เกร็ดประวัติศาสตร์

ชีวิตของอองซานซูจี วีรสตรีผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพในฐานะนักต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย แต่ในบั้นปลายชีวิตกลับต้องถูกจองจำอีกครั้งท่ามกลางคำครหาและความโดดเดี่ยว สถานการณ์ของเธอว่าเปรียบเหมือน "Déjà Vu" แห่งโศกนาฏกรรมทางเมืองที่ไม่จบสิ้น

สถานการณ์สงครามโลกครั้งที่ 2 ในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ตึงเครียดมากขึ้น ในขณะเดียวกันรัฐบาลหลวงพิบูลสงครามมีความต้องการที่จะเรียกร้องดินแดนที่ไทยเคยสูญเสียให้แก่ฝรั่งเศสกลับคืนมาโดยเฉพาะฝั่งขวาของแม่น้ำโขง

ศ. ดร. กนต์ธีร์ ศุภมงคล อธิบายถึงยุทธศาสตร์ “วิเทโศบายของไทย” ในช่วงวิกฤตการณ์สงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ต้องการรักษาสันติภาพและความเป็นกลาง ตลอดจนการรักษาอธิปไตยของประเทศ ไม่ให้ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจนกระทบต่อเอกราช

เส้นทางชีวิตนักเขียนของ “ศรีดาวเรือง” หรือวรรณา ทรรปนานนท์ ตั้งแต่ภูมิหลังของเธอ จนถึงการก้าวเข้าสู่วงการนักเขียน ศรีดาวกับการเขียนเรื่องสั้น “บางทีวันหนึ่งข้างหน้า” หลังเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 ซึ่งมีนัยประหวัดถึงคำขวัญประจำธรรมศาสตร์ของศรีบูรพาที่ว่า “ฉันรักธรรมศาสตร์ เพราะธรรมศาสตร์สอนให้ฉันรักประชาชน” ในข้อเขียน “ดูนักศึกษา ม.ธ.ก. ด้วยแว่นขาว"ซึ่งเรื่องสั้นนี้สะท้อนตัวตนของผู้เขียนและบริบทการเมืองในขณะนั้นได้เป็นอย่างดี

พันโท หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัฒน มีบทบาทสำคัญทางการทหารในขบวนการเสรีไทยสายอังกฤษ สะท้อนถึงบทบาทของฝ่ายทหารในขบวนเสรีไทยตั้งแต่ยุทธศาสตร์การจัดตั้งเสรีไทย และ การจัดตั้งพลพรรคทหารในจังหวัดต่าง ๆ

ศาสตราจารย์ดิเรก ชัยนาม เป็นนักการทูตและนักการเมืองผู้ซื่อตรง เมตตา และเสียสละ ยึดมั่นในคุณธรรมทั้งยามมีและหมดอำนาจ ได้รับการยอมรับทั้งในประเทศและต่างประเทศ เป็นแบบอย่างของผู้มีเกียรติยิ่งกว่ายศ

อาจารย์ดิเรก ชัยนาม ผู้เป็นครูและผู้บังคับบัญชา ผู้มีคุณูปการต่อวงการการทูตไทย ทั้งด้านวิชาการและจริยธรรม ที่มุ่งมั่นในการถ่ายทอดวิชาอย่างไม่เห็นแก่เหน็ดเหนื่อย ทั้งยังเป็นผู้บุกเบิกการเรียนการสอนระดับปริญญาโทด้านการทูตในประเทศไทย

อาจารย์ดิเรก ชัยนาม ตัดสินใจลาออกจากตำแหน่งทูตหลังรัฐประหารปี 2490 เพราะยึดหลัก "เกียรติ" เหนือผลประโยชน์ส่วนตัว และเลือกความถูกต้องทางจริยธรรม การกระทำนี้สะท้อนความกล้าหาญและคุณธรรมของผู้นำที่แท้จริง

ช่วงชีวิตหนึ่งเจ้าวงศ์ แสนศิริพันธุ์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดแพร่คนแรก กับบทบาทและความสัมพันธ์ระหว่างนายปรีดี พนมยงค์และเจ้าวงศ์ ตั้งแต่ช่วงเวลาการถ่ายภาพยนตร์พระเจ้าช้างเผือก ภาพยนตร์ถ่ายทำที่จังหวัดแพร่ และบทบาทสมาชิกขบวนการเสรีไทยจังหวัดแพร่ กับการมีส่วนร่วมในการจัดตั้งและดำเนินงานของขบวนการเสรีไทย

ทองใบ ทองเปาด์ เปรียบเทียบกฎหมายและบทบัญญัติคุ้มครองแรงงาน ให้เห็นถึงข้อบกพร่องของกฎหมายที่เปิดช่องโหว่การเลือกปฏิบัติ ส่งผลให้ลูกจ้างไม่ได้รับความเป็นธรรม ลูกจ้างจึงจำเป็นต้องร่วมมือกันศึกษากฎหมายเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กับองค์กรลูกจ้าง