เกร็ดประวัติศาสตร์

วาระครบรอบ 91 ปี กบฏบวรเดช ภายหลังเหตุการณ์การหายไปของอนุสาวรีย์ปราบกบฏและการหวนกลับของกบฏบวรเดช สะท้อนให้เห็นถึงพื้นที่อนุสาวรีย์ที่ยังเป็นพื้นที่ความทรงจำตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน

การแต่งตั้งผู้นำทางการรบของผู้ก่อการในเหตุการณ์กบฏบวรเดช นำไปสู่ข้อถกเถียงทางประวัติศาสตร์ โดยใช้หลักฐานผลงานที่บันทึกเกี่ยวกับเหตุการณ์กบฏบวรเดช

การก่อตั้งและพัฒนาการของอนุสาวรีย์ปราบกบฏ โดยได้รวบรวมหลักฐานใหม่ ๆ เพื่อสร้างคำอธิบายประวัติ ความหมาย ความสำคัญ และพลังทางการเมืองของอนุสาวรีย์แห่งนี้ที่ตั้งแต่ พ.ศ. 2476 หลังจากเหตุการณ์กบฏบวรเดชยุติลงและเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างอนุสาวรีย์ พ.ศ. 2479 จนมาถึง พ.ศ. 2561

บันทึกความทรงจำเรื่อง “ตำรวจเชลย” ที่มีบทบาทในการปราบกบฏบวรเดช โดยผ่านหลักฐานความทรงจำและหลักฐานชั้นต้น

ไสว สุทธิพิทักษ์ เล่าถึงบริบทการเมืองสยามก่อนเหตุการณ์กบฏบวรเดชไม่นานนักในช่วงที่นายปรีดี พนมยงค์ ได้รับการแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีลอยเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2476 และสะท้อนให้เห็นการประสานความขัดแย้งของนายปรีดีกับชนชั้นนำ

ป๋วย อึ๊งภากรณ์ เขียนถึงเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 ด้วยการสรุปบริบททางการเมือง และเหตุการณ์อย่างละเอียดโดยขณะที่เกิดเหตุการณ์นั้นป๋วยดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และลาออกในวันที่ 6 ตุลาคม 2519

เกร็ดประวัติศาสตร์เรื่องอบ วสุรัตน์ กับเครื่องพิมพ์ดีดของปรีดี พนมยงค์ โดยยังเสนอชีวิตและงานของนายอบที่มีธุรกิจหนึ่งคือ ผู้แทนจำหน่ายเครื่องพิมพ์ดีดเรมิงตัน ซึ่งเป็นเครื่องพิมพ์ดีดที่นายปรีดีใช้ทำงานเป็นประจำ ณ บ้านอองโตนี

นายปรีดี พนมยงค์เขียนจดหมายถึงนายประเสริฐ ปัทมสุคนธ์ อดีตเลขาธิการรัฐสภา เพื่อแสดงทัศนะและเสนอแนะต่อหนังสือรัฐสภาไทยในรอบสี่สิบสองปี

นายปรีดี พนมยงค์ ให้สัมภาษณ์ผู้แทนสหภาพเพื่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2523 เรื่องความคิดต่อการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม โดยเฉพาะการอภิวัฒน์ 2475 รัฐธรรมนูญ และการรัฐประหารหลัง 2490

จดหมายของนายปรีดี พนมยงค์ถึงลูกๆ ได้กล่าวถึงความรู้ทางวิชาประชากรศาสตร์ของการอพยพจากพื้นที่ชนบทเข้าสู่เมือง เพื่อการประกอบอาชีพต่างๆ ไปจนถึงมูลค่าทางเศรษฐกิจที่ได้รับจากประชากรเหล่านั้นบนพื้นที่เมือง