บทความ

ในวาระครบรอบวาระ 111 ปี ชาตกาล จำกัด พลางกูร ปัญญาชนสังคมนิยมหนุ่มแห่งยุค ทูตเสรีไทยรายแรก ผู้บุกเบิกโลกภายนอกในดินแดนจีน วันใหม่ นิยม ขอนำเสนอเรื่องราว “คณะกู้ชาติ” ของจำกัด พลางกูร และมิตรสหาย ก่อนจะรวมกับขบวนการเสรีไทยภายในประเทศ ภายใต้นายปรีดี พนมยงค์

กวินพร เจริญศรี ได้บอกเล่าประสบการณ์จากการเข้าร่วมงาน “เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรุงเทพฯ 2568” (Bangkok International Film Festival 2025) ซึ่งทุกท่านจะได้พบกับความงดงามของภาพยนตร์ที่ควรค่าแก่การเผยแพร่สู่สาธารณชนเป็นอย่างยิ่ง

เมื่อพระเจ้าหงสาได้ส่งคณะทูตไปเจรจาขอช้างเผือกจากพระเจ้าจักราแห่งกรุงอโยธยา ซึ่งพระเจ้าจักราทรงตระหนักดีถึงเจตนาอันชั่วร้ายของพระเจ้าหงสา จึงได้ปฏิเสธคณะทูตด้วยพระสุรเสียงอันมั่นคงแน่วแน่ว่าพระองค์มีความพร้อมเป็นอย่างยิ่งที่จะใช้กำลังตอบโต้ฝ่ายหงสาหากเกิดสงครามขึ้น

เสน่ห์ จามริก ได้ชี้ว่าเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 นับว่าเป็น “การปฏิวัติทางวัฒนธรรม” ที่สะท้อนการตื่นรู้ของประชาชนต่อสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคในสังคมไทย ดังนั้น การสร้างประชาธิปไตยแท้จริงต้องมีการเปลี่ยนแปลง “โครงสร้างอำนาจ ค่านิยม และจิตสำนึกของคนในสังคม” และทั้งหมดนี้จะสำเร็จได้ก็ต่อเมื่อมี “ปัญญา ขันติธรรม และความร่วมมือ” เพื่อสร้างสังคมที่เป็นธรรมและเท่าเทียมกันอย่างแท้จริง

กำพล จำปาพันธ์ ชวนทุกท่านสำรวจมุมมองของ อัศนี พลจันทร หรือที่รู้จักกันในนามปากกา "นายผี" ปัญญาชนผู้ถือปากกาเป็นอาวุธต่อสู้กับอำนาจเผด็จการ ที่มีต่อปรีดี พนมยงค์ ผู้ประศาสน์การ ม.ธ.ก., กรณีสวรรคต และชะตากรรมของ ม.ธ.ก. ภายหลังรัฐประหาร พ.ศ. 2490

พระเจ้าหงสา กษัตริย์เจ้าสำราญผู้กระหายสงครามแห่งกรุงหงสาวดี ได้เห็นพ้องต้องกันกับกษัตริย์โมกุลผู้ยิ่งใหญ่ว่า กรุงอโยธยาจะต้องถูกบดขยี้ให้ราบเป็นหน้ากลองเพื่อไม่ให้เป็นเสี้ยนหนามต่อการแผ่ขยายอำนาจของตนสืบไป พระเจ้าหงสาจึงส่งคณะทูตไปเจรจาขอช้างเผือกจากพระเจ้าจักราเพื่อสร้าง "ความชอบธรรม" ในการประกาศสงครามกับกรุงอโยธยา

เมื่อพระเจ้าจักราทรงทราบข่าวว่ากษัตริย์โมกุลผู้ยิ่งใหญ่ได้เข้าร่วมเป็นพันธมิตรกับพระเจ้าหงสา พระเจ้าจักราจึงมิอาจทรงนิ่งดูดายได้อีกต่อไป จึงมีพระราชดำริให้เหล่าเสนาอำมาตย์และเหล่าพหลพลโยธาหาญเข้าคล้องช้างเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับภัยคุกคามต่อสันติภาพที่อาจเกิดขึ้นเมื่อใดก็ได้

สุพจน์ ด่านตระกูล ได้ร้อยเรียงเรื่องราวของปรีดี พนมยงค์ เมื่อครั้งเยือนอังกฤษตามคำเชิญของลอร์ดหลุยส์ เมานท์แบตเตน เพื่อเป็นการรับขวัญและเป็นการประกาศให้โลกรับรู้ถึงความบริสุทธิ์ของปรีดี พนมยงค์ โดยมีเกียรติยศและความจงรักภักดีต่อราชบัลลังก์อังกฤษของลอร์ดหลุยส์ เมานท์แบตเตนเองเป็นประกัน

นริศ จรัสจรรยาวงศ์ ขอเชิญทุกท่านไปสำรวจชีวประวัติของ ดร.ตั้ว ลพานุกรม และเรื่องราวความสมัครสมานครั้งสุดท้ายของคณะราษฎรผ่าน "หนังสืองานศพ" ของ ดร.ตั้ว ลพานุกรม ทั้งสามเล่ม ซึ่งนับเป็นหนึ่งในอนุสรณ์งานศพที่ทรงคุณค่าที่สุดเล่มหนึ่งของคณะผู้ก่อการ

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ ได้ร้อยเรียงเรื่องราวที่น่าสนใจของ "นางสาวเล็ก" ผู้เป็น "แรงดาลใจ" ให้ "นายผี" ได้บรรจงร้อยเรียงบทกวี "เราชะนะแล้ว, แม่จ๋า" อันโด่งดังขึ้นมาเพื่อสะท้อนภาพการต่อสู้ของชนชั้นกรรมาชีพภายใต้ระบบทุนนิยมที่กดขี่ และเรื่องราวการต่อสู้ของนางสาวเล็กก็ยังเป็นฟันเฟืองขับเคลื่อนพลังแห่งกรรมกรสตรีให้โลดแล่นมาจวบจนปัจจุบัน