PRIDI Talks ครั้งที่ 5 ครบรอบ 75 ปี วันสันติภาพไทย และรำลึก 120 ปี ชาตกาล นายปรีดี พนมยงค์

สถาบันปรีดี พนมยงค์ 27 July 2020

16 สิงหาคม “วันสันติภาพไทย” วันสำคัญของประวัติศาสตร์การเมืองไทย ซึ่งเป็นวันที่ระลึกถึงการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 และเป็นการรำลึกถึง “ขบวนการเสรีไทย” วีรชนผู้ยอมเสี่ยงชีวิตตนเอง เพื่อรักษาไว้ซึ่งเอกราชและอธิปไตยของไทยในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 จากการรุกรานของกองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่น ภายใต้การนำของนายปรีดี พนมยงค์ หัวหน้าขบวนการเสรีไทย ผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และดำรงฐานะเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในรัชกาลที่ 8 ในขณะนั้น

ย้อนกลับไปวันนี้เมื่อ 75 ปีที่แล้ว นายปรีดี พนมยงค์ ในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในรัชกาลที่ 8 ได้ออก “ประกาศสันติภาพ” ในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ให้สถานะสงครามกับอังกฤษ-สหรัฐฯ เป็นโมฆะ ดังมีใจความสำคัญตอนหนึ่งว่า

“การประกาศสงครามเมื่อวันที่ 25 มกราคม พุทธศักราช 2485 ต่อบริเตนใหญ่และสหรัฐอเมริกา ตลอดทั้งการกระทำทั้งหลายซึ่งเป็นปรปักษ์ต่อสหประชาชาตินั้น เป็นการกระทำอันผิดจากเจตจำนงของประชาชาวไทย และฝ่าฝืนขืนขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญและกฎหมายบ้านเมือง ประชาชนชาวไทยทั้งภายในและภายนอกประเทศ . . . ได้กระทำการทุกวิถีทางที่จะช่วยเหลือสหประชาชาติ ดังที่สหประชาชาติส่วนมากย่อมทราบอยู่แล้ว ทั้งนี้เป็นการแสดงเจตจำนงของประชาชนชาวไทยอีกครั้งหนึ่ง ที่ไม่เห็นด้วยต่อการประกาศสงคราม และการกระทำอันเป็นปฏิปักษ์ต่อสหประชาชาติดังกล่าวมาแล้ว”

ประกาศสันติภาพฉบับนี้เป็นหมุดหมายสำคัญของการยืนยันต่อประชาคมโลกว่า “การประกาศสงครามต่อสหรัฐอเมริกาและบริเตนใหญ่เป็นโมฆะ ไม่ผูกพันประชาชนชาวไทย” เพราะขัดกับความต้องการของปวงชน และขัดต่อรัฐธรรมนูญ ฉะนั้น เจตนารมณ์สาระสำคัญของประกาศสันติภาพจึงมีส่วนสำคัญในการช่วยไม่ให้ประเทศไทยต้องตกเป็นชาติผู้แพ้สงคราม และเป็นก้าวสำคัญก้าวแรกในการจูงใจประชาคมโลก โดยเฉพาะชาติฝ่ายสัมพันธมิตรว่า ประเทศไทยไม่ได้ต้องการเข้าร่วมกับฝ่ายอักษะตั้งแต่ต้นเลย ซึ่งนับว่าเป็นการเดินเกมการเมืองระหว่างประเทศอันชาญฉลาด

เพื่อเป็นการรำลึกถึงคุณูปการ 120 ปี ชาตกาล นายปรีดี พนมยงค์ และเกียรติภูมิของขบวนการเสรีไทย อันเป็นที่ประจักษ์ชัดต่อสาธารณชนชาวไทยและประชาคมโลก สถาบันปรีดี พนมยงค์ ร่วมกับ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จึงได้มีโครงการจัดงานครบรอบ 75 ปี วันสันติภาพไทย และรำลึก 120 ปี ชาตกาล นายปรีดี พนมยงค์ โดยมีกำหนดการจัดงานในวันอาทิตย์ที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2563 ณ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์