บทความ

แม้ไม่ปรากฏว่า ฯพณฯ รัฐบุรุษอาวุโสของไทยเล่นเครื่องดนตรีชนิดใดเป็น แม้ไม่ปรากฏว่ารัฐบุรุษอาวุโสผู้นี้ประพันธ์เพลงใดๆ ไว้หรือไม่ แต่นั่นไม่ได้หมายความว่า นายปรีดี พนมยงค์ ไม่มีดนตรีในหัวใจ ดุษฎี พนมยงค์ ธิดาของเขา เล่าว่า “ยามว่างจากการเรียน หรือการงาน  แม้จะเครียดอย่างไร คนใกล้ชิดมักได้ยินนายปรีดีผ่อนคลายความเครียด ด้วยการฮัมทำนองเพลงไพเราะอย่างอารมณ์ดี” ไม่เพียงเท่านั้น เพลงโปรดทั้งไทยและเทศของนายปรีดียังตีความเชื่อมโยงไปกับภารกิจทางการเมืองของเขาอีกด้วย

ความขัดแย้งในหมู่ฝ่ายขวาเปิดโอกาสแก่แนวลาวรักชาติ โดยเฉพาะบรรดาสหายที่ถูกคุมขังในคุกโพนเค็งให้สามารถแหกคุกและหลบหนีออกมาได้ด้วยความสำเร็จอย่างงดงาม กรณี “คุกโพนเค็ง” และ “เส้นทางหลบหนี” ก็จักต้องจารจารึกไว้ในประวัติศาสตร์แห่งการต่อสู้ปลดปล่อยชาติของฝ่ายแนวลาวรักชาติชั่วกาลนาน

โครงการขุดคลองเชื่อมทะเลอันดามันกับอ่าวไทยเป็นโครงการขนาดใหญ่โครงการหนึ่งที่ถูกพูดถึงในทุกยุคสมัยตลอดหน้าประวัติศาสตร์ไทยที่ผ่านมาตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงปัจจุบัน

-๒- ในระหว่าง พ.ศ. ๒๔๗๘ ขณะที่ข้าพเจ้าดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย กรมโยธาเทศบาลสมัยนั้น (ที่ได้ตั้งขึ้นโดยรวมกรมทางกับกรมนคราทรเข้าเป็นกรมเดียวกัน มีหน้าที่ในการทางทั่วราชอาณาจักร และการคมนาคมส่วนท้องถิ่น) ได้จัดร่างโครงการทางทั่วราชอาณาจักรตามคำสั่งของข้าพเจ้า เสร็จแล้ว ได้เสนอร่างโครงการนั้นมายังข้าพเจ้าเพื่อพิจารณา 

บันทึกข้อเสนอเรื่องขุดคอคอดกระของนายปรีดี พนมยงค์ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๑ เรียน ท่านนายกสมาคมหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย

ความเดิมตอนที่แล้ว: กองพันที่ 1 และกองพันที่ 2 แห่งกองกำลังปเทดลาว กองพันที่ 2 สามารถแหวกวงล้อมเดินทางกลับยังฐานที่มั่นแขวงหัวพันสำเร็จ ส่วนกองพันที่ 1 ก็กลับเข้าสู่ฐานที่มั่นแขวงพงสาลีได้เช่นกัน ทำให้ฝ่ายขวาเกิดความวิตกกังวลเป็นอย่างยิ่ง ผุย ชนะนิกอน ออกคำสั่งให้ตำรวจที่เวียงจันทน์ล้อมบ้านพักของแนวลาวรักชาติ มิให้เคลื่อนไหวไปมาโดยเสรี ผู้คนที่จะเข้าเยี่ยมต้องได้รับอนุญาตจากพวกตน

  กลางปี พ.ศ. 2489 หนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งถือกำเนิดขึ้น และมีลักษณะเด่นตรงที่ดำเนินกิจการโดย "สตรี" นั่นคือหนังสือพิมพ์ ธรรมธาดา ซึ่ง คุณหญิงพงา ดุลยธรรมธาดา D.S.A. เป็นเจ้าของและผู้จัดการ  นายจงใจภักดิ์ ฉัตรภูมิ D.P.N. เป็นบรรณาธิการผู้โฆษณา พันตรี จิระชัย ชูรัตน์ เป็นผู้ช่วยบรรณาธิการ และ นายสวัสดิ์ สิริสวัสดิ์ เป็นผู้พิมพ์

เริ่มต้นจากการเดินทางไปสู่ค่าย “สนามบินเต่างอย” เทือกเขาภูพาน จังหวัดสกลนคร เนื่องจากขบวนการเสรีไทยเป็นความลับอย่างยิ่งยวด การที่จะเดินทางเข้าค่ายเต่างอย จังหวัดสกลนครได้ จะต้องมีคนแนะนำหรือนำเข้าไป

สงครามโลกครั้งที่ ๒ เริ่มเกิดขึ้นในทวีปยุโรปเมื่อวันที่ ๑ กันยายน ๒๔๘๒ โดยกองทัพเยอรมันได้บุกเข้าโจมตีโปแลนด์ และได้รับชัยชนะในประเทศภาคพื้นยุโรปอย่างรวดเร็ว จากนั้นได้โจมตีประเทศอังกฤษทางอากาศ เมื่อวันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๔๘๓ และบุกเข้าสหภาพโซเวียตเมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๔๘๔ ขณะนั้นสหรัฐอเมริกายังเป็นกลางอยู่

พวกเสรีไทยที่บ้านตาดภูวงทุกคนจำเรื่องเปลี่ยนสนามบินให้เป็นนาข้าวภายในคืนเดียวนี้ได้ดี คุณสวาสดิ์ และ คุณสวัสดิ์ สองคนพี่น้องได้รับฉายาว่าเป็น “ชาวนาคืนเดียว” บ้าง “ชาวนาบนสนามบิน” บ้าง เป็นเรื่องในอดีตที่คุณสวาสดิ์และคุณสวัสดิ์ภูมิใจอยู่จนทุกวันนี้