ท่านผู้ชายผู้มีกุศล

อารัมภบท

หลังจากนายปรีดี พนมยงค์ ถึงแก่อสัญกรรมที่ประเทศฝรั่งเทศ ในวันที่ 2 พฤษภาคม 2526  ม.จ.มารยาตรกัญญา ดิศกุล พระธิดาของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้มีลายพระหัตถ์ถึงท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ แสดงความเสียพระทัย ในวันที่ 4 เดือนนั้น

โดยที่หม่อมเจ้าหญิงองค์นี้ประสูติแต่หม่อมแสง จากสกุล ศตรัต ซึ่งสามารถโยงใยความสัมพันธ์กับตระกูล ณ ป้อมเพชร ได้ (ดูเพิ่มเติมได้จาก https://www.the101.world/na-pombejra/)

สำหรับชื่อที่เอ่ยในเอกสารด้านล่างนี้ “เจ้าพี่หญิงพูน” คือ ม.จ.พูนพิศมัย ดิศกุล  ส่วน “หญิงเป้า” คือ ม.จ.เราหินาวดี 

และถ้อยคำที่ ม.จ.มารยาตรกัญญา ใช้แทนนายปรีดี คือ “ท่านรัฐบุรุษอาวุโส” และ “ท่านผู้ชาย”

เนื้อความ

30/1 ซอยมิ่งขวัญ
ถนนติวานนท์ นนทบุรี

4 พฤษภาคม 2526

เรียน ท่านผู้หญิงทราบ

ดิฉันขอส่งจดหมายมาแทนตัวเพื่อเยี่ยมถามข่าวสลดใจ และแสดงความเสียใจต่อท่านผู้หญิงและสมาชิกทุกคนในครอบครัวในการสูญเสียท่านรัฐบุรุษอาวุโสไปโดยกระทันหัน

ดิฉันไม่เชื่อหูตนเองเมื่อได้ยินข่าววิทยุตอนเช้าตรู่ ต้องโทรศัพท์ไปถามพวกเขียนข่าวหนังสือพิมพ์ เขายืนยันมาว่าเป็นความจริงและได้เขียนข่าวไปแล้ว

ท่านผู้หญิงคงจะปลงตกนะคะ เหตุการณ์เช่นนี้เป็นของหนีไม่พ้น ท่านผู้ชายมีกุศล จากไปโดยไม่ต้องเจ็บไข้ทนทุกข์ทรมาน และท่านผู้หญิงก็กลับจากเมืองไทยไปทันช่วยท่านในตอนท้ายพอดี ขอให้ท่านผู้หญิงสิ้นเคราะห์เพียงแค่นี้ และอยู่ชมลูกหลานต่อไปอีกชั่วกาลนาน

เจ้าพี่หญิงพูน กับหญิงเป้า และคุณสุลักษณ์ ศิวรักษ์ ขอแสดงความเสียพระทัย และเสียใจมากับดิฉันด้วย

ด้วยความเคารพ
มารยาตรกัญญา ดิศกุล

ที่มา: มิตรกำสรวล (กรุงเทพฯ: โครงการ "ปรีดี พนมยงค์ กับสังคมไทย", 2526), หน้า 28.