ปรีดี พนมยงค์

ตำบลหนองม่วงไข่ ตำบลขนาดเล็กในจังหวัดแพร่ซึ่งเป็นฐานที่มั่นสำคัญของเสรีไทยสายเหนือ บทบาทของชาวบ้านทั้งตำบลที่ช่วยเหลือกิจการของเสรีไทยด้วยแรงกายแรงใจ และรักษาความลับเพื่อต่อต้านการเข้ามาของทหารญี่ปุ่น

ทวี บุณยเกตุ ได้เปิดเผยข้อเท็จจริงที่น่าสนใจเพิ่มเติมจากตอนก่อนหน้า นับตั้งแต่ข้อเสนอในการย้ายเมืองหลวงไปยังเพชรบูรณ์ บทบาทของนายควง อภัยวงศ์ ตลอดจนคุณูปการของพลโทนากามูระที่มีต่อไทยในสงครามโลกครั้งที่ 2

ทวี บุณยเกตุ ได้ร้อยเรียงเหตุการณ์และข้อเท็จจริงเพิ่มเติมเกี่ยวกับประเทศไทยในช่วงต้นสงครามโลกครั้งที่สอง โดยในตอนนี้จะย้อนกลับไปเมื่อครั้งประเทศไทยจำต้องเข้าร่วมสงครามอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้จากการรุกรานของกองทัพญี่ปุ่น

เจาะลึกครอบครัว “รามสูต” ผู้สืบทอดอุดมการณ์เพื่อความเป็นธรรมในสังคมจากรุ่นสู่รุ่น ตั้งแต่การทำงานสาธารณสุขของ ศ. (พิเศษ) นพ.ธีระ จนถึงการต่อสู้ของ ศ.ดร.พิรงรอง กับอำนาจทุนผ่านงานนิเทศศาสตร์เชิงวิพากษ์

ภายหลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ประเทศไทยประสบกับความผันผวนทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองอย่างรุนแรง อีกทั้งยังต้องเผชิญกับข้อกล่าวหาเกี่ยวกับบทบาทของขบวนการเสรีไทย ตลอดจนการถูกตั้งข้อครหาว่าเป็นอาชญากรสงครามของนักการเมืองบางกลุ่ม

กระแสข่าวในอดีตเกี่ยวกับการที่นายปรีดี พนมยงค์ กำลังจะเดินทางกลับประเทศไทย โดยเฉพาะข่าวที่สมาชิกพรรคประชาธิปัตย์จะเชิญนายปรีดีกลับประเทศนั้นก็ค่อนข้างหนาหูและมีแนวโน้มจะเป็นจริง

หลังจากประเทศไทยได้เข้าเป็นสมาชิกสหประชาชาติ คณะผู้แทนจากประเทศไทยนำโดยท่านรัฐบุรุษอาวุโสปรีดี พนมยงค์ ได้เดินทางเยือนประเทศต่าง ๆ เพื่อเจริญสันถวไมตรี

เรื่องราวการก่อสร้าง “โรงพยาบาลสวนสราญรมย์” หรือโรงพยาบาลจิตเวชแห่งแรกของภาคใต้ ภายใต้นโยบายของนายปรีดี พนมยงค์ ในสมัยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีมหาดไทยช่วง พ.ศ. 2477–2478 เนื้อหายังสะท้อนความตื่นตัวของประชาชนต่อรัฐนิยมผ่านบทลำตัดที่นายบุญเกริก เขียนส่งถึงรัฐบาล

“สะพานปรีดี-ธำรง” คือสะพานคอนกรีตแห่งแรกที่เชื่อมเกาะเมืองอยุธยา สร้างในสมัยคณะราษฎรโดยมีปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้ผลักดันหลัก ภายใต้นโยบายพัฒนาอยุธยาให้เป็น “เมืองทดลอง” ของระบอบใหม่ สะพานนี้จึงไม่ใช่เพียงโครงสร้างคมนาคม แต่เป็นอนุสรณ์ของการอภิวัฒน์ 2475 และสัญลักษณ์ของการฟื้นฟูเมืองเก่าด้วยแนวคิดรัฐประชาชน โดยเสนอให้มีการตั้งชื่อสะพานฝั่งตะวันตกว่า “พูนศุข–แฉล้ม” เพื่อรำลึกบทบาทสตรีในประวัติศาสตร์คณะราษฎร

ลอร์ดหลุยส์ เมานต์แบตตัน ได้สั่งให้พลโท จี. เอเวิ้นส์ เดินทางมากรุงเทพฯ ในวันที่ 3 กันยายน ในฐานะผู้บัญชาการทหารฝ่ายสัมพันธมิตรในประเทศไทย พร้อมด้วยกองพลอินเดียที่ 7 รวมกำลังพล 17,000 คน มีหน้าที่ในการรวบรวมและปลดอาวุธทหารญี่ปุ่นทั่วราชอาณาจักรซึ่งมีประมาณ 120,000 คน