ปรีดี พนมยงค์

อนุสรณ์ ธรรมใจ เสนอประเด็นยุทธศาสตร์เศรษฐกิจ Landbridge ภายใต้ดุลยภาพแห่งอำนาจของจีนและสหรัฐอเมริกาโดยเชื่อมโยงกับข้อเสนอของนายปรีดี พนมยงค์ เมื่อปี 2478 โดยเฉพาะเรื่องทุนเพื่อไม่ให้ชาติเสียเอกรราชและอธิปไตย

ในวาระครบรอบ 109 ปี ชาตกาล ศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ นักเศรษฐศาสตร์เสรีไทยคนสำคัญ สถาบันปรีดี พนมยงค์ โดยกล้า สมุทวณิช ได้รับเกียรติให้พูดคุยกับ ดร.โอฬาร ไชยประวัติ ซึ่งมีโอกาสทำงานใกล้ชิดกับ ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์

108 ปี ชาตกาล ไสว สุทธิพิทักษ์ ณ วันที่ 10 มีนาคม 2568 เสนอชีวประวัติ ผลงาน และสะท้อนความสัมพันธ์ของ ดร.ไสว กับนายปรีดี และท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ โดย ดร.ไสว อุทิศชีวิตทำงานเพื่อชาติโดยเฉพาะมิติการศึกษาและด้านเศรษฐกิจ

รวมเอกสารทางการทูตฯ ในช่วงปี 2488 ระหว่างสงครามโลก ครั้งที่ 2 ซึ่งเน้นบันทึกและโทรเลขของอังกฤษและไทย ทั้งเรื่องปฏิบัติการเสรีไทยและความสัมพันธ์รวมถึงความขัดแย้ง การต่อรองทางการทูตระหว่างสหรัฐอเมริกา อังกฤษ และไทย

เอกสารทางการทูตในระหว่างสงครามโลก ครั้งที่ 2 แสดงให้เห็นถึงการเจรจาลับทางการทูตต่ออังกฤษและสหรัฐอเมริกา ทั้ง 2 ประเทศนี้มีความเห็นต่างกันโดยสหรัฐอเมริกามีแนวโน้มสนับสนุนไทยให้เป็นอิสระจากอิทธิพลของอังกฤษ

เอกสารทางการทูตชุดนี้เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์สะท้อนถึงความสัมพันธ์ทางการทูตสมัยสงครามโลก ครั้งที่ 2 ของขบวนการเสรีไทยกับสหรัฐอเมริกา และอังกฤษเพื่อต่อต้านกองทัพญี่ปุ่นและปกป้องเอกราชอธิปไตยของไทย

ปรีดี พนมยงค์ เรียกร้องให้กระทรวงศึกษาธิการและกรรมการพิจารณาหนังสือแห่งชาติให้พิจารณาเพิกถอนรางวัลสารคดียอดเยี่ยมที่ พล.ท. ประยูร ภมรมนตรี ได้รับ เนื่องจากข้อมูลส่วนใหญ่ทำให้งานประวัติศาสตร์ถูกลดถอนการเสนอความจริงของงานวิชาการ

บทสัมภาษณ์ต่อนายปรีดี พนมยงค์ ในปี 2517 ที่สะท้อนทัศนะทางการเมือง และวิพากษ์วิจารณ์ระบบเผด็จการที่จำกัดสิทธิ์ของราษฎร ปัญหาทางเศรษฐกิจ และอิทธิพลของมหาอำนาจพร้อมกับสนับสนุนให้มีการปฏิรูปการเมืองและกองทัพ

ไทยรอดจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ไม่ใช่เพราะ "ปาฏิหาริย์" แต่เพราะยุทธศาสตร์ทางการทูตและขบวนการเสรีไทย ทั้งนายปรีดี พนมยงค์ ปฏิเสธลงนามในประกาศสงครามฯ โดยต่อมาการประกาศสันติภาพในปี 2488 ยังช่วยให้ไทยไม่ตกเป็นประเทศผู้แพ้สงคราม

บทความนี้โต้แย้งแนวคิดที่ว่าไทยรอดจากการเป็นผู้แพ้ในสงครามโลกครั้งที่ 2 ด้วยความบังเอิญ โดยเน้นบทบาทของขบวนการเสรีไทยและยุทธศาสตร์ทางการทูตของปรีดี พนมยงค์ ที่ช่วยให้ไทยไม่ตกเป็นประเทศผู้แพ้สงคราม