แนวคิด-ปรัชญา

หลักการมนุษยธรรมทั้ง 4 หลักการ ประกอบด้วย ความเป็นกลาง ไม่เอนเอียง และมีอิสรภาพในการทำงาน และการพัฒนา จะสามารถสร้างสันติภาพที่ยั่งยืนได้

สัมพันธ์ทางเศรษฐกิจไทย-สหรัฐฯ ที่เริ่มตั้งแต่ยุคสงครามเย็นจนถึงปัจจุบัน โดยมีการเปลี่ยนนโยบายจากการทดแทนการนำเข้าสู่การส่งออกและเปิดเสรีทางการค้า ซึ่งเอื้อต่อกลุ่มทุนใหญ่ ขณะเดียวกันก็สร้างความเหลื่อมล้ำและผลกระทบต่อแรงงานไทย

บทกล่าวนำ โดย รศ. ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ใน PRIDI Talks #30 “ประชาธิปไตยที่ไร้สันติภาพ : เมื่อความรุนแรงไม่ได้อยู่แค่ในสงคราม” วันอาทิตย์ที่ 11 พฤษภาคม 2568 ณ หอประชุมศรีบูรพา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์

ปรีดี พนมยงค์ วิเคราะห์สถานการณ์ประเทศเพื่อนบ้านที่เปลี่ยนผ่านสู่ระบบใหม่หลังสงครามอินโดจีน โดยเตือนว่าไทยต้องปฏิรูปภายใน สร้างความเป็นธรรม ลดความเหลื่อมล้ำ และไม่ตกเป็นเครื่องมือของมหาอำนาจ

บทความชี้ให้เห็นวิกฤตศรัทธาต่อวุฒิสภาไทยจากกรณีทุจริต และชี้ว่าวุฒิสภาที่มาจากการแต่งตั้งขัดแย้งกับหลักประชาธิปไตยของปรีดี พนมยงค์ ซึ่งเสนอให้มี “สภาเดียว” ที่ยึดโยงกับประชาชนโดยตรง บทความจึงเรียกร้องให้ปฏิรูประบบรัฐสภาไทยให้กลับสู่หลักการนี้เพื่อฟื้นฟูประชาธิปไตยอย่างแท้จริง

เมื่อ “ความรุนแรงไม่ได้อยู่ไม่ได้อยู่แค่ในสงคราม” จึงขอชวนทำความเข้าใจมิติความรุนแรงที่ซับซ้อน ผ่านบทสนทนาระหว่าง สุรัยยา (เบ็ญโส๊ะ) สุไลมาน และ ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ ถึงมิติความรุนแรงเชิงโครงสร้าง เพื่อการแสวงหาสันติภาพอย่างแท้จริง

ด้วยสถานการณ์ความรุนแรงในจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่กลับมารุนแรงขึ้น ทางสถาบันปรีดี พนมยงค์ยังคงเป็นพื้นที่เพื่อถกเถียงในประเด็นสันติภาพตามแนวคิดของปรีดี พนมยงค์ที่เน้นว่า รัฐต้องมีธรรมะและต้องฟังเสียงประชาชน อีกทั้งการเสนอทางออกของความขัดแย้งที่ยั่งยืน คือ การเจรจา

กุหลาบ สายประดิษฐ์ วิจารณ์การระบาดของโรคหวาดกลัวคอมมิวนิสต์ในอเมริกาหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งนำไปสู่การตรวจสอบประชาชนจำนวนมากอย่างไม่มีเหตุผลชัดเจน และนักการเมืองบางกลุ่มใช้กระแสนี้เพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว

กุหลาบ สายประดิษฐ์ เขียนถึงการตื่นกลัวคอมมิวนิสต์ในช่วงต้นสงครามเย็น อย่างการกล่าวหาเลขาธิการสหประชาชาติเป็นว่าคอมมิวนิสต์ กุหลาบชี้ให้ผู้คนตระหนักถึงภัยของสงคราม และเสนอแนวทางสันติภาพที่ไม่ตกเป็นเครื่องมือของฝ่ายใด

ศ. ดร.กนต์ธีร์ ศุภมงคล อธิบายถึงการเกิดขึ้นของสงครามโลกครั้งที่สองโดยเน้นไปที่การก่อสงครามขยายตัวของญี่ปุ่นอันเป็นผลมาจากปัจจัยทางสังคม และ เศรษฐกิจ รวมไปถึงการเปิดฉากโจมตีสหรัฐอเมริกาและเข้าร่วมสงครามกับฝ่ายสัมพันธมิตร