เกร็ดประวัติศาสตร์

แม้เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า หลวงประดิษฐ์มนูธรรมเป็นผู้ร่างปฐมรัฐธรรมนูญนี้ แต่หลายคนคงยังไม่ทราบว่า หลวงประดิษฐ์ฯ ใช้ให้ นายชุบ ศาลยาชีวิน เป็นผู้พิมพ์ดีดร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ขึ้นมา

ความฝันถึงการมีรัฐธรรมนูญเป็นหลักในการปกครองประเทศปรากฏขึ้นก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองในวันที่ 24 มิถุนายน 2475 ราวกึ่งศตวรรษ ดังมีคำกราบบังคมทูลของเจ้านายและขุนนางถึงพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวใน ร.ศ. 103 เป็นตัวอย่าง

เป็นที่ทราบกันดีว่า นายปรีดี พนมยงค์ เป็นชาวจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เกิดที่นี่ เติบโตที่นี่ และผูกพันกับจังหวัดบ้านเกิดนี้

นายปรีดี พนมยงค์ เข้าเรียนชั้นมัธยมที่โรงเรียนตัวอย่างมณฑลกรุงเก่า ใน พ.ศ. 2455 เลขประจำตัว 791 ซึ่งเวลานั้นตั้งอยู่ในบริเวณวัดเสนาสนาราม

หลังจากเด็กชายปรีดี พนมยงค์ เข้าเรียนที่โรงเรียนวัดไม้รวก ซึ่งใกล้กับบ้านน้าที่ไปอาศัยอยู่ด้วยแล้ว ปรีดีได้ย้ายกลับมาอยู่ที่บ้านเดิมบริเวณวัดพนมยงค์ และเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนวัดศาลาปูน

มีเกร็ดที่น่าสนใจจากคำบอกเล่าของนางน้อม ตามสกุล น้องสาวของนายปรีดีว่า "พี่ปรีดีเป็นเด็กหัวดี … เรียนได้เดือนสองเดือนก็รู้แล้ว … อ่านได้แล้ว … แต่ก็เป็นเด็กที่ซนที่สุด … เป็นผู้นำในหมู่พี่น้อง … ชอบคิดชอบทำอะไรแปลก ๆ"

ชีวิตของปรีดีระหว่างเรียนหนังสือในวัยเยาว์ดูเหมือนไม่ค่อยเป็นที่รับทราบกว้างขวางเท่าไหร่ แต่ก็ใช่ว่าจะปราศจากความน่าค้นหาเสียเลย มิหนำซ้ำ ยังชวนให้ถวิลเห็นแง่มุมใหม่ ๆ ที่ผู้ศึกษาชีวประวัติของปรีดีอาจไม่รู้สึกมักคุ้น

นายปรีดีเขียนขยายความไว้ด้วยว่า "ถ้าหนังสือเล่มนั้นยังอยู่ที่ทายาทท่านผู้นี้ ก็คงจะพบว่า หนังสือนั้นไม่มีปกหน้า เพราะข้าพเจ้าฉีกเผาไฟแล้วเพื่อความปลอดภัย"

จุดเริ่มต้นของการก่อสร้างเริ่มตั้งแต่เมื่อใด ที่ดินเดิมเป็นของใคร เรือนไทยสองหลังในอนุสรณ์สถานมาจากไหน ร่วมหาคำตอบได้จากบทความของ 'ดุษฎี พนมยงค์'

อ่านชีวประวัติของนายเสริม วินิจฉัยกุล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย เลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา เสรีไทย ซึ่งเคยเป็นผู้ช่วยจัดทำตำรา ม.ธ.ก. ต่อได้ที่บทความเรื่องนี้ของ 'เขมภัทร ทฤษฎิคุณ'