สุพจน์ ด่านตระกูล

บทสัมภาษณ์ครอบครัวของคุณสุพจน์ ด่านตระกูล เนื่องในวาระ 101 ปี ชาตกาล คุณสุพจน์ ด่านตระกูล เล่าถึงชีวิตและงานรวมทั้งความสัมพันธ์กับนายปรีดี ท่านผู้หญิงพูนศุข นายปาล และนายศุขปรีดา พนมยงค์

พิชัย เพ็ชรมะโนสัจจะ เขียนจดหมายถึงปรีดี พนมยงค์ ณ บ้านอองโตนี ประเทศฝรั่งเศส จำนวน 2 ฉบับในปี 2516 เกี่ยวกับการตั้งบุตรชายของตนเองว่า ปรีดี และมีจดหมายตอบกลับจากปรีดีถึงพิชัย 1 ฉบับ

ในวาระ 101 ปีชาตกาล คุณสุพจน์ ด่านตระกูล นักคิดนักเขียนคนสำคัญที่ผลิตผลงานเกี่ยวข้องกับคณะราษฎร และนายปรีดี พนมยงค์ บทความนี้เสนอความสัมพันธ์ของนายปรีดีและนายปาล พนมยงค์กัยนายสุพจน์ผ่านจดหมายโต้ตอบระหว่างกันบางส่วน

รำลึกถึงประวัติของสุพจน์ ด่านตระกูลนักเขียนคนสำคัญผู้เป็นเจ้าของผลงาน ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับกรณีสวรรคตและหนังสือเล่มอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการยกย่องชีวิตกับผลงานของนายปรีดี พนมยงค์ไปจนถึงยืนหยัดถึงความบริสุทธิ์ของกรณีสวรรคต

ภายหลังจากที่สงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลงเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2488 นายปรีดี พนมยงค์ในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ได้ส่งโทรเลขลงวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2488 อัญเชิญเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เสด็จนิวัติพระนคร และหนังสือโต้ตอบระหว่างทั้งสองท่านโดยได้นำเสนอไว้ครบถ้วนในบทความนี้

ภายหลังการอภิวัฒน์สยาม 2475 หนึ่งปีได้เกิดการรัฐประหารครั้งแรกเป็นเหตุให้นายปรีดี พนมยงค์ต้องลี้ภัยทางการเมืองเมื่อวันที่ 12 เมษายน 2476 โดยในปีเดียวกันนั้นวันที่ 29 กันยายน 2476 นายปรีดี พนมยงค์ก็ได้เดินทางหวนกลับสู่บ้านเกิดอีกครั้ง

บทสัมภาษณ์ของ รศ.ดร.มุนินทร์ พงศาปาน โดยกล้า สมุทวณิช ผู้สัมภาษณ์ อาทิ อุปสรรคของประชาธิปไตยไทย, บทบาทและความจำเป็นขององค์กรอิสระ, ข้อเปรียบเทียบศาลรัฐธรรมนูญในต่างประเทศและความชอบธรรมทางการเมือง, เรื่องเร่งด่วนของฝ่ายนิติบัญญัติ ตลอดจนทางออก ข้อเสนอ และข้อคิดเห็นถึงการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญไทยฉบับใหม่ที่สมควรจะเกิดขึ้น เป็นต้น

นายพึ่ง ศรีจันทร์ อดีตประธานสภาผู้แทนราษฎรสมัย พ.ศ. 2490 นับเป็นบุคคลในแบบอย่างของการวางตัวให้สมาชิกทุกพรรคเคารพยำเกรงในการทำหน้าที่

เรื่องราวของ นายสงวน ตุลารักษ์ ในช่วงหลังการอภิวัฒน์สยาม 2475 ในฐานะสมาชิกคณะราษฎรปีกซ้ายซึ่งมีแนวคิดสังคมนิยม ทว่ากลับต้องเผชิญกับวิบากกรรมทางการเมืองด้วยข้อกล่าวหากระทำการอันเป็นคอมมิวนิสต์ เนื่องด้วยการเผยแพร่แนวคิดแบบสังคมนิยม

พิจารณามูลเหตุสำคัญผ่านมิติการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมก่อนการอภิวัฒน์จะเกิดขึ้น หน่ออ่อนแห่งระบอบประชาธิปไตยซึ่งก่อกำเนิดครั้งแรกในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แผ้วถางทางให้แก่คณะราษฎรจนนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในวันที่ 24 มิถุนายน 2475