บทความ

เรื่องราวการก่อสร้าง “โรงพยาบาลสวนสราญรมย์” หรือโรงพยาบาลจิตเวชแห่งแรกของภาคใต้ ภายใต้นโยบายของนายปรีดี พนมยงค์ ในสมัยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีมหาดไทยช่วง พ.ศ. 2477–2478 เนื้อหายังสะท้อนความตื่นตัวของประชาชนต่อรัฐนิยมผ่านบทลำตัดที่นายบุญเกริก เขียนส่งถึงรัฐบาล

ไทยไม่ได้มีความสัมพันธ์ทางการทูตกับจีนมาอย่างยาวนาน อีกทั้งยังเกิดปัญหาความขัดแย้งที่รุนแรงขึ้นระหว่างรัฐไทยและชาวจีน จึงเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องมีการสร้างสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยกับจีนเพื่อสร้างความเข้าใจต่อกันทั้งสองฝ่าย

“สะพานปรีดี-ธำรง” คือสะพานคอนกรีตแห่งแรกที่เชื่อมเกาะเมืองอยุธยา สร้างในสมัยคณะราษฎรโดยมีปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้ผลักดันหลัก ภายใต้นโยบายพัฒนาอยุธยาให้เป็น “เมืองทดลอง” ของระบอบใหม่ สะพานนี้จึงไม่ใช่เพียงโครงสร้างคมนาคม แต่เป็นอนุสรณ์ของการอภิวัฒน์ 2475 และสัญลักษณ์ของการฟื้นฟูเมืองเก่าด้วยแนวคิดรัฐประชาชน โดยเสนอให้มีการตั้งชื่อสะพานฝั่งตะวันตกว่า “พูนศุข–แฉล้ม” เพื่อรำลึกบทบาทสตรีในประวัติศาสตร์คณะราษฎร

ถอดรหัสความเคลื่อนไหวของ “ละครโรงเล็ก” ในประเทศไทย ผ่านพัฒนาการของคณะละครอิสระที่ใช้ศิลปะการแสดงเป็นพลังเปลี่ยนสังคม โดยเน้นย้ำความสำคัญของพื้นที่ขนาดเล็กที่เต็มไปด้วยอิสรภาพและความสร้างสรรค์

ชาตินิยมถูกใช้เป็นเครื่องมือแบ่งแยกแรงงานและเบี่ยงเบนจากปัญหาเชิงโครงสร้าง ผ่านกรณีไทย–กัมพูชา เทียบกับอินเดีย–ปากีสถาน เพื่อเปิดโปงกลไกที่ซ่อนอยู่หลังความขัดแย้งข้ามพรมแดน

ชาตินิยมและสื่อที่บิดเบือนทำลายพื้นที่สาธารณะในการอภิปรายเชิงเหตุผล โดยอ้างอิงกรอบคิดของ Jürgen Habermas และกรณียูโกสลาเวีย เชื่อมโยงมายังความขัดแย้งไทย–กัมพูชา ซึ่งประชาชนตกเป็นเหยื่อของการปลุกปั่นด้วยข้อมูลเท็จ อคติ และการเบี่ยงเบนนโยบายเศรษฐกิจสังคมจากประเด็นที่แท้จริง

วิเคราะห์ความขัดแย้งชายแดนไทย–กัมพูชาโดยผ่านมุมมองแบบเศรษฐศาสตร์การเมือง เพื่อชี้ให้เห็นว่าแนวคิดชาตินิยมถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือเบี่ยงเบนความสนใจจากวิกฤตเศรษฐกิจและการลดสวัสดิการสังคม โดยเปรียบเทียบกับสงครามฟอล์คแลนด์ของอังกฤษชี้ให้เห็นรูปแบบการใช้ “ศัตรูภายนอก” เพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับนโยบายที่เอื้อกลุ่มทุนและทำลายสวัสดิการประชาชน

ช่วงหลังสงคราม ฝรั่งเศสถือว่ายังมีสถานะสงครามกับไทย และได้เรียกร้องเอาดินแดนที่เสียให้กับประเทศไทยคืน พร้อมทั้งให้ส่งมอบพระแก้วมรกตคืนให้แก่ลาว ทำให้คณะผู้แทนไทยต่างไม่พอใจการกระทำของฝรั่งเศส แต่ก็ต้องเดินหน้าเจรจาหาทางออกกับฝรั่งเศสไปพร้อมๆ กัน

PRIDI Interview คุยกับ ดร.พิเศษ สอาดเย็น ผู้อำนวยการ TIJ องค์กรที่ขับเคลื่อนบทสนทนาเรื่องนิติธรรมในวันที่สังคมไทยเผชิญภาวะถดถอยของกระบวนการยุติธรรมและศรัทธาสาธารณะ โดยพยายามสร้างความเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้าง ด้วยการฟื้นศรัทธาและคืนศักดิ์ศรีให้แก่ผู้คน ผ่านการสร้างเครือข่ายและโอกาสใหม่ในสังคม

คณะผู้แทนไทยนำโดยหม่อมเจ้าวิวัฒนไชย ไชยันต์ เดินทางเข้าสู่เมืองแคนดีเพื่อดำเนินการเจรจาเลิกสถานะสงครามกับฝ่ายอังกฤษซึ่งนำโดยนายเอ็ม. อี. เดนิ่ง ท่ามกลางความตึงเครียดจากการกดดันของฝ่ายอังกฤษ