บทบาท-ผลงาน

ความคิดและการศึกษาทางกฎหมายของ ปรีดี พนมยงค์ ตั้งแต่โรงเรียนกฎหมายในประเทศไทย สู่การศึกษานิติศาสตร์ระดับสูงในประเทศฝรั่งเศส พร้อมทั้งชี้ให้เห็นอิทธิพลของระบบกฎหมายแบบภาคพื้นทวีปต่อการวางรากฐานการศึกษากฎหมาย ฯลฯ

เมื่ออโยธยาถูกคุกคามจากศัตรูภายนอก โดยปราศจากการประกาศสงครามอย่างเป็นทางการ การตัดสินใจของพระเจ้าจักราในฐานะ “กษัตริย์นักรบ” ไม่ได้ตั้งอยู่บนอารมณ์โกรธแค้น หากแต่ถูกเชื่อมโยงกับหลักศีลธรรม ความจำเป็นของการใช้กำลัง

บรรยากาศแห่งความสงบสุขในพระราชสำนักกรุงอโยธยา ของขุนนางและเสนาบดี ท่ามกลางเสียงเพลงอันอ่อนหวานของเรณู ความรื่นรมย์ในยามเช้ากลับแฝงด้วยนัยของการละเลย “สัญญาณอันตราย” ที่กำลังก่อตัวขึ้นนอกกำแพงเมือง

แม้ ปรีดี พนมยงค์ จะอยู่ในสถานะลี้ภัยทางการเมืองหลังรัฐประหาร พ.ศ. 2490 แต่นามและบทบาทของเขายังคงถูกนำมาใช้เป็นปัจจัยสำคัญในกระบวนการตัดสินใจเชิงนโยบายของรัฐ การบูรณะอยุธยาครั้งใหญ่จึงมิใช่เพียงโครงการด้านโบราณคดีหรือการท่องเที่ยว

เมื่อพระเจ้าหงสาทรงไม่พอพระทัยที่หักเอาเมืองกานบุรีไม่ได้สมดังพระทัยปรารถนา จึงตรัสสั่งให้รุกรานเมืองกานบุรีต่อไปด้วยความกริ้วโกรธสุดเหลือประมาณ ด้วยสรรพกำลังที่ด้อยกว่ากองทัพหงสาเป็นอันมาก หรือว่าเมืองกานบุรีจะถึงคราวสูญสิ้นแล้วในครานี้?

บทความนี้นำเสนอพัฒนาการทางการเมืองของกลุ่มเสรีไทยสกลนคร ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ โดยชูในบทบาทของนายเตียง ศิริขันธ์ และสมาชิกสำคัญในพื้นที่ ที่มีส่วนเกี่ยวข้องต่อการสนับสนุนและช่วยเหลือขบวนการกู้ชาติของลาวและเวียดนาม จนเกิดเป็นความร่วมมือทางยุทธศาสตร์ในภูมิภาคอินโดจีนช่วงทศวรรษ 2480–2490

พระเจ้าหงสาทรงกรีฑาทัพมาถึงเมือง “กานบุรี” หัวเมืองหน้าด่านก่อนจะถึงกรุงอโยธยา และมีรับสั่งให้นำเหล่าพหลพลโยธาหาญบดขยี้เมืองกานบุรีให้ราบเป็นหน้ากลอง หากเจ้าเมืองและไพร่พลแห่งกานบุรีก็ได้เข้าต่อยุทธ์ด้วยกองทัพหงสาอย่างแข็งขัน และดูจะสามารถป้องกันเมืองได้ดีกว่าที่กองทัพหงสาคาดไว้

เมื่อพระเจ้าจักราแห่งกรุงอโยธยาปฏิเสธข้อเสนอของพระเจ้าหงสา พระเจ้าหงสามีความยินดีปรีดาที่ได้รับความชอบธรรมในการประกาศสงครามกับกรุงอโยธยา และทรงมีรับสั่งให้อัครมหาเสนาบดีจัดเตรียมไพร่พลให้พร้อมสรรพเพื่อบดขยี้กรุงอโยธยาให้ราบเป็นหน้ากลองโดยพลัน

ย้อนเวลากลับไปเข้าร่วมการประชุมสภาว่าด้วยกรณี “ผ้าบาง” สำหรับชาวนาจากประเทศอังกฤษ ที่นำเข้ามาเพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนเสื้อผ้าและเครื่องนุ่งห่มของประชาชน ภายใต้บริบททางเศรษฐกิจของประเทศที่ซบเซาลงในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง

เมื่อพระเจ้าหงสาได้ส่งคณะทูตไปเจรจาขอช้างเผือกจากพระเจ้าจักราแห่งกรุงอโยธยา ซึ่งพระเจ้าจักราทรงตระหนักดีถึงเจตนาอันชั่วร้ายของพระเจ้าหงสา จึงได้ปฏิเสธคณะทูตด้วยพระสุรเสียงอันมั่นคงแน่วแน่ว่าพระองค์มีความพร้อมเป็นอย่างยิ่งที่จะใช้กำลังตอบโต้ฝ่ายหงสาหากเกิดสงครามขึ้น