แนวคิด-ปรัชญา

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต) ได้กล่าวถึงหลักธรรมนี้ที่ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ ได้ยึดมั่นถือมั่น จนสามารถผ่านพ้นทุกวิกฤตทางการเมืองไปได้อย่างไม่หวั่นเกรง แม้ว่าจะถูกกลั่นแกล้งรังแกเพียงใดก็ตาม ซึ่งก็คือพุทธภาษิตที่ว่า “ธรรมนั้นแล ย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม“

บทความชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งจากปาฐกาถาเรื่อง "นโยบายต่างประเทศที่พึงปรารถนา และแนวความคิดของท่านปรีดี พนมยงค์" ที่มีการกล่าวถึงแนวทางแก้ไขปัญหาในกรณีที่ไทยเข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องในสงครามกลางเมืองกัมพูชา

เสน่ห์ จามริก ได้ชี้ว่าเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 นับว่าเป็น “การปฏิวัติทางวัฒนธรรม” ที่สะท้อนการตื่นรู้ของประชาชนต่อสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคในสังคมไทย ดังนั้น การสร้างประชาธิปไตยแท้จริงต้องมีการเปลี่ยนแปลง “โครงสร้างอำนาจ ค่านิยม และจิตสำนึกของคนในสังคม” และทั้งหมดนี้จะสำเร็จได้ก็ต่อเมื่อมี “ปัญญา ขันติธรรม และความร่วมมือ” เพื่อสร้างสังคมที่เป็นธรรมและเท่าเทียมกันอย่างแท้จริง

กำพล จำปาพันธ์ ชวนทุกท่านสำรวจมุมมองของ อัศนี พลจันทร หรือที่รู้จักกันในนามปากกา "นายผี" ปัญญาชนผู้ถือปากกาเป็นอาวุธต่อสู้กับอำนาจเผด็จการ ที่มีต่อปรีดี พนมยงค์ ผู้ประศาสน์การ ม.ธ.ก., กรณีสวรรคต และชะตากรรมของ ม.ธ.ก. ภายหลังรัฐประหาร พ.ศ. 2490

ย้อนกลับไปสำรวจ สังคมศาสตร์ปริทัศน์ เพื่อทำความเข้าใจว่า “ประชาธิปไตยตายเสียแล้ว?” นั้นหมายถึงอะไรในสายตาของยุคนั้น และเราจะอ่านคำถามเดียวกันนี้อย่างไรในวาระรำลึก 14 ตุลาคม พ.ศ. 2568

ภายใต้บริบทที่โลกไร้สันติภาพและเต็มไปด้วยการแย่งชิงอำนาจและอิทธิพล ยุวกษัตริย์จักราทรงมีพระบัญชาให้มีการปฏิรูปขนบธรรมเนียมประเพณีหลายๆ อย่างที่เหมาะสม โดยพระเจ้าแผ่นดินทรงเป็นผู้นําในเวลาเดียวกันกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในตะวันตก

บทสรุปสุดท้ายของบทความชุด “วิวาทะความรุนแรง” นำเสนอความท้าทายของสิ่งที่สังคมเผชิญอยู่ ได้เผยถึงบทสรุปทางออกของปัญหาผ่านการยกตัวอย่าง เช่น การแก้ปัญหาการศึกษาในประเทศฟินแลนด์ พร้อมทิ้งท้ายประเด็นที่ต้องการส่งต่อให้สังคมได้เกิดการตั้งคำถามว่า “เรามีความกล้าที่จะขจัดปัญหาที่ซ่อนอยู่เพื่ออนาคตที่ดีกว่าหรือไม่”

บทความนี้ได้หยิบยกคำวินิจฉัยส่วนตน และหลักการพื้นฐานของรัฐธรรมนูญที่ปรากฏในคำวินิจฉัยส่วนตนของ ศ. ดร.อิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ ซึ่งจะนำพาทุกท่านไปสำรวจหลักการพื้นฐานของรัฐธรรมนูญ และวิธีตีความกฎหมายที่ให้แง่คิดในปัจจุบัน

บทความตอนที่ 2 ของบทความชุด “วิวาทะความรุนแรง” นำเสนอเรื่องความรุนแรงที่ซ่อนเร้นที่เป็นผลกระทบจากระบบที่สังคมสร้างขึ้นมา เช่น ความยากจน หรือความเหลื่อมล้ำทางสังคม และชวนให้ทุกคนตั้งคำถามว่า “เราเคยชินจนกลายเป็นเรื่องปกติหรือไม่”

ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี เชิญชวนให้ทุกท่านร่วมสำรวจธรรมชาติของ “ความรุนแรงที่มองเห็นได้” และชวนทุกท่านตั้งคำถามต่อไปว่า เหตุใดการตอบสนองต่อความรุนแรงที่รวดเร็วนั้นอาจไม่ใช่ “วิธีที่ดีที่สุด” ในการรับมือกับความรุนแรงในสังคม