สงครามโลกครั้งที่ 2

สุนทรพจน์ของรู้ธ หรือนายปรีดี พนมยงค์ และ 79 ปี พิธีสวนสนามของขบวนการเสรีไทย ในวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2488 เป็นการยืนยันชัยชนะของประชาชนและขบวนการเสรีไทยหลังสงครามโลก ครั้งที่ 2

ความสัมพันธ์ระหว่างนายปรีดี พนมยงค์ และโฮจิมินห์ ในการสนับสนุนการกอบกู้เอกราชของประเทศเวียดนาม จนนำไปสู่การประกาศเอกราชของประเทศเวียดนาม ณ จตุรัสบาดิ่น กลางกรุงฮานอย ในวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2488

นายปรีดี พนมยงค์ บันทึกรายละเอียด ท่าทีของประเทศฝ่ายสัมพันธมิตร 5 ประเทศ ที่มีต่อประเทศไทย

เหตุการณ์สงครามโลกครั้งที่ 2 ภายหลังประเทศญี่ปุ่นบุกประเทศไทย การประกาศสงครามกับบริเตนใหญ่และสหรัฐอเมริกา ทำให้รัฐบาลไทยกลายเป็นประเทศพันธมิตรของประเทศญี่ปุ่นและฝ่ายอักษะ

ภายหลังจากเหตุการณ์ญี่ปุ่นบุกไทย 8 ธันวาคม 2484 เหตุการณ์ดังกล่าวได้นำไปสู่การรวมตัวกันของบุคคลผู้รักชาติภายใต้การนำของนายปรีดี พนมยงค์ ผู้ดำรงตำแหน่งสำคัญในรัฐบาลและผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ที่ได้ดำเนินการจัดตั้งขบวนการเสรีไทยในเวลาต่อมา

ประวัติชีวิตของทวี จุลละทรัพย์ ช่วงที่เข้าร่วมปฏิบัติการในขบวนการเสรีไทยสมัยสงครามโลก ครั้งที่ 2 ซึ่งทวีเป็นนายทหารอากาศที่มีอุดมคติว่า “ชาติอยู่เหนือสิ่งอื่นใด”

บทบาทของนายปรีดีด้านการต่างประเทศ ในทศวรรษ 2480-2510 ชี้ให้เห็นว่านายปรีดีมีบทบาทในการต่างประเทศมาตั้งแต่ก่อนสงครามโลก ครั้งที่ 2 และในการประชุมเรื่ององค์การความร่วมมือส่วนภูมิภาค โดยเป็นจุดก่อร่างแนวคิดการก่อตั้งองค์การสันนิบาตเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในไทยต่อมา

15 ผลงานสำคัญของนายปรีดี พนมยงค์ ในการเมืองไทยช่วง 15 ปี ระหว่าง พ.ศ. 2475-2490 โดยเป็นผู้นำสายพลเรือนก่อการอภิวัฒน์ 24 มิถุนายน 2475 เป็นผู้ร่างรัฐธรรมนูญฉบับแรกของสยาม เสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจแห่งชาติ จัดตั้งเทศบาลทั่วประเทศ ก่อตั้งมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง เจรจาแก้ไขสนธิสัญญาที่ไม่เสมอภาค ทำให้ไทยได้รับเอกราชอธิปไตยสมบูรณ์ ปรับปรุงภาษี และสถาปนาประมวลรัษฎากรขึ้นเป็นครั้งแรก ก่อตั้งธนาคารชาติ สร้างภาพยนตร์พระเจ้าช้างเผือก แนวคิดการจัดตั้ง “องค์กรสันนิบาตเอเชียตะวันออกเฉียงใต้” ซื้อทองคำเพื่อป้องกันชาติ จัดตั้งขบวนการเสรีไทย ทำให้ไทยรอดพ้นจากการเป็นผู้แพ้สงคราม ดำรงตำแหน่งรัฐบุรุษอาวุโส ร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับ 2489 และดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี

เนื่องในโอกาสครบรอบ 129 ปีชาตกาล หม่อมเจ้าพูนพิศมัย ดิศกุล ผู้เป็นพระราชธิดาของสมเด็จพระยาดำรงราชานุภาพ ที่ได้ผ่านเหตุการณ์สำคัญมากมาย ที่ทำให้ชีวิตต้องพลิกผลันและได้พบกับท่านปรีดี พนมยงค์ จนนำไปสู่การสร้างหอสมุดดำรงราชานุภาพ

เนื่องในวาระครบรอบ 119 ปี ชาตกาล 'ศาสตราจารย์ดิเรก ชัยนาม' จึงจะขอนำเสนอผลงานและแนวคิดสำคัญในแต่ละช่วงชีวิตดังต่อไปนี้ และไม่ค่อยมีการกล่าวถึงมาก่อน อาทิ ข้อเสนอระงับกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศสในรายงานการประชุมร่วมกันของรัฐสภา ครั้งที่ 6 วันที่ 14 ตุลาคม พุทธศักราช 2489 บทบาทในการก่อตั้งคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และดำรงตำแหน่งคณบดีคนแรก พ.ศ. 2492 และปาฐกถาพุทธศาสนากับการปกครอง พ.ศ. 2499