พระประวัติย่อ พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลทิฆัมพร

 

 

ประสูติ

เมื่อวันอังคาร เดือน ๕ แรม ๔ ค่ํา ปีฉลู ร.ศ. ๑๓๒ ตรงกับวันที่ ๒๙ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๖ ที่จังหวัดสงขลา ขณะที่พระบิดาทรงรับราชการในกระทรวงมหาดไทยเป็นสมุหเทศาภิบาล ผู้สำเร็จราชการ มณฑลนครศรีธรรมราช และประทับอยู่ ณ พระตําหนักเขาน้อย จังหวัดสงขลา

เมื่อประสูติ มีฐานันดรศักดิ์เป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ตามประกาศสถาปนา โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ลงวันที่ ๖ มกราคม พ.ศ. ๒๔๕๓

(คัดจากราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๘ มกราคม ร.ศ. ๑๓๙ เล่ม ๒๗ หน้า ๔๔)

 

ประกาศ

ยกพระวรวงศ์เธอ เป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ

มีพระบรมราชโองการ ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ดำรัสเหนือเกล้าฯ ให้ประกาศให้ทราบทั่วกันว่า ทรงพระราชดำริว่า พระโอรสธิดาในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ ซึ่งมารดาเป็นพระองค์เจ้าและหม่อมเจ้าที่มีอยู่ในเวลานี้ สมควรจะมีพระยศสูงกว่าพระวรวงศ์เธอ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุมภฎพงศ์บริพัตร ในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนนครสวรรค์วรพินิต กับทั้งหม่อมเจ้าที่ร่วมครรภ์อันมีอยู่และจะมีต่อไป และ พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้า กรมขุนลพบุรีราเมศร์ ที่ประสูติใหม่และที่จะมีร่วมการต่อไป ให้มีคำนำหน้าพระนามว่า พระเจ้าวรวงเธอ ให้ทรงศักดินา ๔,๐๐๐ มีกรมทรงศักดินา ๑๑,๐๐๐ มีบุตรบรรดาศักดิ์เป็นหม่อนเจ้า

ประกาศมา ณ วันที่ ๖ มกราคม รัตนโกสินทรศก ๑๒๙ (พ.ศ. ๒๔๕๓)

 

พระบิดา

พลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายตานีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏปิยมหาราชปดิวรัดา (หม่อมเจ้าหญิงสายในกรมหมื่นภูมินทรภักดี, ราชสกุล ลดาวัลย์)

 

 

พระมารดา

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงเฉลิมเขตรมงคล พระธิดาใน จอมพลและจอมพลเรือสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช (พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเทพศิรินทรา บรมราชินี) และหม่อมแม้น (สกุลบุนนาค)

 

พระเชษฐา

พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล

 

พระอนุชา

พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ

 

โสกันต์

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ จัดงานโสกันต์พระราชทานในพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันที่ ๒๙ มีนาคม ๒๔๖๘ หลังจากทรงหลั่งน้ําพระมหาสังข์และจรดพระกรรไกรบิดโสกันต์พระราชทานแล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุขฯ และสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระนริศรานุวัดติวงศ์ ทรงจรดกรรไกรบิดโสกันต์องค์ละส่วน

 

การศึกษา

กับเจ้าอาวาส วัดมัชฌิมาวาส จังหวัดสงขลา

โรงเรียนวัดเทพศิรินทราวาส

โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า เมื่อยังมีโรงเรียนนายร้อยชั้นปฐม ปี ๒๔๖๖ (หมายเลขประจําพระองค์ ๓๖๗๒)

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ไปศึกษาวิชาเพิ่มเติมที่ประเทศอังกฤษ

Eton College (The Venerable J. C. Chute's House)

Royal Military Academy Sandhurst

 

เสกสมรสและโอรสธิดา

๑. หม่อมราชวงศ์หญิงกุลปราโมทย์ สวัสดิกุล และหย่า มีธิดา ๑ องค์ คือ หม่อมเจ้าหญิงจามเทวี ยุคล ประสูติ ๒๓ ธันวาคม ๒๔๗๖ สิ้นชีพิตักษัย ๒๖ มกราคม ๒๔๘๕

 

 

 

๒. สมเชื้อ ชมเสวี และหย่า มีโอรส ๑ องค์ คือ หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ประสูติ ๓๑ ธันวาคม ๒๔๗๙

๓. ทองไพ ประยูรโต ถึงแก่กรรม ๔ ธันวาคม ๒๔๘๗ มีโอรส ๑ องค์ คือ หม่อมเจ้าวิสาขะ ยุคล ประสูติ ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๔ สิ้นชีพิตักษัย ๓๑ มีนาคม

๔. ทองแถม ประยูรโต มีโอรสและธิดา ๓ องค์ คือ หม่อมเจ้าหญิงศรีสว่างวงศ์ ยุคล ประสูติ ๑๗ สิงหาคม ๒๕๕๙ และลาออกจาก ฐานันดรศักดิ์แห่งราชวงศ์เพื่อทําการสมรสกับบุคคลธรรมดา เมื่อ ๑๙ มกราคม ๒๕๒๒ (นางศรีสว่างวงศ์ บุญจิตราดุลย์)

พันโท หม่อมเจ้าเฉลิมศึก ยุคล ประสูติ ๒๔ ตุลาคม ๒๔๙๓

๕. บัวทอง ไตลังคะ มีโอรส ๑ องค์ คือ หม่อมเจ้าฑิฆัมพร ยุคล ประสูติ ๙ กรกฎาคม ๒๕๕๔

 

ยศทหารและตํารวจ

ขึ้นทะเบียนทหารกองประจําการ ๑ มิถุนายน ๒๔๗๘

ท.บ. ๒๔๗๘

เครื่องหมาย

๑ มิถุนายน ๒๔๗๘ ว่าที่ ร้อยตรี

๑๔ พฤศจิกายน ๒๔๗๘ ร้อยตรี

๒๙ เมษายน ๒๔๘๒ ร้อยดําารวจโท

๒๐ กันยายน ๒๔๘๘ ร้อยตารวจเอก

๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๑ ว่าที่ ร้อยเอก

๑ มกราคม ๒๕๕๑ ร้อยเอก

๒๓ เมษายน ๒๔๙๕ พันโท

๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๘ พันเอก

๒๖ ตุลาคม ๒๕๓๑ พลตรี

 

 

 

ตำแหน่ง

๑ มิถุนายน ๒๔๗๘ กลับจากศึกษาวิชา ณ ประเทศอังกฤษ เข้าประจํา บก. กรมเสนาธิการทหารบก

๑๔ พฤศจิกายน ๒๔๗๙ ออกจากประจําการเป็นนายทหารกองหนุน ไม่มีเบี้ยหวัดสังกัด บก. จังหวัดทหารบกกรุงเทพ เพราะประพฤติพระองค์อย่าง สํามะเลเทเมา เป็นจดหมายข้อความรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมส่งมา ไม่ลงที่

๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๔๗๙ อธิบดีตํารวจขอตัวไปรับราชการกรมตํารวจ ประจํากองบังคับการตํารวจนครบาลธนบุรี

๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๑ กระทรวงกลาโหมขอโอนมารับราชการ เข้าประจําแผนกที่กรมเสนาธิการทหารบก

๑๔ สิงหาคม ๒๔๙๓ นายทหารประจําคณะทูตทหาร ประจํา บก. ผสมของสหประชาชาติ

๒๒ กันยายน ๒๔๙๓  ล่ามกรมผสมที่ ๒๑

๒๖ พฤศจิกายน ๒๔๙๔ ประจํา บก. กรมทหารม้าที่ ๑ รักษาพระองค์

๑ เมษายน ๒๔๙๕ ประจํา บก. กรมทหารม้าที่ ๒

๒๙ สิงหาคม ๒๔๙๕ รักษาราชการนายทหารติดต่อ กรมทหารม้าที่ ๑ รักษาพระองค์

๓๐ มีนาคม ๒๕๕๘ ประจําแผนกข่าว ศูนย์การทหารม้า

๒๓ เมษายน ๒๔๙๙ อาจารย์แผนกวิชาการรบพิเศษ กองการศึกษา โรงเรียนทหารม้าหัวหน้าแผนก ศูนย์การทหารม้า

๙ ธันวาคม ๒๕๐๒ หัวหน้าแผนก กรมข่าวทหารบก

๒๒ ตุลาคม ๒๕๐๕ รองผู้บังคับการกรมนักเรียน โรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า

๒๓ กรกฎาคม ๒๕๐๖ หัวหน้าแผนก ศูนย์การทหารม้า

๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๓ ประจำศูนย์การทหารม้า

๑ ตุลาคม ๒๕๑๖ ออกจากราชการเนื่องจากครบเกษียนอายุ เป็นนายทหารนอกราชการ สังกัด บก. จังหวัดทหารบกกรุงเทพ

 

ตําแหน่งพิเศษ

๒๓ เมษายน ๒๔๙๕         มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เป็นราชองครักษ์พิเศษ

๑๘ เมษายน ๒๔๙๘         มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เป็นนายทหารพิเศษประจํา กรมทหารม้าที่ ๑ รักษาพระองค์

๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๘      มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เป็นนายทหารพิเศษ ประจํากรมทหารช่างที่ ๑ รักษาพระองค์

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

เหรียญรัตนาภรณ์ ว.ป.ร. ชั้นที่ ๓

เหรียญรัตนาภาณ์ ป.ป.ร. ชั้นที่ ๓

๔ ธันวาคม ๒๔๙๑           เบญจมาภรณ์ช้างเผือก

๒๖ เมษายน ๒๔๙๓         ทุติยจุลจอมเกล้า

๔ ธันวาคม ๒๔๙๓           เหรียญจักรมาลามหาจักรีบรมราชวงศ์

๑๘ มิถุนายน ๒๔๙๕        เหรียญชัยสมรภูมิ (เกาหลี) ประดับเปลวระเบิด

 ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๖     เหรียญรัตนาภรณ์ ภ.ป.ร. ชั้นที่ ๒

๑๘ พฤศจิกายน ๒๔๙๕   จัตุรถาภรณ์มงกุฎไทย

๕ พฤษภาคม ๒๕๐๐        ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ

๕ ธันวาคม ๒๕๐๔           จัตุรถาภรณ์มงกุฎไทย

๕ ธันวาคม ๒๕๐๕           ตริตาภรณ์มงกุฎไทย

๕ ธันวาคม ๒๕๓๑           ประถมาภรณ์มงกุฎไทย

 

เหรียญต่างประเทศ

๒๑ กรกฎาคม ๒๔๙๔      Bronze Star สหรัฐฯ (สงครามร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี)

๖ สิงหาคม ๒๔๙๕           เหรียญปฏิบัติงานสหประชาชาติ (สงครามเกาหลี)

 

ราชการทัพ

๒๒ ตุลาคม ๒๔๙๓ ถึง ๓๑ สิงหาคม ๒๔๙๕    ไปราชการสนามในกรณีสงครามเกาหลี

 

งานในด้านอื่นๆ

นายกสมาคมพฤกษชาติแห่งประเทศไทยคนแรก ในคณะกรรมการอํานวยการก่อตั้ง และเป็นนายกฯต่อมาอีกหลายสมัย

นายกสมาคมชาวปักษ์ใต้

นายกสมาคมดนตรีแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ นายกสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย

ฯลฯ

 

สิ้นพระชนม์ด้วยพระอาการสงบเนื่องจากพระหทัยวาย เมื่อเวลาประมาณ ๐๘.๐๐ น. วันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ รวมพระชนมายุ ๗๘ ปี กับ ๔ เดือน นําความเศร้าสลดใจมาสู่ครอบครัวพระประยูรญาติ และพระสหายอย่างกระทันหัน

 

 

 

 

 

 

 

 

 

หมายเหตุ :

• กองบรรณาธิการสถาบันปรีดี พนมยงค์ ได้มีการตัดทอนเนื้อหาตามความเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

• พระประวัติย่อพลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลพิฆัมพร, อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงพระศพ พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลทิฆัมพร ม.จ.ก., ป.ม., ท.จ.ว. ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส กรุงเทพมหานคร, ม.ป.พ., หน้า 1-23.

บทความที่เกี่ยวข้อง

• เกี่ยวกับท่านอาจารย์ปรีดี พนมยงค์
• ท่านปรีดี พนมยงค์ กับ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล