คลองกระกับสังคมไทย

 

 

ผศ.อัครพงษ์ ค่ำคูณ:

ผมเริ่มอย่างนี้ คุณภักดี ธนะปุระ เล่าให้เราฟังหน่อยว่า คลองนี่เกิดมาได้อย่างไร และผ่านการเวลามาขนาดนี้แล้ว สังคมไทยควรจะคิดคำนึงถึงคลองที่เราพูดถึงนี้อย่างไร

 

คุณภักดี ธนะปุระ:

ผมทำเรื่องคอคอดระมานานตั้งแต่กลับมาจากฝรั่งเศส ประมาณ 40 ปีได้ รู้สึกว่ายิ่งทำยิ่งสนับสนุนการขุดคลอง วันนี้ผมจะไม่พูดรายละเอียดมากแต่ว่าตอนอยู่ฝรั่งเศสผมรู้จักกับอาจารย์ปรีดี พนมยงค์ พอสมควรแต่ไม่เคยพูดถึงเรื่องคอคอดกระ แต่ว่าได้อ่านข้อเขียนของท่านทูต(เสียงเบา-กองบรรณาธิการ)ว่า อาจารย์ปรีดีคำนึงถึงเอกราชของประเทศเป็นอย่างยิ่งและคำนึงถึงการพัฒนาประเทศเช่นเดียวกัน

 

 

อาจารย์ปรีดีก็ได้เสนอให้ใช้ทองคำของประเทศเป็นต้นทุนในการขุดคลองเพื่อหลีกเลี่ยงต่างประเทศมาเป็นเจ้าของคลองไทย ประเทศไทยจะต้องรักษาอธิปไตยของประเทศเป็นสำคัญอย่างยิ่ง ตรงนี้เป็นความขัดแย้งว่าจะขุดด้วยเงินทุนของประเทศไทยได้หรือเปล่า เพราะว่าถ้าขุดด้วยเงินทุนจากต่างประเทศประเทศไทยจะต้องสูญเสียอำนาจอธิปไตยดังเช่นประเทศคลองสุเอซและครองปานามา

ซึ่งผมก็ไม่ได้เห็นด้วยกับอาจารย์ปรีดีในตอนนั้น เพราะเห็นว่าเราควรจะรับการลงทุนจากประเทศจีนแต่นั่นเป็นความคิดที่ผิดมาก และความคิดของอาจารย์ปรีดีถูกต้องที่สุด อย่างที่อาจารย์อนุสรณ์ ธรรมใจ ได้พูดถึงเรื่องคลองปานามา ปัจจุบันนี้โดนัลด์ทรัมป์ประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกาก็เรียกร้องครองปานามาคืนเพราะเงินทุนเป็นของสหรัฐฯ ทั้งหมดนี่จึงเป็นสิ่งที่เราต้องคำนึงถึง

ผมเคยมีเว็บไซต์ของคอคอดกระ ที่เสนอให้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ One Belt One Road กับประเทศจีน แต่ผมลบทิ้งไปหมดแล้ว เพราะเป็นความคิดที่ผิด และคิดว่าอาจารย์ปรีดีคิดถูกที่สุดเรื่องคอคอดกระในเรื่องอำนาจอธิปไตยควรจะเป็นของไทย และจะตั้งเว็บไซต์ขึ้นมาใหม่เนื่องจากสถานการณ์คลองกระในปัจจุบันนั้นเปลี่ยนไป

ที่ผมสนับสนุนโครงการเพราะผมเป็นนักเศรษฐศาสตร์ที่ไม่ใช่นักเศรษฐศาสตร์นิยมเรื่องเงิน เรื่องมูลค่า (Value) คำว่ามูลค่าในเศรษฐศาสตร์ของไทยกับชาวตะวันตกนั้นไม่เหมือนกัน ของไทยนั้นชัดเจนมาก Value มีความหมายว่า “คุณค่าและมูลค่า”

‘มูลค่า’ คือ Exchange Value ทุกคนเอาเงินมาแลกเปลี่ยนกัน นี่คือแนวคิดของนักเศรษฐศาสตร์ชาวอังกฤษตั้งแต่ Adam Smith จนกลายมาเป็นแนวคิดของนักเศรษฐศาสตร์ในยุคปัจจุบัน ซึ่งคำว่าคุณค่านั้นสำคัญกว่ามูลค่า

 

 

ภาพรวมของคลองกระ

คลองกะเป็นเส้นทางที่สั้นที่สุดทางทะเลที่เชื่อมระหว่างมหาสมุทรอินเดีย อ่าวไทยและมหาสมุทรแปซิฟิก หากเทียบกับช่องแคบมะละกาจะประหยัดระยะทางไป 1,200 กิโลเมตร และจาก Lombok จะประหยัดได้ 3,500 กิโลเมตร ขณะนี้การเดินเรือในแถบนี้หนาแน่นมาก ช่องแคบมะละกาก็เช่นเดียวกันเพราะมีเรือผ่าน 200,000 ลำ ซึ่งนี่เป็นคุณค่าที่สำคัญของคอคอดกระ จะกลายเป็นเส้นทางยุทธศาสตร์ทางเศรษฐกิจของโลก และในขณะนี้ช่องแคบมะละกากำลังต้องการทางออกเพราะประชากรของโลกกำลังเพิ่มขึ้นจาก 8 พันล้านคนเป็นหมื่นล้านคนในอนาคตอันใกล้นี้

‘คุณค่า’ ถอดออกมาเป็นสมการได้ s’/c+v ซึ่งเป็นสมการที่ดี

แนวคิดเรื่อง ‘คุณค่า’ ทางเศรษฐศาสตร์เป็นของนักเศรษฐศาสตร์ชาวเยอรมันชื่อ Friedrich List ให้ความสำคัญเรื่องของ ‘คุณค่า’ มากว่า ‘มูลค่า’

อีกคนคือ นักเศรษฐศาสตร์ชาวอเมริกัน Lyndon Hermyle LaRouche Jr.  ที่คิดทฤษฎี Triple Function ชี้ให้เห็นว่า ขณะนี้มูลค่าเกินคุณค่า ซึ่งเกิดขึ้นเป็นวิกฤตในยุคปัจจุบันทั่วโลก  ซึ่งทฤษฎี Triple Function ชี้ให้เห็นว่ามูลค่าเกิน สหรัฐฯ พิมพ์เงินดอลลาร์ออกมาจำนวนมหาศาล  ทั้งในยุโรปเอเชียและทวีปอื่น ๆ กำลังประสบปัญหานี้ นั่นคือมูลค่ามากเกินไปแต่คุณค่าทางเศรษฐกิจไม่พอ ซึ่งเป็นเรื่องใหญ่มาก

ถัดมาแนวคิดของ Rosa Luxemburg ได้ชี้ให้เห็นว่า ปัจจุบันระบบทุนนิยมจะนำมาสู่การสะสมทุนอย่างไม่ชอบธรรม (Primitive Accumulation)  เห็นได้ว่าการสะสมทุนในปัจจุบันไม่ชอบธรรมอย่างไร นั่นคือการสะสมกระดาษอย่างไม่ชอบธรรม คนแสวงหาผลกำไรเป็นกระดาษเป็นมูลค่า ไม่ใช่คุณค่า

เราต้องแปลงจากคุณค่ามาเป็นมูลค่าที่ชอบธรรม เพื่อทำให้เกิดความสอดประสานในสังคมไทย ท่านจะเห็นว่าประเทศไทยอยู่ระหว่างจีนกับอินเดีย ซึ่งเป็นฐานเศรษฐกิจขนาดใหญ่ของโลก ซึ่งถ้า 2 ประเทศนี้รวมกันก็จะเป็นอันดับ 1ฉะนั้นการมีคอคอดกระจะนำเศรษฐกิจไทยไปสู่ความก้าวหน้า

 

 

BRICS ทำให้ผมดีใจ เพราะประเทศไทยไม่จำเป็นต้องไปพึ่งพาแต่จีน และประธานาธิบดีรัสเซียวลาดีมีร์ ปูติน ก็ประกาศว่าไม่ได้ต้องการไปแข่งขันกับเงินดอลลาร์ ถึงเมื่อเร็ว ๆ นี้ตัวแทนของ BRICS จากรัสเซีย ได้มาคุยกับผม เขาบอกว่ายินดีมากที่จะรับโครงการนี้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มประเทศ BRICS และธนาคาร BRICS ข้อดีก็คือเราไม่จำเป็นต้องเสี่ยงเรื่องอำนาจอธิปไตยอย่างที่อาจารย์ปรีดีเสนอ BRICS ใช้เงินทุนของต่างประเทศบวกกับเงินบาท ฉะนั้นเราไม่จำเป็นต้องไปกู้มากเกินไปเราจะใช้เป็นต้นทุนของการสร้างคอคอดกระได้ และเราจะไม่ต้องสูญเสียอำนาจอธิปไตยให้กับประเทศมหาอำนาจอย่างแน่นอน

 

ผศ.อัครพงษ์ ค่ำคูณ:

สรุปเรื่องคอคอดกระเป็นโครงการที่น่าสนใจ คุณภักดี ธนะปุระ ก็บอกว่า ไม่เคยเห็นด้วยกับอาจารย์ปรีดีมาก่อนจนกระทั่งก็บอกว่าเห็นด้วย แล้วก็คิดว่าน่าจะมีส่วนสำคัญในการทำให้ไทยนั้นเป็นหนึ่งในจุดยุทธศาสตร์ของการพัฒนา ข้อคิดที่สำคัญก็คือเรื่องของมูลค่ากับคุณค่าสรุปว่าสังคมไทยจะเอาอย่างไร ในทางเศรษฐศาสตร์ที่มีการศึกษามาก็คือถ้าเอาคุณค่าเป็นตัวนำ เดี๋ยวมูลค่าก็ตามมาเอง เน้นย้ำว่าเงินมาจาก BRICS ที่ไทยสามารถใช้เงินบาทเข้าไปร่วมลงทุนด้วยได้

รอบที่ 2 จะกล่าวเพิ่มเติมจากสิ่งที่เตรียมมาหรือจะตอบคำถามก็ได้

 

คุณภักดี ธนะปุระ:

ประการแรก ผมอยากจะบอกว่าตัวแทนจากรัฐบาลสิงคโปร์เข้ามาให้เงินเราแน่นอนเพราะว่าผมได้รับข้อเสนอจากสิงคโปร์ 2 ล้านเหรียญให้เลิกศึกษาโครงการคอคอดกระ แต่ผมไม่ทำ

ประการที่สอง BRICS  ไม่ใช่เงินกู้เหมือนที่เรากู้ World bank หรือ IMF แต่เราสามารถใช้เงินบาทในการลงทุนได้ร่วมกับประเทศต่าง ๆ ใน BRICS ได้ จะซึ่งจะทำให้เรามีอิสรภาพมาก ไม่ต้องพึ่งพาต่างประเทศแต่ฝ่ายเดียว

ถ้าเราขุคคลองกระเราจะขายของได้ดีขึ้นเศรษฐกิจไทยจะเจริญขึ้น

 

 

รับชมถ่ายทอดสดฉบับเต็มได้ที่: https://www.facebook.com/pridibanomyonginstitute/videos/1186458066442501

 

ที่มา : งานเสวนา PRIDI x PBIC : “อนาคตเส้นทางเศรษฐกิจ คลองไทย - คลองกระ - Landbridge “จากวิสัยทัศน์ปรีดี พนมยงค์” วันอาทิตย์ที่ 9 มีนาคม 2568 เวลา 10.00-12.00 น. ณ ห้อง PBIC 211 ชั้น 2 ตึก 60 ปี วิทยาลัยนานาชาติ ปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์