แนวคิด-ปรัชญา

พิชัย เพ็ชรมะโนสัจจะ เขียนจดหมายถึงปรีดี พนมยงค์ ณ บ้านอองโตนี ประเทศฝรั่งเศส จำนวน 2 ฉบับในปี 2516 เกี่ยวกับการตั้งบุตรชายของตนเองว่า ปรีดี และมีจดหมายตอบกลับจากปรีดีถึงพิชัย 1 ฉบับ

ปรีดีได้มองว่าระบบทุนนั้นได้มีความเปลี่ยนแปลงไป จากการสังเกตพฤติกรรมของผู้คนชาวฝรั่งเศสที่มีความต้องการซื้อแฟล๊ตเป็นจำนวนมาก จึงได้ตั้งข้อสงสัยหลายประการให้ลูก ๆ ได้ไปศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมในด้านของเศรษฐกิจและเงินทุน

บนหน้าหนังสือพิมพ์ต่างๆ มากมายในช่วงเวลานั้นเต็มไปด้วยข่าวสารการเมืองที่เกี่ยวกับความขัดแย้งทางการเมือง การแย่งชิงอำนาจ และการช่วงชิงพื้นที่สื่อของบรรดานักการเมือง ทั้งนี้การเมืองในรูปแบบดังกล่าวไม่ใช่การเมืองที่สร้างสรรค์ต่อประชาชน

เรอเน กียอง และเซอร์ โรเบอร์ต ฮอลแลนด์ เสนอเรื่องบันทึกคอมมิวนิสม์คืออะไร ไว้ประกอบในรายงานกรรมาธิการสอบสวนว่าหลวงประดิษฐ์มนูธรรมเป็นคอมมิวนิสต์หรือไม่ โดยอธิบายทฤษฎีและแนวคิดไว้ 10 ข้อ เพื่อชี้ให้เห็นว่านายปรีดี พนมยงค์ ไม่เข้าหลักการของการเป็นคอมมิวนิสม์

การจะตัดสินใจก่อนจะกระทำสิ่งใดที่ส่งผลกระทบต่อสาธารณชนนั้น ควรที่จะคิดใคร่ครวญให้ดีเสียก่อน มิฉะนั้นแล้วผลลัพธ์ที่เกิดจากการกระทำเหล่านั้นอาจส่งผลเสียอย่างใหญ่หลวงจนไม่ว่าจะพยายามแก้ไขอย่างไรก็ไม่สามารถลบล้างได้

การจะตั้งคณะรัฐบาลขึ้นมาเพื่อบริหารประเทศจำเป็นต้องรวบรวมเหล่าบรรดานักการเมืองจากพรรคต่างๆ ที่รวบรวมในรูปแบบที่ไม่เป็นไปตามหลักการของรัฐบาลผสมที่ควรจะเป็นจนทำให้คณะรัฐบาลมีความอ่อนแอและหลักการไม่ชัดเจน

อังคณา นีละไพจิตร กล่าวปาฐกถา 20 ปีของการต่อสู้กับการลอยนวลผู้กระทำผิด ทวงถามความยุติธรรมต่อรัฐ และเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นการตั้งคำถามต่อการบังคับสูญหายในสังคมไทยและเกี่ยวเนื่องในวาระวันผู้สูญหายสากุล 30 สิงหาคม

หากในครานั้นนายปรีดี พนมยงค์ไม่ได้เสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจอันเป็นรากฐานของรัฐสวัสดิการขึ้น ปัจจุบันนี้สถานการณ์ทางการเมืองจะเป็นไปในทิศทางใด อย่างไรก็ตามแม้ว่าจะไม่มีข้อเสนอดังกล่าว พลวัตทางการเมืองอาจก่อให้เกิดแนวทางนี้ขึ้นในสักวัน

รวบรวมบทบรรณาธิการหนังสือพิมพ์วิทยาศาสตร์ในยุคที่ ดร.ตั้ว ลพานุกรม เป็นบรรณาธิการ พ.ศ. 2479-2480 แสดงให้เห็นความก้าวหน้าวิทยาศาสตร์และอุตสาหกรรมหลังการอภิวัฒน์สยาม 2475

สันติสุข โสภณสิริ กล่าวในหัวข้อ สงครามและสันติภาพ จากยุคเสรีไทยถึงสมัยปัจจุบันเล่าถึงตั้งแต่การประกาศสงครามกับบริเตนใหญ่ฯ จนถึงการประกาศสันติภาพและโมฆสงครามโดยเน้นที่แนวคิดของนายปรีดี พนมยงค์ เป็นหลัก