ปรีดี พนมยงค์

บันทึกความทรงจำกับเบื้องหลังของผู้เขียนในฐานะสมาชิกขบวนการเสรีไทยที่ได้เข้าเจรจากับสหรัฐอเมริกา ณ กรุงวอชิงตัน และเบื้องหลังการประชุมของสมาชิกขบวนการเสรีไทยกับผู้เกี่ยวข้องต่อสถานะของประเทศไทยหลังสงคราม

บทความนี้วิเคราะห์การเปลี่ยนชื่อประเทศจาก “สยาม” เป็น “ประเทศไทย” ว่าเป็นจุดปะทะระหว่างแนวคิดชาตินิยมแบบเปิดกว้างกับลัทธิคลั่งชาติซึ่งเน้นความบริสุทธิ์ทางเชื้อชาติ โดยชูแนวคิดของปรีดี พนมยงค์ ที่เสนอให้ “สยาม” เป็นสัญลักษณ์ของความหลากหลายและสันติภาพ

บทความนี้กล่าวถึงความพยายามของไทยภายใต้การนำของปรีดี พนมยงค์ในการติดต่อกับอังกฤษผ่านคณะผู้แทนต่าง ๆ เช่น คณะของถวิล อุดล และดิเรก ชัยนาม เพื่อแสดงเจตนารมณ์ต่อต้านญี่ปุ่น แม้อังกฤษยังคงถือไทยเป็นศัตรู แต่การเจรจาเหล่านี้เป็นหมุดหมายสำคัญ

บทความวิเคราะห์การคล้องช้างในภาพยนตร์ พระเจ้าช้างเผือก ว่าเป็นบันทึกประวัติศาสตร์ครั้งสุดท้ายของการคล้องช้างจริงในสยาม ร้อยเรียงประวัติศาสตร์จากสมัยอยุธยา รัตนโกสินทร์ จนถึงยุครัฐบาลคณะราษฎร พร้อมชี้ให้เห็นความเปลี่ยนแปลงของความทรงจำและการเมืองเรื่องอดีต

ชีวิตและบทบาทของ ลิ่มซุ่นหงวน ลูกความของนายปรีดี พนมยงค์ในคดีพลาติศัย คดีที่นายปรีดี ในฐานะทนายความว่าความแก้ต่างให้จนได้รับชัยชนะ ด้วยวิธีการยกตัวอย่างกฎหมาย และคดีตัวอย่างสมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ

ปรีดี พนมยงค์มีบทบาทสำคัญในการผลักดันการเปลี่ยนผ่านอำนาจทางการเมืองหลังจอมพล ป. พิบูลสงครามลาออก และสนับสนุนการจัดตั้งรัฐบาลใหม่ภายใต้ระบอบรัฐธรรมนูญ และยังเป็นแกนนำหลักในการประสานงานขบวนการต่อต้านญี่ปุ่น

บทความวิเคราะห์ข้อพิพาทชายแดนไทย–กัมพูชา ณ ช่องบก โดยเน้นบริบททางประวัติศาสตร์ การเมือง และยุทธศาสตร์ร่วมสมัย พร้อมเสนอแนวทางสันติวิธีตามแนวคิดของปรีดี พนมยงค์ เพื่อธำรงอธิปไตยควบคู่สันติภาพ

เนตร เขมะโยธิน ในรหัส “พันเอกโยธี” บันทึกประสบการณ์เข้าร่วมขบวนการเสรีไทยและการพบปะกับปรีดี พนมยงค์ หรือ “รู๊ธ” ท่ามกลางภัยจากญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เรื่องนี้สะท้อนความเสียสละและการวางแผนของผู้นำไทยในการกู้ชาติอย่างลับและเด็ดเดี่ยว

บทความนี้ชี้ให้เห็นว่าพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.7) และคณะราษฎร แม้มีความเห็นต่างทางการเมือง แต่ยังคงรักษาสายสัมพันธ์ส่วนพระองค์ด้วยความเคารพและไมตรีจิต ซึ่งข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์จะหักล้างมายาคติว่าคณะราษฎรล้มล้างหรือใส่ร้ายพระองค์โดยไร้เหตุผล

รัฐบาลนายปรีดี พนมยงค์ประกาศนโยบายฟื้นฟูประเทศหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยมุ่งสร้างความสงบ เสถียรภาพทางเศรษฐกิจ และพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนทุกด้าน เน้นหลักประชาธิปไตย สันติภาพ และความร่วมมือกับนานาชาติ