระยาพหลพลพยุหเสนา เป็นนายกรัฐมนตรี และดำเนินวิเทโศบายเพื่อประโยชน์แก่ชาติอย่างเต็มกำลัง