ปรีดี พนมยงค์

เรื่องราวของ “กรณีสวรรคต” และ ผลกระทบต่อครอบครัว ชิต-ชูเชื้อ สิงหเสนี ผ่านมุมมองและความรู้สึกของพยานประวัติศาสตร์อันได้แก่ทายาทสายตรงของนายชิต เพื่อแสวงหาความยุติธรรมให้กับผู้มีบาดแผลจากประวัติศาสตร์แห่ง “คำสาป”

บทบาทสำคัญและความสัมพันธ์ของปรีดี พนมยงค์ ต่อสถาบันกษัตริย์ ในการอัญเชิญพระองค์เจ้าอานันทมหิดลขึ้นเป็นรัชกาลที่ 8 ตามกฎมณเฑียรบาล เพื่อแสดงถึงความจงรักภักดีและสร้างความปรองดองต่อทุกฝ่ายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

ปรีดี พนมยงค์ ชี้แจงเหตุผลการถอนตัวจากการเป็นคนกลางเจรจาระหว่างไทยกับเวียดนามเหนือเรื่องการส่งตัวผู้ลี้ภัยเวียดนามกลับประเทศ หลังพบว่ามีการแอบอ้างชื่อเพื่อตักตวงผลประโยชน์ส่วนตน กรณีนี้สะท้อนจริยธรรมทางการเมืองของปรีดี และเรียกร้องให้ยุติสถานะสงครามโดยไม่ประกาศระหว่างไทยกับเวียดนามอย่างมีหลักการ

จดหมายจากหม่อมงามจิตต์ บุรฉัตร ถึงท่านผู้หญิงพูนศุขเพื่อแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้งต่อการอสัญกรรมของนายปรีดี พนมยงค์ ซึ่งแม้กำลังพักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาล หม่อมงามจิตต์ยังตั้งใจจะเข้าแสดงความอาลัยด้วยผ่านจดหมายลายมือนี้เอง

วิเคราะห์วิทยานิพนธ์ปริญญาเอกของนายปรีดี พนมยงค์ ที่ศึกษากฎหมายหุ้นส่วนบริษัทในฝรั่งเศสโดยอิงหลักกฎหมายโรมัน พร้อมชี้ให้เห็นถึงนักกฎหมายโรมันสำคัญที่ถูกอ้างอิงอย่าง อัลเปียน โมเดสติน และปอล

บทความวิเคราะห์บทเรียนจาก “สถานะสงครามโดยไม่ประกาศ” ระหว่างไทยกับเวียดนามเหนือในยุคสงครามเย็น โดยใช้ข้อเขียนของปรีดี พนมยงค์ เป็นแกนกลางสะท้อนหลักการเอกราช สันติวิธี และไม่ตกเป็นเครื่องมือของมหาอำนาจ ผ่านแนวคิด “สันติภาพเชิงรุก”

บันทึกความทรงจำกับเบื้องหลังของผู้เขียนในฐานะสมาชิกขบวนการเสรีไทยที่ได้เข้าเจรจากับสหรัฐอเมริกา ณ กรุงวอชิงตัน และเบื้องหลังการประชุมของสมาชิกขบวนการเสรีไทยกับผู้เกี่ยวข้องต่อสถานะของประเทศไทยหลังสงคราม

บทความนี้วิเคราะห์การเปลี่ยนชื่อประเทศจาก “สยาม” เป็น “ประเทศไทย” ว่าเป็นจุดปะทะระหว่างแนวคิดชาตินิยมแบบเปิดกว้างกับลัทธิคลั่งชาติซึ่งเน้นความบริสุทธิ์ทางเชื้อชาติ โดยชูแนวคิดของปรีดี พนมยงค์ ที่เสนอให้ “สยาม” เป็นสัญลักษณ์ของความหลากหลายและสันติภาพ

บทความนี้กล่าวถึงความพยายามของไทยภายใต้การนำของปรีดี พนมยงค์ในการติดต่อกับอังกฤษผ่านคณะผู้แทนต่าง ๆ เช่น คณะของถวิล อุดล และดิเรก ชัยนาม เพื่อแสดงเจตนารมณ์ต่อต้านญี่ปุ่น แม้อังกฤษยังคงถือไทยเป็นศัตรู แต่การเจรจาเหล่านี้เป็นหมุดหมายสำคัญ

บทความวิเคราะห์การคล้องช้างในภาพยนตร์ พระเจ้าช้างเผือก ว่าเป็นบันทึกประวัติศาสตร์ครั้งสุดท้ายของการคล้องช้างจริงในสยาม ร้อยเรียงประวัติศาสตร์จากสมัยอยุธยา รัตนโกสินทร์ จนถึงยุครัฐบาลคณะราษฎร พร้อมชี้ให้เห็นความเปลี่ยนแปลงของความทรงจำและการเมืองเรื่องอดีต