จอมพล ป. พิบูลสงคราม

ในวาระ 120 ปีแห่งชาตกาลของกุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือศรีบูรพา นักคิดนักเขียนผู้ยิ่งใหญ่ บทความนี้ได้นำเสนองานเขียนด้านพุทธศาสนาของศรีบูรพาคือ อุดมธรรม มีการจัดพิมพ์ในช่วงที่ผู้ประพันธ์ยังมีชีวิตอยู่เพียงเล่มเดียว

PRIDI Interview สัมภาษณ์พันตรีพุทธินาถ พหลพลพยุหเสนา บุตรชายพระยาพหลพลพยุหเสนา หนึ่งในผู้นำการอภิวัฒน์สยามในวาระชาตกาล 29 มีนาคม พระยาพหลฯ มีนิสัยซื่อสัตย์ กล้าหาญ และสมถะ และตกทอดมายังบุตรชายจนถึงปัจจุบัน

สมเด็จพระสังฆราช (ปลด กิตฺติโสภโณ) ผู้เป็นพระอาจารย์ของพระยาพหลพลพยุหเสนา ผู้นำคณะราษฎร และอภิวัฒน์สยาม 2475 ที่ไม่เพียงเปลี่ยนแปลงการเมืองเพียงเท่านั้น แต่รวมถึงการเปลี่ยนแปลงพุทธศาสนาตามหลักประชาธิปไตย

กุหลาบ สายประดิษฐ์ วิพากษ์การเมืองไทยสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม เมื่อ พ.ศ. 2493 โดยเสียดสีและยั่วล้อว่า ปัญหาการเมืองของรัฐบาลทั้งการโกง การคอรัปชั่นของผู้มีอำนาจ การค้าของเถื่อนเป็นการสร้าง ‘ทฤษฎีใหม่’ ในยุคนี้

108 ปี ชาตกาล ไสว สุทธิพิทักษ์ ณ วันที่ 10 มีนาคม 2568 เสนอชีวประวัติ ผลงาน และสะท้อนความสัมพันธ์ของ ดร.ไสว กับนายปรีดี และท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ โดย ดร.ไสว อุทิศชีวิตทำงานเพื่อชาติโดยเฉพาะมิติการศึกษาและด้านเศรษฐกิจ

เอกสารทางการทูตในระหว่างสงครามโลก ครั้งที่ 2 แสดงให้เห็นถึงการเจรจาลับทางการทูตต่ออังกฤษและสหรัฐอเมริกา ทั้ง 2 ประเทศนี้มีความเห็นต่างกันโดยสหรัฐอเมริกามีแนวโน้มสนับสนุนไทยให้เป็นอิสระจากอิทธิพลของอังกฤษ

เอกสารทางการทูตชุดนี้เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์สะท้อนถึงความสัมพันธ์ทางการทูตสมัยสงครามโลก ครั้งที่ 2 ของขบวนการเสรีไทยกับสหรัฐอเมริกา และอังกฤษเพื่อต่อต้านกองทัพญี่ปุ่นและปกป้องเอกราชอธิปไตยของไทย

ภายหลังการพ่ายแพ้ของขบวนการประชาธิปไตย 26 กุมภาพันธ์ 2492 ซึ่งนำโดยนายปรีดี พนมยงค์ ที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อกอบกู้ประชาธิปไตยจากรัฐบาลเผด็จการทหาร ส่วนความคิดเห็นจากข้าราชการพบว่าส่วนใหญ่เห็นด้วยกับการปราบปรามครั้งนี้

การแทรกซึมของโผน อินทรทัต เป็นวิธีการทางทหารที่ขบวนการเสรีไทยจะพอที่จะทำได้ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ประเทศไทยอยู่ภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น การแทรกซึมจึงต้องใช้ความกล้าหาญและยุทธศาสตร์ในการฝ่าฟันอุปสรรคเพื่อต่อต้านกองทัพญี่ปุ่น

การบังคับสูญหายเป็นเครื่องมือของรัฐในการจัดการฝ่ายตรงข้าม สร้างบาดแผลให้ครอบครัวและสังคมผ่าน “การสูญเสียที่ไม่มีความชัดเจน” รัฐต้องเปิดเผยความจริงและนำผู้กระทำผิดมาลงโทษ เพื่อสร้างความยุติธรรมและสันติภาพที่แท้จริง