บทความ

ก่อนการอภิวัฒน์สยามเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นการปกครองในระบอบประชาธิปไตยนั้น ย้อนกลับไปนับตั้งแต่ช่วงปลายอยุธยาจนถึงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สิทธิที่จะใช้สอยทรัพย์สินที่อยู่ภายใต้สิทธิของกษัตริย์ โดยราษฎรได้รับอนุญาตให้ใช้ที่ดินในฐานะสิ่งตอบแทนที่เป็นแรงงานให้กับรัฐ ซึ่งกษัตริย์ยังสงวนอภิสิทธิ์และพระราชอำนาจที่จะจำหน่ายจ่ายโอนที่ดินให้กับคนในบังคับของพระองค์

ในการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ 24 มิถุนายน 2475 นายปรีดี พนมยงค์ หนึ่งในคณะผู้ก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครองและเป็นผู้รับผิดชอบในด้านการเมืองซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้เขียนคำแถลงการณ์เปลี่ยนแปลงการปกครองและร่างธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 ได้เรียกการเปลี่ยนแปลงการปกครองครั้งนั้นว่า ระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ คือ เปลี่ยนจากระบอบที่กษัตริย์มีอำนาจอย่างล้นพ้นมาเป็นการจำกัดภายใต้รัฐธรรมนูญ

คำว่า Soft Power เราถูก Popularize ในวิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และ ถูกใช้กับอำนาจทางวัฒนธรรมของสหรัฐ ในช่วงที่สงครามเย็นสิ้นสุดลง และพูดถึงเรื่องการศึกษาวัฒนธรรมดนตรี วัฒนธรรมหนังฮอลลีวูด ให้ความหมายในเชิงวัฒนธรรมค่อนข้างเป็นรูปธรรม

ในงานเสวนาออนไลน์ PRIDI Live “Soft Power บนเส้นทางการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย" อ.ภาสกร อินทุมาร ได้ชวนคุยในหัวข้อ "คือผู้อภิวัฒน์ ละคอนเวที และพื้นที่ศิลปะเชิงสังคม"

วรรณกรรมเรื่อง "สี่แผ่นดิน" ที่ ส.ศิวรักษ์ หยิบยกมากล่าวถึงในงานเสวนา “Soft Power บนเส้นทางการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย" หัวข้อ ลอกคราบสี่แผ่นดิน: วิจารณ์วรรณกรรมอนุรักษ์นิยมผ่านมุมมองปัญญาชนสยาม หากว่าด้วยเรื่องของเกร็ดประวัติศาสตร์ ในเรื่องของการละเล่น จนถึงความเป็นอยู่ของสังคมสมัยรัชกาลที่ 5 นั้น ถือว่าวรรณกรรมชิ้นนี้เป็นเรื่องที่ยอดเยี่ยมมากที่สามารถถ่ายทอดเรื่องราวออกมาได้อย่างดีงาม

ภายหลังเหตุการณ์ขบวนการประชาธิปไตย 26 กุมภาพันธ์ 2492 สิ้นสุดลง ได้เกิดการเริ่มต้นของปฏิบัติการกวาดล้างและจับกุมคณะผู้ก่อการฯ ภายใต้การบังคับบัญชาของพลตำรวจตรีเผ่า ศรียานนท์ ซึ่งได้ตั้งกองบัญชาการปราบปรามขึ้นที่วังปารุสกวัน

กรณีสังหารโหดที่เกิดขึ้นช่วงทศวรรษ 2490 ยุคของคณะรัฐประหาร ผู้สนใจการเมืองไทยมักจะคุ้นเคยกับเรื่องราวฆาตกรรม 4 อดีตรัฐมนตรี ได้แก่ ดร.ทองเปลว ชลภูมิ, นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์, นายถวิล อุดล และ นายจำลอง ดาวเรือง แต่ปรากฏว่ายังมี "เหยื่อฆาตกรรมทางการเมือง" อีกมากมาย ในจำนวนนั้นมีรายชื่อ 2 พี่น้องแห่งตระกูล "บุนนาค" อยู่ด้วย คือ นายชาญ และ นายเล็ก

นายทวี ตะเวทีกุล เป็นสมาชิกขบวนการเสรีไทยภายในประเทศชั้นผู้ใหญ่ผู้หนึ่งซึ่งได้รับความไว้วางใจและมีความใกล้ชิดกับนายปรีดี พนมยงค์หัวหน้าขบวนการนับตั้งแต่แรกเริ่ม

ภายหลังเหตุการณ์ขบวนการประชาธิปไตย 26 กุมภาพันธ์ 2592 ได้พ่ายแพ้ กรมตำรวจได้ตั้งกองบัญชาการปราบปรามขึ้นที่วังปารุสกวัน ภายใต้การอำนวยการของพลตำรวจตรีเผ่า ศรียานนท์ จุดประสงค์หลักคือต้องการกวาดล้างนักการเมืองฝ่ายพลเรือนของนายปรีดี พนมยงค์

หลังจากหลบซ่อนตัวอยู่เป็นเวลา 5 เดือน นายปรีดี พนมยงค์ จึงตัดสินใจลี้ภัยออกจากสยามประเทศอีกครั้ง โดยมอบหมายให้ท่านผู้หญิงพูนศุขจัดหาลู่ทางในการหลบหนีและขอความช่วยเหลือจากมิตรผู้ซื่อสัตย์ทั้งชาวไทยและชาวจีนซึ่งได้รับความช่วยเหลือเป็นอย่างดีในเรื่องของการเตรียมที่เตรียมทาง แต่ทว่าไม่ได้ราบรื่นไปเสียทั้งหมด เพราะหนทางยาวไกลนั้นเกิดอุปสรรคนานานัปการให้คอยแก้ไข ให้คอยลุ้นอยู่ตลอดกว่าจะถึงปลายทางเกือบไม่รอดหลายต่อหลายครั้ง