แนวคิด-ปรัชญา

วิเคราะห์ “กับดักชาตินิยม” ที่พรรคการเมืองฝ่ายก้าวหน้าอาจเผชิญในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2569 โดยใช้กรณีศึกษาพรรคโซเชียลเดโมแครตเยอรมัน (SPD) ช่วงวิกฤตผู้ลี้ภัยเป็นบทเรียนเปรียบเทียบ เพื่อชี้ให้เห็นข้อจำกัดของการปรับตัวตามวาทกรรมฝ่ายขวา และเสนอทางเลือกเชิงแนวคิดว่าด้วย “ชาตินิยมทางเศรษฐกิจแบบซ้าย” ในบริบทการเมืองไทยร่วมสมัย

ช่วงถาม-ตอบ ร่วมแสดงความคิดเห็น ของผู้เข้าร่วมเสวนาในงาน PRIDI Talks #33 มุ่งหน้าสู่การยุบสภา (?) ความหวังสู่รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน

การอ่านใหม่ของการอภิวัฒน์ 2475 ผ่านกรอบความคิดเรื่อง “พระศรีอาริย์” โดยชี้ให้เห็นว่า แนวคิดดังกล่าวเป็นทุนทางวัฒนธรรมและการเมืองที่คณะราษฎร โดยเฉพาะ ปรีดี พนมยงค์ นำมาแปลความในเชิงสังคมและเศรษฐกิจผ่านประกาศคณะราษฎรฉบับที่ 1 และเค้าโครงการเศรษฐกิจ

รัฐธรรมนูญที่แก้ไขไม่ได้ มิใช่เพียงปัญหาทางเทคนิคของกฎหมาย หากแต่เป็นปัญหาเชิงโครงสร้างของระบอบประชาธิปไตย ด้วยกลไกค่ายกลรัฐธรรมนูญ ตั้งแต่มาตรา 256 อำนาจยับยั้งของวุฒิสภา และบทบาทองค์กรอิสระ

เสียงจากสมาชิกรัฐสภาที่สะท้อนความพังทลายของความหวังในการมีรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน เมื่อกลไกการแก้ไขยังถูกผูกขาดโดยอำนาจเดิม และการมีส่วนร่วมของประชาชนถูกลดทอนเหลือเพียงพิธีกรรมทางการเมือง

รศ.ธีระ อธิบายเส้นทางการแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งฉบับ แม้จะมี “กำแพง” ในชั้นวาระที่สอง วาระที่สาม และบทบาทของวุฒิสภา แต่ทุกขั้นตอนยังเป็นพื้นที่ของการต่อสู้เชิงเหตุผล และการโน้มน้าวในระบบรัฐสภา

นายกฤช เอื้อวงศ์ อธิบายถึงสถานการณ์การเมืองและกระบวนการแก้รัฐธรรมนูญไทย โดยชี้ให้เห็นว่ารัฐธรรมนูญฉบับประชาชน ยังเผชิญอุปสรรคเชิงโครงสร้างอำนาจ วุฒิสภา และกลไกองค์กรอิสระ พร้อมย้ำว่าไม่ควรนำการยุบสภาหรือการอภิปรายไม่ไว้วางใจมาเป็นตัวประกัน

รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการมีส่วนร่วมของประชาชนในการร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งปัจจุบันยังคงมีข้อจำกัดอยู่ในหลายด้าน แม้จะมีการจัดให้มีการทำประชามติ แต่ก็ยังเป็นเพียงการลงประชามติต่อร่างรัฐธรรมนูญที่ถูกจัดทำขึ้นโดยกลไกทางอำนาจ

ชวนทำความเข้าใจการชัตดาวน์รัฐในฐานะกลไกเชิงสถาบันของระบอบอเมริกัน พร้อมทั้งเปรียบเทียบกับโครงสร้างงบประมาณของไทย เพื่อสำรวจขีดความสามารถของฝ่ายนิติบัญญัติในการถ่วงดุลอำนาจรัฐในบริบทต่างระบบการเมือง

สำรวจสวัสดิการสังคมของประเทศสวีเดน ที่มั่นคงจากการวางหลักการทางกฎหมายอย่างเป็นระบบ ทั้งแนวคิดแกนกลาง และบทบาทของพระราชบัญญัติบริการสังคม (SoL) ในฐานะเสาหลักทางกฎหมายของรัฐสวัสดิการสวีเดนตลอดกว่า 40 ปีที่ผ่านมา